44  0  55  Алматы   қаласы

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
61 
ҚР
-
ның Президентінің жоғарғы оқу орындарын іске қосу туралы бұйрықтарын 
орындау мақсатында қоғамдық кеңес құрылды, олардың мүшелері ҚР Парламент 
депутаттары,  демократиялық
-
халықтық  "НұрОтан"  партиясының  өкілдері  мен 
салалар ассоцияциялары мен ЖОО ректорлары болды.
 
Жоғары 
сапалы 
білім 
беру,
 
интелектуальдық 
ресурстарды               
                     
шоғырлану
, 
материалдық –
 
техникалық негіздерді күшейту және жетілдіру сияқты  
сұрақтардың шешуіне жоғарғы оқу орындары ұйымдарын қыскартуы
 
әсер етеді.
 
2012  жылы  ЖОО  саны  7  бірлікке  азайды  (2011  жыл
 
–
  146; 
2012  жыл 
-                    
139  бірлік
). 
Республикада  жоғарғы  және  ЖОО
-
нан  кейінгі  оқу  үрдісін 
                              
139 ЖОО  жүргізеді, оның 88 университеттер,  27 
- 
академиялар,  24 
- 
институттар 
мен соған сәйкес мекемелер (
2.1.14 
сурет)
 
 
2.1.14 сурет. Жоғарғы білім жүйесі, бірлік
 
 
 
Дереккөз: «
 
Қазақстан Республикасының Ұлттық Білім Статистикасы және бағалау 
орталығы»
 
Ұлттық Баяндама
 
 
Университеттердің  көп  шоғырланған  аймағы  Алматы  қаласы  болып 
табылады  (28  бірлік),  Астанада
  (11) 
және  Оңтүстік  Қазақстанда
  (9), 
Шығыс 
Қазақстанда  (8),  Қарағанды  (7)  облыстарында
. 
Алматы  қаласында  академиялар 
көп  тіркелген  (13  бірлік
). 
Ол  ғалымдар  мен  зерттеуші  қауымының  Оңтүстік 
астанада тұруымен байланыстырылады
 
(2.1.10 
кесте, қосымша,
 2.1.10 
кесте
). 
 
 
149 
146 
139 
2010 
2011 
2012 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
62 
2.1.10 
кесте. Жоғарғы және ЖОО кейінгі білім беру ұйымдарының жүйесі, бірлік 
 
Өңір
 
Барлық 
ЖОО
 
Олардың ішінде
 
университеттер
 
академиялар
 
институтттар
 
Ақмола облысы
 
6 
2 
3 
1 
Ақтөбе облысы
 
7 
4 
0 
3 
Алматы облысы
 
3 
2 
1 
0 
Атырау
 
облысы
 
3 
1 
0 
2 
Шығыс Қазақстан 
облысы
 
10 
8 
1 
1 
Жамбыл
 
облысы
 
5 
3 
0 
2 
Батыс Қазақстан 
облысы
 
4 
3 
1 
0 
Қарағанды облысы
 
10 
7 
3 
0 
Қостанай облысы
 
7 
3 
1 
3 
Қызылорда облысы
 
4 
2 
1 
1 
Маңғыстау облысы
 
3 
2 
0 
1 
Павлодар
 
облысы
 
4 
2 
0 
2 
Солтүстік Қазақстан 
облысы
 
2 
1 
0 
1 
Оңтүстік Қазақстан 
облысы
 
12 
9 
1 
2 
Алматы
 
қаласы
 
14 
11 
2 
1 
Астана
 
қаласы
 
45 
28 
13 
4 
ҚР
 
139 
88 
27 
24 
Дереккөз: «
 
Қазақстан Республикасының Ұлттық Білім Статистикасы және бағалау 
орталығы»
 
Ұлттық Баяндама
 
2012  жылы  мемлекеттік  емес  ЖОО
-
ры  сақталған
  (61,9%)
,  мемлекеттік 
ұйымдар  көрсеткіші  (38,1%)  құрайды.  Алматы,  Қызылорда,  Маңғыстау 
өңірлеріндегі  білім  беру  жүйесін  мемлекеттік  емес  ұйымдар  көптен  көп  жүргізеді. 
Жеке жоғарғы мектеп саласы Алматы қаласында (35 құраса
)
, Астанада (11 бірлік
)  
тіркелген (
2.2.15 
сурет
). 
 
 2.2.15 
сурет. Жоғарғы оқу ұйымдарының жүйесі, бірліктер, 2012 жыл 
 
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
3 
5 
1 
2 
5 
2 
2 
5 
5 
1 
1 
2 
2 
4 
10 
3 
3 
2 
2 
1 
5 
3 
2 
5 
2 
3 
2 
2 
0 
8 
35 
11 
мемлекеттік ЖОО
 
мемлекеттік емес ЖОО
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
63 
Жоғарғы  білім  дәстүрлі түрде оқудың үш  түрін ұсынады: күндізгі, кешкі және 
сырттай.  2012  жылы  жоғарғы  және  ЖОО  кейінгі  білімді  139  күндізгі,  35  кешкі, 
               
119 сырттай бөлімдер қызмет көрсетті.
 
2012  жылы  Назарбаев  универсиеттінде  бакалавр  бағдарламасы  бойынша 
үш  мектеп  қызмет  етті 
- 
Инженерлер  мектебі,  Ғылым  мен  технология  мектебі, 
Гуманитарлы ғылымдар мектебі. Әр мектеп әлемдік деңгейдегі университеттермен 
серіктестік  құрған,  солармен  жұмыс  жасау  арқылы  бағдарламалар  өндіріліп, 
мұғалімдер құрамы топталды.
 
Оқу үдерісі заманауи технологиялар арқылы, шетел 
серіктестермен дәріс, лабороториялық жұмыс, жеке тапсырмалар мен кейстер мен 
топтық  жобалармен  алмасу  арқылы  жүзеге  асады.  2012  жылы  мектеп  негізінде
               
30  дай  заманауи  зертханалар  құрылды:  вибрациясыз  тәжірибе  жұмыстары, 
электронды  микроскопия,  оптикалық  микроскапия,  жалпы  физика,  органикалық 
химия,  физикалық  және  аналитикалық  химия,  химиялық  синтез,  микробиология, 
сұйықтық пен газдар механикасы.
  
Республикада
 
Назарбаев 
Университеті 
аяасында 
инновациондық
-
интеллектуалдық
 
кластер
 
құрылады
, 
трансферт  және  жаңа  технологияларды 
жасау және оны кейін өндіріске енгізуге әсер етеді.
 
Осылайша,  республиканың  жоғарғы  мектеп  жүйесінде  тек  сапалы  жоғарғы 
оқумен  қамтамасыз  ету  жұмыстары  жүргізіліп  жатыр.  Университеттер  жүйесі 
өңірлік  мамандықтарды  ескере  отырып  жаңаланады  және  еңбек  нарығының 
бағытына  сәйкес  жүйеленеді.  Әлемдік  білім  беру  жүйесі  бүгінгі  күні  ортақ  білім 
жүйесін қалыптастыруды қажет етеді. Заманауи білім жаһанданған, жалпы әлемдік 
қасиеттері  басым  болып  келеді.  Осыған  байланысты  Қазақстан  ЖОО
-
ның 
қорларын  біріктіру  интеграциялық  үдерістердің  дамуына  жол  береді,  бәскеге 
қабілетті мамандарды дайындауға және білім сапасын арттыруға мүмкіндік береді
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
64 
2.2. 
Оқушылар контингенті
 
 
 
 
Білімнің  деңгейлері  бойынша  білім  алатындардың  контингенті  білімнің 
қолжетімділігін  мінездейтін  көрсеткіш  болып  табылады.  Осы  көрсеткіштертің 
маңызы зор, себебі, оқушылардың оқуға деген қажеттілік деңгейін анықтайды
. 
 
ҚР
-
да  2012  жылы  6
-
24  жас  аралығындағы
 
білім  алушы  балалар  саны 
               
2011  жылмен  салыстырғанда 
0,7% 
өсті  де
  73,6% 
құрады  (
2.2.1 
сурет,  қосымша,
 
2.2.1 
кесте
).  
 
2.2.1 сурет. 
6-24 
жас аралығындағы халықтың білімінің қатынастық үлесі 
 
 
Дереккөз: ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері 
 
 
Білім  беруді  өңірлік  салыстыру  халықтың  ағымының  артықтығын  Алматы 
қаласында 
байқаймыз 
(101%) 
Батыс 
Қазақстан 
облысында 
(81,7%).
                                  
Ең аз көрсеткіші Қостанай (59%) мен Алматы (68%) облыстарында. 
 
 
Мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру
 
 
2012 жылы мектепке дейінгі тәрбиелену мен білім алу ұйымдарда балалар 
саны 631
 
489 құрады
.
 1 
жастан
 6 
жасқа дейінгі мектеп жасына дейінгі 
республика 
бойынша балалар саны
 47,2 % 
құрады
. 
Осы жас аралығындағы балалар санының 
басым  бөлігі  Қостанай  обысында
  (91,7
%).  Сонымен  қатар  қала  тұрғындарының 
саны
 89,7%, 
ал ауыл тұрғындарының көрсеткіштері 
- 93,9% 
алды
. 
Мектепке дейінгі 
тәрбие  мен  білім  алушылардың  көрсеткіштері  жоғары  өңірлерге  Қарағанды 
- 
86,6% (қала 
- 
85,7%, ауыл –
 89,4%), 
Шығыс Қазақстан
 - 72,3 
% (қала –
 70,7
%, ауыл 
–
  74,2 
%)  облыстарында  көрсетті
. 
Ең  аз  көрсеткіштер  Алматы  қаласында 
байқалады. 
Алматыда 
мектепке 
дейінгі 
ұйымдардағы 
балалар 
саны 
                                   
72,9 
74,2 
71,6 
73,6 
75 
72,1 
Барлығы
 
Әйелдер
 
Ерлер
 
2011 
2012 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
65 
44  166  құрайды
. 
Осылайша  жаулап  алу  коэффициенті
 
Сонымен  қатар, 
коэффициенті 
35,1% 
құрады
. 
Қаладағы  коэффициенттің  төмен  көрсеткішті 
көрсетуі  үнемі  көші
-
қон  үдерісінің  қарқынды  жүруі  мен  қаладағы  демограцияның 
табиғи түрде жүруінде (
2.2.2 
сурет, қосымша, 
2.2.2 
кесте
). 
 
2.2.2 сурет. 1
-
6 жас аралығындағы мектепке дейінгі тәрбие мен оқытумен қамтамасыз ету
  
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
Үнемі және маусымдық бала
-
бақшалар контингенті
  450  766 
балалар санын 
көрсетсе,  оның  ішінде 
313 834 
балалар  қалада,  ал
  136  932 
–
 
ауылдық  жерде 
тәрбиеленеді
. 
Жеке  бала
-
бақшаға  баратын  балалар  саны
  67 199 
баланы  құраса
, 
оның 
41  994 
–
 
қалада  орналасса
,  25 205 
–
 
ауылдық  жерде  орналасқан
. 
Статистикалық  талдау  мектеп  жасына  дейінгі  балалар  100  орынға  115  бала,
                 
ал мемлекеттік емес бала
-
бақшаларда 103 баладан тиеді.
 
Топтарды  толтыру  мәселесі  өзектілігін  жоғалтқан  емес.  Республика 
бойынша бала
-
бақшалардағы бір топта орташа балалар саны 27,4 құрайды
. 
Мына 
өңірлердегі  балабақшалар  топтарында  балалар  санының  көп  кездесуі  Ақтөбе
 
(
орта  есеппен  толтыру  тығыздығы
 
- 
32,2), 
Оңтүстік  Қазақстан
 
(31,2)                         
және Солтүстік Қазақстан (30,8) облыстарында құрайды (
2.2.3 
сурет
). 
 
 
48,2  61,1  29,5  52,5  67,5  41,2 
60 
85,7  96,6  39,5  36,3  69,8  54,2  19,4  38,3  54,3 
52,2 
63,5 
33,2 
53,9 
72,3 
42,3 
59,7 
86,6 
91,7 
37,9  37,7 
67,1 
61 
32,3  35,1 
49,5 
2011 
2012 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
66 
2
.2.3 сурет. Мектепке дейінгі ұйымдардағы бір топтағы балалар саны, адам
  
 
Дереккөз
: 
«
 
Қазақстан Республикасының Ұлттық Білім Статистикасы және бағалау 
орталығы»
 
Ұлттық 
 
Баяндама
 
 
2012  жылы  балабақшаға  кезекке  тұрғандар  саны 
406 608 
адамды  құраса
, 
оның ішінде 
352 792 
–
 
қала тұрғындары болса, 
53 886 
–
 
ауыл тұрғындары болып 
табылады.  Бұл  дегеніміз  халық  арасында  әлі  де  мектепке  дейінгі  оқыту 
мекемелеріне деген сұраныстың артуын көрсетеді.
 
Көшіп
-
қонушылар санының артуы, халықтың деморграфиялық өсуі, қаланың 
астана  беделі
 
үшін  бе,  Астана  қаласында  балабақшаға  кезекке  тұрғандар  саны 
өсуде.
 
Осылайша,  қалада  мектепке  дейінгі  мекемелерде  кезекке  тұру 
                               
65  400  құрады.
 
Сондай
-
ақ,  Алматы  мен  Оңтүстік  Қазақстан  облыстарында 
мектепке  дейінгі  ұйымдарда  кезекке  тұрғандар  саны  байқалады,  48
 
083  мен
   
53 502 
адам
 
сәйкесінше (
2.2.1 
кесте
). 
 
2.2.1 кесте. Мектепке дейінгі мекемелерге қойылған кезек туралы мәлімет, адам
  
Өңір
 
2011 
2012 
Ақмола облысы
 
15 104 
12 890 
Ақтөбе облысы
 
27 138 
22 653 
Алматы облысы
 
23 453 
25 427 
Атырау
 
облысы
 
11 391 
15 771 
Шығыс Қазақстан облысы
 
14 962 
17 691 
Жамбыл
 
облысы
 
25 630 
29 672 
Батыс Қазақстан облысы
 
14 495 
14 989 
Қарағанды облысы 
 
10 037 
11 136 
Қостанай облысы
 
9 592 
23 065 
Қызылорда облысы
 
17 169 
13 413 
Маңғыстау облысы
 
20 562 
24 227 
Павлодар
 
облысы
 
18 084 
18 952 
Солтүстік
 
Қазақстан облысы
 
9 615 
9 807 
Оңтүстік Қазақстан облысы
 
55 383 
53 502 
 
Алматы
 
қаласы
 
41 064 
48 083 
Астана
 
қаласы
 
49 000 
65 400 
 
ҚР
 
362 679 
406 678 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
25,3 
32,2 
22,6 
30  28,8 
27,5 
24,7 
26,9 
25,1 
23,3 
27,4  26,7 
30,8  31,2 
26,4  26,1 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
67 
«Балапан»
 
бағдарламасының  сәтті  жүзеге  асуына  қарамастан  2012  жылы 
Республикада мектепке дейінгі балалар саны 505
 
175 адам құрады
. 
Өңірлік қорда 
мектепке  дейінгі  мекемелерге  мұқтаж  өңірлерге 
- 
Оңтүстік  Қазақстан 
                        
(174 
740  адам),  Алматы  (83
 14
2  адам),  Ақмола  (47
 
905  адам)  облыстарында 
көрсеткіштерді көрсетеді. Сонымен қатар туу туралы демографиялық талдау мен 
мектепке дейінгі тәрбие мен білім берумен қамтамасыз ету орталығы Қызылорда 
мен  Атырау  облыстарының  мектепке  дейінгі  ұйымдар  халықтың  сұраныстарын 
толықтай қанағаттандырып отыр
 (2.2.4 
сурет
). 
 
 
 
2.2.4 сурет. Халықтың мектепке дейінгі ұйымдарға сұранысы
 
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
ҚР
-
ның  білім  жүйесінің  дамуы  2020  бағдарламасында,  мемлекеттік 
бағдарламада  3  жастан  6  жасқа  дейінгі  балаларды  мектепке  дейінгі  тәрбие  мен 
оқытумен  100
%   
қамтамасыз  ету
 
қарастырылған.
 
2012  жылы  3 
- 
6  жас 
аралығындағы  балалардың  мектепке  дейінгі  балалар  саны  71,5%  құрайды.  Осы 
жас  аралығындағы  балалар  санының  көп  болуы  Қостанай 
  (99,8%), 
Қарағанды 
(97,8%), 
Павлодар  (95,6%),  Батыс  Қазақстан
  (95,3%), 
Шығыс  Қазақстан  (94,8%) 
облыстарында құрайды (
2.2.2 
кесте
). 
18515 
31313 
27800 
22024 
30824 
24959 
19664 
37393 
19609 
19410 
21552 
28605 
10024 
72432 
43307 
23335 
47905 
23411 
83142 
0 
10119 
11071 
5844 
940 
42 
0 
28313 
5087 
4176 
174740 
44985 
65400 
Ақмола
 
Ақтөбе
 
Алматы
 
Атырау
 
ШҚО
 
Жамбыл
 
БҚО
 
Қарағанды
 
Қостанай
 
Қызылорда
 
Маңғыстау
 
Павлодар
 
СҚО
 
ОҚО
 
Алматы қ.
 
Астанақ.
 
МДҰ мұқтаж балалар саны
 
МДТО қамтылған балалар саны
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
68 
 
2.2.2 кесте. 3
-
6 жас  аралығындағы мектепке дейінгі  тәрбие  мен  білім  берудегі  балалардың 
шоғырлануы
 
Өңір
 
 
Шоғырлану коэффициенті
 
Ақмола облысы
 
81,9 
Ақтөбе облысы
 
84,1 
Алматы облысы
 
55,9 
Атырау
 
облысы
 
77,1 
Шығыс Қазақстан облысы
 
94,8 
Жамбыл
 
облысы
 
65,1 
Батыс Қазақстан облысы
 
95,3 
Қарағанды облысы
 
97,8 
Қостанай облысы
 
99,8 
Қызылорда облысы

жүктеу/скачать 11,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: