сурет. Ұйымдардың жалпы орта білім берумен

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
92 
дананы  құрайды.  Жеке  меншік  нысандарына  қарай  мемлекеттік  мекемелердегі 
кітапханалар  саны  жеке  білім  беру  мекемелерімен  салыстырғанда  басым  болып 
келетіндігі  байқалады.  Айырмашылық
  5 970 591 
дананы  құрады
. 
Бұнымен  қоса 
жеке білім беру ұйымдарының кітапханалық қорды жаңарту көрсеткіші мемлекеттік 
ұйымдармен салыстырғанда әлде қайда төмен
  (74 
440 кітапқа) (
3.2.6 
кесте
).
 
 
 
Кітапхана қоры
 
Жыл сайынғы 
толықтыру
 
Олардың ішіндегі
 
22 686 397 
943 484 
Мемлекеттік оқу орындарындағы
 
14 328 494 
508 962 
Жеке оқу орындарындағы
 
8 357 903 
434 522 
Дереккөз
: 
ҚР СА мәліметтері
 
 
ҚР  СА
-
нің  2012  жылғы  мәліметі
 
бойынша  ЖОО
-
дағы  кітапханалар  саны
                  
144  кітапхананы құраса
, 
ол 2011 жылмен салыстырғанда 6 бірлікке төмен
 
болды. 
Кітапханалар  санының  азаюы  ЖОО
-
ы  желісін
 
оңтайландырылу  үдерісімен 
байланысты. 
 
2012 
жылдың 
2011 
жылмен 
кітапханалардың 
қорлары 
жайлы 
салыстырмалы талдау барысында көрсеткіштер санының
 1 567 921 
данаға өскенін 
көрсетеді 
(2011- 65 131 969, 2012 - 66 699 890) (3.2.7 
кесте
). 
 
3.2.7 
кесте. Кітапханалар, жоғары және ЖОО кейінгі ұйымдардың кітапханалық қоры
 
Өңір
 
ЖОО
-
дағы кітапханалар 
саны, бірлік
 
Кітапханалар қоры, дана
 
2011 
2012 
2011 
2012 
Ақмола облысы
 
6 
6 
1 693 539 
1 902 439 
Ақтөбе облысы
 
8 
7 
1 727 983 
2 267 353 
Алматы облысы
 
2 
3 
985 825 
1 050 987 
Атырау
 
облысы
 
3 
3 
1 801 445 
1 636 699 
ШҚО
 
11 
11 
4 586 308 
5 330 276 
Жамбыл
 
облысы
 
5 
5 
2 395 195 
2 451 222 
БҚО
 
4 
4 
3 067 558 
3 151 644 
Қарағанды облысы
 
13 
10 
7 365 204 
7 665 148 
Қостанай облысы
 
8 
8 
2 540 320 
2 680 796 
Қызылорда облысы
 
4 
4 
2 587 076 
2 642 339 
Маңғыстау облысы
 
3 
3 
727 051 
744 278 
Павлодар
 
облысы
 
4 
4 
2 223 262 
2 217 245 
СҚО
 
2 
2 
1 156 716 
1 182 199 
ОҚО
 
13 
12 
7 084 435 
6 470 023 
Астана
 
қаласы
 
15 
15 
4 600 921 
5 117 576 
Алматы
 
қаласы
 
49 
47 
20 589 131 
20 189 666 
ҚР
 
150 
144 
65 131 969 
66 699 890 
Дереккөз
: 
ҚР СА мәліметтері
 
3.2.6 
кесте. ТжКБ ұйымдарындағы кітапханалық қор жайындағы мәлімет
  
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
93 
3.3 
Кадрлық әлеует
 
Педагог  мәртебесін  көтеру  қазақстандық  білім  беру    жоғары  сапасын 
қамтамасыз  ету  шешуші  фактор    болып  табылады
.   
ҚР  білім  беру  жүйесін
 
дамытудың
  2020 
мемлекеттік  бағдарламасы  бойынша  педагогтың  жағымды 
келбеті мен оның кәсіби білім берудегі уәжінің нақтылы бағыттары анықталған.
 
Алдыңғы  қатардағы  тәжірибені  тарату  мен  ең  жақсы  педагог
-
шешендердің 
жетістіктері  химия  мен  биология  мұғалімдерінің  I
 
съезінің  негізгі  тақырыбы, 
Информатика мұғалімдерінің «Алтын диск» атты республикалық жарыс, химия мен 
биология мұғалімдерінің I съезінің негізгі тақырыбы алдыңғы қатардағы тәжірибені 
тарату  мен  ең  жақсы
 
педагог
-
шешендердің  жетістіктерге  жетуін  жүзеге  асыру,  VII 
Республикалық  педагогтар  олимпиадасы  «Дарынды  оқушы  –
 
дарынды  мұғалім», 
Білім беру педагогикалық кадрлары кеңесінің «Білім беру жүйесін жаңалау 
- 
адам 
қазынасының  сапалы  өсуінің  негізгі  векторы»
 
тамыз  педагогикалық  кеңесінде 
қарастырылды
.  
Тұңғыш  рет  2012  жылы  республикалық  «Ең  жақсы  педагог»  конкурсы  өтті. 
Жарысқа  қатысушылар  Қазақстан  педагогтар  форумына  қатысты 
- 
ең  кереметі
 
«Мұғалімдер  балы»  болды,  48  адам  1  618  000  теңгелік  білім  грантына  ие болды 
(1000  айлық  есептеу  жинақтары).  Өткізілетін  мерекелер  мұғалімнің  мәртебесін 
халық  арасында  арттыруға  мүмкіндік  берді,  ол  арқылы  мектепке  шығармашыл
 
мұғалімдерді жұмылдыруға көмек көрсету. 
 
Мемлекеттің  бәсекеге  қабілеттілік  факторының  өсуі
 
Қазақстанның  білім 
жүйесін  жаңғыртуды,  жаңа  формацияның  педагогтар  кадрын  жаңа  келбетін 
қалыптастыру
 
болып отыр. Педагогтың
 
кәсіби деңгейі мен мүдделері
 
тікелей және 
жанама түрде оқушылардың білімдегі жетістіктеріне тәуелді.
 
Қазіргі  заман  шындығы  жағдайында  негізгі  назар
 
білім  беру  ұйымдарының 
кадрлық  күшіне
 
аударылған,  ол
 
білімнің  кез  келген  деңгейіндегі
   
сарқылмайтын 
ресурс.  Қоғам  өзінің  қызметінің  мағынасы  мен  мақсатына  сенімді,  өзі  мен 
оқушылардың  өзін  шығармашылыққа  баулуға  шақыратын  педагогикаға  қоғамның 
барлық түрлеріне
 
зәру. 
 
2012  жылы  ҚР  білім  беру  жүйесіндегі  жалпы 
педагогикалық  мамандар 
көрсеткішінің  деңгейі 
426 
428  адамды  құраса,  ол  2011  жылмен  салыстырғанда 
12499  адамға  көп.  Педагогикалық  қызметкерлер  құрамының  ұлғаюы  білім  беру 
ұйымдарының барлық деңгейлердегі өзгерістерінің салдарынан (
3.3.1 
сурет
).  
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
94 
3.3.1 сурет. Білім беру жүйесіндегі педагог
 
мамандар
  
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
 
ҚР  білім  беру  жүйесін
 
дамытудың 
2020 
жылдарға  дейінгі  мемлекеттік
 
бағдарламасы  бойынша  басым  мақсат  балаларды  мектепке  дейінгі  сапалы  білім 
беру  жүйесімен  қамтамасыз  ету.  Мектепке  дейінгі  тәрбие  мен  оқытудың  жалпы 
ұлттық  деңгейдегі  басты  мақсаты
 
мектепке  дейінгі  мекемелердің  жоғары  білімдік 
және  кәсіби  деңгейі  жоғары
 
педагогикалық  қызметкерлері  арқасында  жүзеге 
асады
.  
Мектепке  дейінгі  республикалық  мекемелердегі  қызметкерлер  саны 
                 
2012  жылы 
47 456 
құрайды.  Осы  көрсеткіш  2011  салыстырғанда  6  013  адамды 
құрады.  Педагогикалық  мамандар  иесінің көбеюі  шағын
-
орталықтардың
 
422  және 
балабақшаларың 379 өсуі есебінен жүрді
. 
Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарындағы педагогикалық қызметкерлердің 
білім  деңгейінің
 
өсу  үдерісіне  ие.  Мектепке  дейінгі  білім  беру  орталықтарындағы 
жоғары  білімі  барлармен
 
салыстырғанда  2012  жылда
  1,5% 
2011  жылмен  орта 
білімі  барлар  саны  азайды,  бұл 
1,2% 
орташа
 
көрсеткішті  кемітті,  орта  білімі  бар 
әлеуметтік  қызметкерлер  көрсеткіші  (2011  жыл  –
  21,3%,  2012 
–
  20,1%)  (3.3.2 
сурет
). 
 
 
41 443 
286 370 
45 724 
40 458 
413 995 
47 456 
292 064 
45 655 
41 224 
426 399 
Ме
кт
еп
ке
 д
ей
ін
гі
 т
әр
би
е 
жә
не
 
оқ
ы
ту
 
Ж
ал
пы
 о
рт
а 
бі
л
ім 
бе
ру
 
Т
жК
Б
 
Ж
оғ
ар
ғы 
бі
л
ім
 
РҚ
 
2011 г.
 
2012 г.
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
95 
3.3.2
 
сурет.  Мектепке  дейінгі  білім  беру  ұйымдарындағы  қызметкерлердің
 
педагогикалық 
деңгейі 
 
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
        
 
2012 
жылы республикадағы педагогикалық кадрлар жүйесіндегі
 
жалпы орта 
білім  беретін
 
ұйымдарда 
292 064 
адамды  құрады
. 
Ол  2011  жылмен 
салыстырғанда  педагогикалық  мамандар  санының  5694  адамға  артқандығын 
көрсетті
 (286 370). 
Мектеп  мұғалімдерінің  ішінде  жоғарғы  білімі  бар  мұғалімдер  санының 0,4%  
өскенін  салыстырмалы  түрде  талдау  жұмыстарының  нәтижелері
 
көрсетіп, 
олардың  жоғары  білімділері 
(2011  -  87,5%,  2012 
–
  87,9%)   
және    орта
 
арнайы 
0,23%  (2011  -  11,7%,  2012  -  11,93%) 
білімі  барлар.    Жалпы  орта  білімі  бар 
мұғалімдер саны азайды 0,05% (2011 
- 0,2%, 2012 - 0,15%) (3.3.3 
сурет
). 
 
3.3.3  сурет.  Жалпы  орта  білім  беру  ұйымдары
 
педагогикалық  қызметкерлерінің
 
білім 
деңгейінің динамикасы
 
 
 
*
Ескерту
: 2012, 
орта арнаулы
 11,93%, 
оның ішінде 
0,63% 
аяқталмаған жоғары білімі барлар
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
Педагогикалық  кадрлардың
 
білім  деңгейі
 
оқушылардың  үлгерімділік 
деңгейіне әсер етеді.
 
ОЖСБ
-2012 
мен ҰБТ
-2012 
орташа балға тәуелділігі
 
жоғары 
білімі  бар  мұғалімдер  үлесіне
 
байланысты  біртектес  емес.  Республика  бойынша 
жоғары  білімі  бар  мұғалімдердің  үлесінің  жоғары  көрсеткіштері  есебінен
  (87,9%) 
0,6 
39 
21,3 
56,4 
11,9 
0,6 
37,9 
20,1 
57,9 
12,2 
жа
л
пы
 о
рт
а 
бі
л
ім 
, %
 
ар
на
йы
 о
рт
а 
бі
л
ім,
  %
 
со
ны
ң 
іш
ін
д
е,
 
ме
кт
еп
ке
 
д
ей
ін
гі
 а
рн
ай
ы
 
ор
та
 бі
л
ім,
 %
 
жо
ға
ры
 бі
л
ім,
 
%
 
со
ны
ң 
іш
ін
д
е,
 
ме
кт
еп
ке
 
д
ей
ін
гі
 ж
оғ
ар
ы
 
бі
л
ім,
 %
 
2011 
2012 
87,5 
11,7 
0,2 
87,9 
11,93 
0,15 
жоғары
 
арнайы орта
 
жалпы орта
 
2011 
2012 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
96 
ОЖСБ  орташа  балы 
- 
51,6%,  ҰБТ
  -  70,91% 
болғандығы  байқалды
. 
ҰБТ  орташа 
баллы
  (65,66%) 
Оңтүстік  Қазақстандағы  жоғары  білімі  бар  мұғалімдердің 
басымдылығының  өзінде 
(94,3%) 
ең  төмен  көрсеткіштерді  көрсеткен.
 
Маңғыстау 
облысындағы  жоғары  категориялы  мұғалімдер  (75,3%)  санының
   
аз  болуына 
байланысты ОЖСБ
-
дің де төмен көрсеткіштерді байқатқан 
 (49,2%) (3.3.4 
сурет
).  
 
3.3.4  сурет.  ОЖСБ  мен
 
ҰБТ  орташа  балының  жоғары  білімі  бар  мұғалімдер  үлесіне 
тәуелділігі
  
 
2012 
жылы
 
«Назарбаев  Зияткерлік
 
мектептері» ДБҰ
 878 
мұғалімдер жұмыс 
істейді
, 
оның
  165-
ы
 
шетел  мамандары.
 
Магистр  дәрежесінде
  64 
қазақстандық 
педагогтар
, 
ал 
7 
адам ғылыми кандидаттар болып табылады 
 (3.3.1 
кесте
). 
 
3.3.1 кесте. НЗМ педагогикалық қызметкерлердің
 
білім деңгейлері
 
 
Ж
ыл 
 
Б
а
р
л
ы
ғы,
 а
д
ам
 
оның ішінде
 
Ие
 
білім
 
Академиялық/ғылыми 
дәреже
 
Ғылыми 
атағы
 
м
а
ги
стр
 
Ғыл
ым
 
ка
нд
и
д
а
ты
 
P
h
D
 
Пр
о
ф
е
сс
о
р
 
пе
д
аг
ог
та
р
 
ше
те
л
д
ер
 
О
р
та
 к
ә
сі
б
и
 
ж
о
ға
р
ғы
 
2011 
662 
627 
35 
8 
654 
78 
11 
1 
1 
2012 
878 
713 
165 
- 
642 
64 
7 
- 
- 
Дереккөз: «Назарбаев Зияткерлік Мектебі»
 
ДБҰ мәліметтері
 
 
Стратегиялық  серіктестермен  атқарылатын
 
біріккен  жұмыс  шетел 
мұғалімдері  шақырылып,
 
оның  ішінде 
- 
Ұлыбританиядан,  АҚШ,  Жаңа  Зеландия, 
Канада  елдерінен  халықаралық  дәрежедегі  кәсіби  деңгейі  жоғары  мамандар 
49,2  47,8 
52,2 
40,4 
54,9  53,9 
51,0 
40,5 
57,1 
45,2 
51,6 
55,4  52,9 
48,9 
41,9 
47,7 
64,3 
65,7 
77,91 
71,76 
78,74 
73,52 75,09 
77,49 77,74 
70,13 
66,73 
70,91 71,42 71,38 
78,48 
64,05 
84,67 
65,66 
0,0 
10,0 
20,0 
30,0 
40,0 
50,0 
60,0 
70,0 
80,0 
90,0 
М
аң
ғы
ст
ау
 7
5,
3
 
С
Қ
О
 8
1,
7
 
Ақ
м
ол
а 
82
,3
 
Ақ
тө
бе
 8
2,
6
 
Қ
ар
ағ
ан
д
ы
 8
4,
1
 
П
ав
л
од
ар
 8
5,
1
 
Б
Қ
О
 8
5,
2
 
Қ
ос
та
на
й 
85
,7
 
Ш
Қ
О
 8
7,
2
 
Ал
м
ат
ы
 8
7,
8
 
Қ
Р 
87
,9
 
Ат
ы
ра
у 
88
,2
 
Ж
ам
бы
л
 8
9,
0
 
Ас
та
на
 қ
. 
90
,2
 
Қ
ы
зы
л
ор
д
а 
90
,3
 
Ал
м
ат
ы
 қ
. 
92
,9
 
О
Қ
О
 9
4,
3
 
Жоғары білімі бар педагогтардың үлесі
 
ОЖСБ 
орташа 
балы 
2012 
ҰБТ 
орташа 
балы 
2012 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
97 
жұмылдырылды.  Осы  жоба  Зияткерлік  мектептерге  team
-
leader  педагогтар 
командасымен, «team
-
teaching»
 
бағдарламасын енгізу көзделеді, бұл бағдарлама 
бойынша сыныпта
- 
қазақстандық және шетел мұғалімі бір уақытта жұмыс істейді. 
Шет  елдерден  мұғалімдерді  шақыру  арқылы  Зияткерлік  мектептерде  кәсіби 
пәндерді халықаралық деңгейде оқыту бағдарламасын
 
енгізу мақсаты көзделеді.
 
Бастауыш  мектеп  мұғалімінің  білім  деңгейі  оқушылардың
 
сапалы  білім 
алуының  негізгі  шарттарының  бірі  болып  табылады.  Халықаралық  сарапшылар 
«бастауыш  білім  сапасы»  түсінігін  толықтай  меңгерудегі  айрықша  ерекшелік 
ретінде,  мұғалімдердің  әлеуметтік  кәсіби  білімі  бар 
- 
«Бастауыш  білімнің 
педагогикасы мен әдісі» болуын атап айтады.
  
Жалпы  білім  беретін  орта  мектептердегі  бастауыш  сынып  мұғалімдерінің 
кәсіби  білімінің  деңгейін  талдай  отырып,  бастауыш  сыныптардағы  мұғалімдердің 
жоғары  білімдерінің  көбірек  болуы  мен  орта  кәсіби  мамандардың  азаюын
                              
1,6%  
байқатады (
3.3.5 
сурет
).
  
 
3.3.5 сурет. Бастауыш сынып
 
мұғалімдерінің орта кәсіби және жоғары білімі бар мұғалімдер 
үлесінің динамикасы
,% 
 
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
Практикалық  тұрғыда  бастауыш  сыныптар  мен  НЗМ
-
ның  барлық 
мұғалімдері  жоғары  кәсіби  мамандық  иелері  болып  табылады.  Бастауыш 
сыныптардағы  жоғары  білімі  бар  мұғалімдер  Оңтүстік  Қазақстан  (87,7%)  облысы 
мен Алматы
 
қаласында
 (84,2%) 
жоғары
 
үлеске ие
 (3.3.6 
сурет
). 
 
3.3.6  сурет.  Жалпы  бастауыш  сынып  мұғалімдер  санынан  орта  және  жоғары  білімі  бар  
мұғалімдер үлесі, % 
 
 
 
73 
25,9 
74,6 
24,3 
жоғары кәсіби
 
орта кәсіби
 
2011 
2012 
7
4
,6
 
7
0
,5
 
6
8
,3
 
7
1
,4
 
7
4
,2
 
7
1
,6
 
7
5
,7
 
6
6
,1
 
6
8
,6
 
7
1
,8
 
7
6
,7
 
5
4
,4
 
6
8
,3
 
6
8
,4
 
8
7
,7
 
8
4
,2
 
7
2
,9
 
100
 
100
 
2
4
,3
 
2
8
,7
 
3
0
,6
 
2
4
,3
 
2
3
,2
 
2
8
,2
 
2
4
,1
 
3
4
,0
 
3
0
,6
 
2
6
,0
 
2
1
,9
 
4
4
,7
 
3
1
,7
 
3
1
,5
 
1
2
,3
 
1
5
,5
 
2
2
,0
 
0
 
0
 
ҚР
 
Ақ
мо
л
а
 
Ақ
тө
бе
 
Ал
ма
ты
 
Ат
ы
ра
у
 
Ш
Қ
О
 
Ж
амбы
л
 
Б
Қ
О
 
Қ
ар
ағ
ан
д
ы
 
Қ
ост
ан
ай
 
Қ
ы
зы
л
ор
д
а
 
Ма
ңғ
ы
ст
ау
 
П
ав
л
од
ар
 
С
Қ
О
 
О
Қ
О
 
Ал
ма
ты
 қ
.
 
Аст
ан
а 
қ.
 
Ре
сп
уб
л
ик
ал
ы
қ 
ұй
ы
мд
ар
 
ААҚ
 «
Н
З
М»
 
жоғары кәсіби
 
орта кәсіби
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 

жүктеу/скачать 7,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: