«М әдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 17,69 Mb. Pdf көрінісі
|
27 қоятынымыз кіреді. Театрға немесе ж иы нға барар алдында түстің ал д ы н -ал у ш ы л ы қ е р е к ш е л іг і ад ам ш ы д ам сы з- дығының салдары сияқты — тағатсы здан а күтіп ж үрген жағдайдың түске енуі сирек қүбы лы с емес. Кейбір жағ- дайларда армандардың түстегі оры ндалуы ту ра формада көріне қоймайды. Сондықтан жасырын тілекті аңғару үшін қандай да болмасын байланысты аны қтау кер ек немесе, қандай да бір, қоры ты нды ж ас аға н ж өн, я ғн и түспен жүмысты бастау қажет. Мысалы, күйеуі ж ас ж үбайының түсін маған баяндаған-ды : келінш ектің түсінде етеккірі келген екен. М үнда кез келген ж ас әйел еттеккірі келмей қалса, "аяғым ау ы рл ап қ ал д ы ма" д еп сек ем д ен етін ін ескерген жөн. Осы орайда, бүл түстің астарында бойға бала бітуді қажетсінбеу белгісі бар ж ән е оның мағынасы әйел адамның кенеттен жүкті болып қалмау тілегін орындауды б іл д ір ед і. Б ір тал ай , к ө б ін е к ү д ік т і, қ а у іп т і, қ а у ы р т ж ағдайларда мүндай инф антильді сипаттағы түстер ж иі кездеседі. Е ресектердің түстер ін е де, б а л а л а р сияқты , ар м ан д ап ж ү р ге н ж а ғ д а й л а р ы е н е д і. М ә с е л е н , бір п о л яр л ы қ эксп ед и ц и ян ы ң ж етек ш іс і к о м ан д асы н д ағы адам дар м ү зд ы қ тар д а қы стап қ ал ған д а, к ү н н ен -к ү н ге қайталана беретін бір-ақ түрлі әрі тапш ы лы қ аңғарылып түратын дастарқаннан там ақтаны п ж үріп, олардьщ түс- теріне үдайы сан алуан тіл үйіретіндей дәмді тағам дар, молынан темекі, ж ылы үйлер кіретінін баяндаған еді. Кейбір кездері ү зақ, күрд елі ж ә н е көбіне ш атасқ ан түстерден арман-тілектің орындалуын оңай тануға бола тын, бірак, басқа түсініксіз м атериалм ен бірігіп кеткен, ерекше айқын бір үзінді көрінеді. Дегенмен ересек адам дар дың ең айқын түстерін талдауға әрекеттенгенде, олар- дың бала түстеріндей қарапайым болуы өте сирек кездеседі. Оларда арман-тілектердің орындалуы нан басқа да ж асы рын мағына бар екені белгілі болады. Егер тал д ау ж үм ы сы бізге ер есектер д ің м ағы насы з, ретсіз ш атасқан тү стер ін күн д ізден қ а л ғ а н қ ан д а й да тілектердің орындалуын көрсететін инф антильді тип деп қарастыруға мүмкіндік берсе, онда түске енген ж үм бақ- тарды шешу қарапайым болар еді. Әрине, м үндай мүм- кіндік бола бермейді; ересек адамдарға кіретін түстердің көпшілігі армандардың орындалуын тікелей нүсқамайтын бөгде материалдармен толы болады. А рмандарының оры ндалуы ж асы ры нбай, аса айқы н олатын, бүрыннан байқалған бала түстерінің басты өзге- тағы бір танытқымыз келеді. М әселе мынада, осы Д әрқаи сы сы н бір ған а тіл ек п ен ал м аст ы р у ға ды. шіркін, менің көл үстіндегі серуенім ү зағы р ақ 28 болса ғой", "егер мен тезір ек ж уы ны п-ш айы ны п, киініп үлгерсем", "шиені ағама бергенше, өзіме алып қалуы м керек еді". Бірақ түсте тілек мазмүны ғана байқалмайды. М үндай тілектер түсте орындалып, олар көз алдында ш ынайы іске асқандай көрінеді. Олай болса, түстің м атериалы көбінесе ж а ғ д а й л а р д а н , ә с ір е с е к ө р у б е й н е л е р ін е н қ ү р а л а д ы . О сы ған ор ай , ө ң ін д е оры н а л ған ж а ғ д а й т ү с т е қ а й т а өңделеді. Оны түс көрудің қызметі деп санау керек. Түсте б о л а ш а қ ар м ан д ы б іл д ір етін о й л ар осы ш а қ т а өтетін картинамен алмастырылады. IV Ретсіз шатасқан түстерде тілек, арман болатыны тікелей аң ға р ы л м а с а да, о н д а ад ам ө ң ін д е б о л ған ж а ғ д а й л а р өзгеріске үшырап, басқаш а көрінеді деп санаймыз. М үндай б о л ж а у ғ а б а сы н д а м ы сал р е т ін д е к е л т ір іл г е н т ү с т і талдауда анықталған кем дегенде екі ж ағдай себеп болады. Т алдау бары сы нда ш ы найы оры н ал ған ж ай тп ен кезде- семін. Ал түсте керісінше дерлік картина көрінеді: дастар- қан басында аш улануыма себепші болып, басқаларға назар аударған әйелім түсте м аған бүкіл денесім ен бүры лы п, ерекше көңіл бөлген ханыммен алмастырылған. Арманның о р ы н д а л у ы н а ж а ғ д а й д ы ң б а с қ а ш а , к ө ң іл д е н ш ы қ п ай қ а л ға н ы н а н т у ы н д а ға н ж ағы м с ы з к ү й о ң т а й л ы себеп болады . О сыған орай, арман, тілек түсте ж ү зеге асады. Т алдау кезінде "М аған еш н әр се тегін келген ж о қ " деп қылаң берген үнамсыз бір ой түсімдегі әйелдің "Осы сіздің к ө зд ер ің із әр қ аш ан әдем і болды ғой" деген сөздерім ен б а й л а н ы с т а б о л ад ы . О л ай б о л са, т ү с т ің а й қ ы н ж ә н е астарлы, ж асы ры н м азм үндары арасындағы қарам а-қар- сы л ы қ а р м а н н ы ң о р ы н д а л у ы м е н б а й л а н ы с т ы б о л у ы мүмкін. М әнсіз, б ай л ан ы ссы з т ү ст ер д ің п ай д а б о л у ы н а көз к ө р г е н ж а ғ д а й л а р себ еп б о л а т ы н ы ә л д е қ а й д а көп кездеседі. Егер кез келген мысал негізінде түстегі бейне- л ер д ің сан ы н т а л д а у ар қ ы л ы ал ы н ған ж ә н е т ү с аста- рындағы сәл ғана байқалатын жасырын ойлардың санымен сал ы сты рған д а, о н д а тү сп ен ж үм ы с ж а с а у б ары сы н да ш оғырландыру немесе әсірелеудің барынш а орын алаты- н ы н а к ү м ә н к ел т ір у ге болм айды . Б астап қ ы к е зд е осы әсірелеуді қолдану күрделі сияқты болғанмен, түске талдау н е ғ ү р л ы м т е р е ң д е т е ж а с а л с а , о н ы ң ә с е р і со ғү р л ы м ай қ ы н д ал а түседі. С онда түс к өр у ге қаты сты ассоциа- циялық тізбектердің үш, әйтпесе одан да көп бағыты бар тым болмағанда бір элементін ж ән е үш, әйтпесе одан да 2 9 көп әсерлер мен күйзелістерге негізделген, тым болмаганда бір жағдайды таппай қою мүмкін емес. Мысалы, бір күні менің түсіме бассейн си яқ ты бір нәрсе, онда әркім өз білгенінш е м алты п ж ү р г е н су ға т ү с у ш іл е р ж ә н е сол бассейннің шетінде түрған бір адам судағы басқа біреуге еңкейіп, оны бассейннен шығарып алу ниетімен түргандай картина енді. Біріккен түстегі ж ағдайды бейнелеуде бәрінен бүрын оның астарындағы жасырын ойлар, әрине, ж арамды болуы керек, яғни, б арлы қ қ ү р ам д ас б ө л ім д ер д ін бір немесе бірнеш е ж алпы элем енттері ай қы н көрін уі қ а ж е т . Түс қү д д ы бір Ф рэнсис Г ал ь то н н ы ң ж и н а ғ а н о т б а с ы л ы қ фотосуреттері тәрізді. Түсте әр түрлі қүрам дас бөлімдер біріктіріледі. С он д ы қтан түсте о р т а қ эл ем е н тт ер ғана көрініп, ал қарама-қарсы бөлш ектер бір-бірін ж ояды деп қарасты руға болады. М үндай процесс түстің сан алуан элементтерінің ретсіз ш атасуымен түсіндіріледі. Осыған орай, түсті жорыған кезде, келесі ереж ені үстанған жөн: егер де талдау кезінде қандай да бір ж үм бақты "немесе- немесе" ар қы л ы ш еш у м үм кін б олса, ал ж о р у д а б ү л баламаны "ж әне" ар қы л ы қар асты р ы п , тү сп ен ж үм ы с негізінде алынған ойлардың тәуелсіз ңатары үш ін әрбір мүшені бастапқы пункт етіп алмастыру керек. Егер түстің астары н д ағы ж асы р ы н о й л ар ар асы н д а ортақ элементтер болмаса, түспен ж үм ы с кезінде баян- дауға ыңғайлы болу үшін оларды қүрасты ру әрекеті жаса- лады. Ж асы ры н, ортақ еш теңесі ж о қ екі ойды ж ақы н - датудың тиімді тәсілі — олардың бірін басқа сөз арқылы өзгерту. Осыған сәйкес ойдың айтылуы да басқа болып, өзгереді. Б үл — ж а л п ы э л е м е н т т е р д і а л м а с т ы р а т ы н , үндестіріп өлең ж азу тәрізді процесс. Түспен ж үм ы сты н басты ә р е к е т т е р і осы т ә р ізд і — ө т е т а п қ ы р , ү ш қ ы р , сонымен қатар ж иі кездесетін байланыстыруш ы ойларды қүрасты ру болып табы лады . Б ү л тү стің ж ал п ы карти- насына қарағанда, формасы мен мазмүны ж ағы нан әр түрлі болатын ж ә н е тек түсті тал д ау кезін д е ай қ ы н д ал аты н оны ң а с т а р ы н д ағы ж а с ы р ы н о й л а р д ы д а қ а м т и д ы . Сонымен, түсті талдауда біз бір ойдың басқа, бөтен оймен сәикес келуі үшін олардың сырттай өзгеру ж ағдайы м ен кездесеміз. Осы орайда, мысал ретінде келтірілген бастапқы түске талдау жасай отырып, мына ойға тап болдым: Мен еңоек сіщрмей-ақ, бір нәрселерге тегін қол жеткізгім келеді. ір ақ о ү л сөилем тү стің ж ал п ы м азм ү н ы н а келм ей ді, со н д ы қтан б а с қ а т ү р м е н а л м а с т ы р ы л ғ а н : М ен еш шығынсыз рақатқа батқым келеді (Xosfen). Соңғы сөйлем мағынасы [неміс тілінде — дәмін таты п кэру] табльдот 30 басындағы бірқатар ойларға сәйкес келеді ж әне ол түсте орын алатын саум алды ққа қатысты болуы мүмкін. Үстелге балалар үнатпайтын ас қойылғанда әдетте, анасы оларды "аздап болсын дәмін татып көрсеңдерші деп, еркөлөтіп көндірм ек б олад ы . Ә рине, бізді түспен ж үм ы с кезінде с ө й л е м д е р д ің ә р т ү р л і м ағы н а сы н б ар ы н ш а үты м д ы п а й д а л а н у ғ а б о л а т ы н ы т а ң ғ а л д ы р у ы м үм кін. А лаи д а тәж ірибе мүның кәдімгі бағзы бір іс-әрекет екендігіне көз ж еткізеді. . . Тек түстегі бейнелерге ғана әсірелеу т ә н - Ол күндізп сергек санада, яғни өңінде орын алмаған кейбір элемент- тердің пайда б олуы м ен сипатталады . Түстегі әсірелеуді Ш ығыстағы халы қ қиялы нан ш ыққан, дүниеде ж оқ таң- ғалдырарлык, ж ан уарлар, әрқалай қүралған бет-әлпеттер м ен б ір т ү р л і о ға ш т а у б ір іктір іл ген б ей н елер арқы лы түсіндірген қолайлы . Т үсте күрделі бейнелердің көптеп қ ү р а с т ы р ы л у ы н а қ а р а м а с т а н , к ей де ол ар д ы ң оіразы қаш анда өзгеріссіз, түр ақты бір формаға ие. Әрбір адам өз түстерінен осындай бейнелерді талай
көреді. илар әр түрлі қүрастырылады. Сондай бет-әлпетті, мысалы, әр түрлі екі бейнені өзара үйлестіру, оған біреудщ беинесі немесе өзгенің есімін таңу, ви зуалды түрде бір беине елестетіп, оны басқа бір болған жагдайға алмастырып қо арқылы қүрасты руға да болады. Олай болса әр түрлі е әл п е ттің т ү с т е б ір б ей н е б олы п бірігуі түсінікті. ү т ү п н ү с қ а л а р д ы б е л г іл і б ір к ө з қ а р а с қ а ораи өз р салы сты руға негізделеді. С оны м ен қ атар түс КӨР салыстырманың аңғарылуы да мүмкін. Әдетте, тек т У арқы лы ған а бір бейн еге біріктірілген ж алпы си м ал ар д ы а н ы қ т а у ғ а б олад ы . А л тү ске Қ¥Расты Р ^ р бейнелер кіргенде ж алпы сипаттамалар тек ишара р ғана байқалады. „ „Іі1іна, лп Д әл осындай, түстердегі мазмүнға баи компо алуан түрлі ж олдар мен себептер арқылы паид • Оларды м ы салға кел тірм ей -ақ қояйын. Олардь бейнелерін әсірелеу нәтиж есі ретінде қарастырь , ^ кезд е қ а б ы л д ан а ты н о б ъектілерм ен салы сты ру ^ емес. Сонымен қатар біріккен объектілердщ ж ал 5 ІП
тарм ен а н ы қ т а л а т ы н ы ескер іл се, тү стер ешк' й н е
түрлі оғаш болып көрінбейді. М үндағы ж алпы л қ т а л д а у а р қ ы л ы б е л г іл і б о л а д ы . Т ү сп ен ж ү қүбы лы старды ң барлы ғы қан дай да бір ж алпь
аж ы рату қы сқа ж о л м ен түс ж о р у ға ж иі кел Р бі
Мәселен, бір түні түсімде университетте дәрі Р оқытушымен оры нды қта қатар отырғанымды к р з 1 ғаж абы , бұл оры нды қ ө зге о р ы н д ы қ т ар д ы ң арасы нда жылдам қозғала бастайтын сияқты . Түстегі б ү л картина аудитория мен Trottoir roulant2 арқылы қүралған комбина ция болып таб ы л ад ы . Т ағы бір ж о л ы к ө р ге н түсім де вагонда отыр екенмін ж ә н е м өлдір ш ы ны дан ж асалған ц и л и н д р -қ а л п а қ п іш ін д і за т т ы т із е м е қ о й ы п ү стап отырмын. Бүл картинаға қатысты менің ойыма: "қалпа- ғы ңды қ о л ы ң а ү с т а п ж ү р іп , б ү к іл ә л е м д і а р а л а у ғ а б о л ад ы "3 д е ген м а қ а л к е л е қ а л д ы . Ц и л и н д р ш ыны жанама түрде ауэрлік ж анарғы ны 4 еске түсіреді. Сонымен қатар жерлесім доктор А уэр фон Вельсбах сияқты бай, дәулетті әрі тәуелсіз болуға мүмкіндік беретін бір нәрсе ойлап табу арманым екенін бірден аңғарды м . О нда мен Венада өстіп ж үрген ш е саяхат ж асау ш ы едім ғойГ Бүл ар м ан ы м д ы к ө р ге н т ү с ім е ж а с а ғ а н т а л д а у ар қ ы л ы аңғарған сияқтымын. Себебі түсімде өзім ойлап тапқан, басыма да киіп көрмеген цилиндр тәрізді шыны қалпақпен саяхат жасап жүрмін. Түспен жүмыс әсіресе өзара қарама-қарсы элементтерді бір комбинацияға біріктіреді. Мәселен, бір әйел түсінде ез қолынан М ария қызды (оны бейкүнә М ария қы з деп те атайды) рақымдау суреттеріндегі періштенікі сияқты биік гүл саб ағы н к ә р е д і. Бір қ ы зы ғы с а б а қ т ы ң ө н -б о й ы н камелияға үқсас үлкен ақ гүлдер ж апқан (бейкүнәлілікке қарама-қарсылық — қолында камелиялар бар әйел). Түстегі бейнелердің пайда болуына қатысты білгендері- міздің басым бөлігін келесі ф орм ула бойынш а көрсетуге болады: түстің әрбір элементін оның астарындағы ж асы рын ойлар анықтайды. Бүл элементтің өзі осы ойлардын бірқатары арқылы пайда болады. Алайда ж асы ры н әрбір ой әр жағдайға сәйкес болғандықтан, олар ө зар а байла- ныспайды. С онда түс м азм үны ндағы әр б ір эл ем ен т әр ж ағд ай д ы ң бір кө рін ісі болы п таб ы л ад ы . Т а л д а у түс мазмүны мен оның астарындағы жасырын ойлар арасын- дағы күрделі арақатынастың басқа ж ағы н аш ады. Түстін әрбір элем енті астарлы , ж асы р ы н к е п те ген о й л ар м ен үштасып, сабақтасып ж атады . Әрбір астарлы, ж асы ры н ои түстщ бір емес, бірнеше элементтері арқылы көрінеді. ссоциативті тізбектер жасырын ойларды түс мазмүнымен ж аи ған а б аи л ан ы сты р м ай д ы , о л а р б ір н еш е қ а й т а р а қиылысады ж әне өріле айқасады. ^ І Л а(;ЫрЫН ойлаРАЬІ айқындаумен (“драмалау" арқылы) ^ спен ж ¥*мьістың әлдеқайда маңызды ж ән е өзгеше ж аталы - Бірақ әлі күнге дейін бізге түс Ұ әсірелеу түрткілері ж айлы ештеңе белгілі емес. 32 V Күрделі ж ән е ретсіз ш атасқан түстердің мазм үны мен оның астары ндағы ж асы ры н ойлар арасы ндағы барлы қ сәйкессіздік әсірелеу мен драмалау арқы лы ғана анықтал- майды. Әрине, бүл м үқият талдаған да ж оғалы п кететін сы рттай ғана айы рм аш ы лы қ. Себебі тал д ау арқы лы түс мазм үны ны ң астарын, яғни ж асы ры н ойларды бары нш а аңғаруға мүмкіндік болады. Осы ойларды ң барлы ғы түс м азм ү н ы н д а м ін д е тті т ү р д е к ө р ін ед і. Б ір ақ ж а с ы р ы н ойлардың кейбіріне талдау жасалмай, тыс қалып қоятыны да болады. Кейде бір ж ағд ай лар түске енгенде қанш ама ай ң ы н б олы п, м а ң ы зд ы к ө р ін ге н м е н , к ей ін о л а р д ы ң ж а с ы р ы н о й л а р ғ а т ә у е л д і ек ен ін т а л д а у ан ы қ та й д ы . Керісінше, аса н азар аударуды қ а ж е т ететін ж ағд ай л ар түсте айқын түрде мүлде көрінбейді немесе олар байқалар- байқалмас болымсыз бір иш ара арқы лы бейнеленіп, зорға тан ы л ад ы . Бүл қ ү б ы л ы с тү сп ен ж ү м ы с к езін д е басты н а з а р д ы ң а н ы қ т ү р д е г і о й л а р м ен е л е с т е р г е ем ес, екш еленіп көрінуге мүмкіндігі ж о қ т ар ға аудары луы м ен түсіндіріледі. Осылайш а түспен ж үм ы ста түстің мазмүны ешбір ж асы руға келмейді. Сонымен қатар түспен ж үмыс түс мазмүны мен оның астарындағы ж асы ры н ойлардың ө з а р а б ай л ан ы сы н аш п ай қ ой м ай д ы . С он ы м ен қ атар , т ү с т е г і ы ғы с у д еп а т а л а т ы н п р о ц е с с н ә т и ж е с ін д е психикалы қ күйзелістің, қиналы сты ң, ойларды ң аф ф ек- тивті көріністері м аңы зды ж а й тт ар ғ а оры н береді. Түс мазмүнындағы ең айқын бөлігі, әдетте, өте маңызды болып көрінеді. А лайда әлдеқайда мәнді ж асы ры н оймен түстің т а п б ір т ү с ін ік с із б ө л іг ін ің т ік е л е й б а й л а н ы с ы н көп ж ағдайда аңғаруға болады. Түстегі ығы суды психикалы қ қ үнды лы қтарды қай та бағалау деп атауға да болар еді. Осы қүбылысты толық си паттау үш ін ығысу немесе қай та бағалау ж үм ы сы әр т ү р л і т ү с т е р д е б ір д ей емес екендігін атап өткен ж өн. Б ар ы н ш а м ағы налы , түсінікті болы п келетін, мы салы , т іл ек тер д ің оры н д алуы кіретін түстер еш бір ығысусыз қүралады . Бірқатар түстердің қүрауш ы бөліктері барлық мәнді болаты н ж асы ры н ойларм ен орын алмастырады. С онда түс мазмүны неғүрлы м түсініксіз ж ән е ш атасқан болса, оны ң ү р а с т ы р у ға ы ғы су процесінін қаты сы да соғүрлым көп болады. Талдау үшін тандап алынған мысалда түс мазмүнының түрлі бөліктері мен оның астарындағы жасырын ойлардың әр түрлі орталықтары болуын ығысу анықтайды. Мысалы, алғаш қы келтірілген түсте әйелдің қошемет сөздері және
бір түрлі қылықтары оған менің ж ауап әрекеттеріме алдын ала берген өтемақысы сияқты көрінген астар л ы ж ағдай алдыңғы орынға шығады. Ал ж асы ры н ойларды н ауырт- палык, орталы ғы на "еш теңе түрм айты н " р и я сы з махаб- батты тым болмаса бір рет бастан кеш іру тілегі, арманы жатады. Сонғы ой әдемі көздер мен саумалдық төңірегінде айтылған сөйлемдер астарында байқалар-байқалм ас иша- рамен жасырылғән. Түстегі ы ғы суды қ а р а с ты р а оты ры п, біз тү ст ің екі м ә се л е л е р ін е қ а т ы с т ы м ү л д е т а л а с с ы з қ о р ы т ы н д ы жасаймыз: түске түрткі болатын ж ағдайлар міндетті түрде астарлы бейнеленеді ж әне түстің сергек кезбен байланысы айқын болады. Әрине, күндізгі к ү й зел істер м ен тікелей байланысты көрсететін түстер бар. Ал көп ж ағдайларда осындай байланы старды тікел ей ан ы қ та у м үм кін емес. Дегенмен әрбір түстің соңғы күндердің немесе, дәлірек айтқанда, түс көрудің алдындағы соңғы күннің қандай да бір әсерлерімен байланысты болатынын ж үргізген талдау дәлелдеді. Түс көруге түрткі болатын эсер маңыздылығы жағынан шүбә келтірмейтіндей болуы мүмкін. Осы орайда түсті өткен күн д е орын ал ған м аңы зды ж ағд ай л ар д ьш жалғасы деп санаймыз. Бірақ күндізгі эсер аса маңыздьі бола қоймаса, ол тез үмытылады немесе еске түсіру күрдеді болады . Бүл ж ағд ай д а күндізгі әсер м ен б ай л ан ы с түс мазмүнынында соншама б айқала қойм ауы керек. Түстін күндізгі сергек кезде орын алған аса маңызды оқиғалармен байланысы қаншама айқын болғанымен, онда өңіңде ешбір мөн берілмейтін талғаусыз үсақ-түйектер де аңғарылатын тәрізді. Сондықтан түс мазмүнында маңызды емес, қажетсіз сияқты көрінетін жайттардың да орын алып қалуы түске б елп лі бір д әр еж ед е нем қүрайлы қарап , ден қойм ауға себеп болады. А лайда тү ск е ж ас ал аты н т а л д а у оны ң е л е у г е т ү р а қоим айты н сияқты к өрін істерін м аң ы зд ы е т е д і. Түске қандаи да бір парықсыз өсер түрткі болса да, талдау түстегі талғаусы з күйзеліспен ассоциацияльщ байланы с түзетін ж ән е онымен орын алм асты раты н м аңы зды , нанымды, толқытатын, тебірентетін күйзелісті атпип көрсетеді. Егер түс мағынасыз ж әне ден қою ға түрмайтын елестерге толы таллау олаРДЫ әлдеқайда мәнді жағдайлармен Г “
K n 'iS J әсердщ орнына парықсыз әсерді ж ән е аса ден тапкдм Кп» еткен матеРиал орнына мәнсіз материалды Қарасгыру керекҮНЫ №ЫСУ ж ^мысының нәтиж есі ретінде
мазмүнмен орын алмасшыруды түсіндірген көзқараспісірды үсшана ошырып, шүсшің түрткілөрінә және оның күнделікіпі өмірмен байланысына қсіпіыспіы сүроққа шөмбндегідвй жа.уол беруге болады: күн д із н азар аудары лм аған ж ай ттар ту с м азм ү н ы н д а е ш қ а ш а н к е зд е с п е й д і ж ә н е к ү н д із бізді тебірентпеген үсақ-түйектер де түсте бейнелене қоймайды. Талдау үшін таңдап алынған алғашқы мысалдағы түстің түрткісі қандай? Бүл — соншама маньізды емес, досымның тарапынан күймемен тегін үйіме жетіп алуыма жасалған мүмкіндікке байланысты мен кешкен күй. Түстегі табльдот басындағы көрініс осы мәнсіз ж ай тқа қатысты ишара болып келеді. Себебі досыммен әңгіме кезінде таксометр орнатқан к ү й м е м ен т а б л ь д о т т ы ө з а р а б ай л ан ы сты ры п , қ а т а р келтіргеимін. Сонымен қатар түсімдегі осы бастан кешкен м әнсіз күй м ен ал м асты р ы л ған м аңы зды бір ж ағдаи да белгілі сияқты: осыдан бірнеше күн бүры н отбасымдағы қ ы м б а т т ы б ір а д а м ғ а б о л а м ен көп ақ ш а кетіріп, ш ы ғы ндан ған едім. О сы ған ор ай "егер ол адам Maf aj I ризаш ылығын білдірсе, таңданарлы қ еш теңе жоқ, сеоеш оның м ахаббаты мен үш ін еш қаш ан тегінге түспес еді_ деген тәрізді түсімнің астарындағы жасырын оилар ^ ои көтереді. С о н д а р и ясы з м ахаббат менің жасырын оила- рымның ішінде алдыңғы қатарда түрған сияқты. Д осыммен бірге қ о н а қ та н күйм ем ен қ ай тқ а н көрініс осыдан ір уақыт бүрын ж оғары да әңгіме еткен туысымды ертіп алы , бірнеше рет күймемен бірге жүргенімізде менің әжептәуір шығындануыма әкелген ж ағдайды еске салады ж әне ^ туысыма деген қатынасты бейнелейді. Қандаи да Dip кешкен мәнсіз күй түс көруге түрткі болуы үшін тағ р шарттың орындалуы қаж ет: күйзеліс ж уы қ арада, яғн■ Ү көрудің алдында болуы керек. Сонда бастан кешкен күй шарт бойынша түс көрудің негізі болуға тиісті • М ен ы ғ ы с у д ы ң ж ә н е әсір ел еуд ін . ы қ п ал ы м е * қүралғанда бай қалаты н таңғаларды қтай тағы оір Қ¥ лысты ескерм ей, қ ал д ы р ы п к ете алмаймын. о с ір У қ ар ас ты р ған д а, б із төм ен д егід ей ж ағд аи м ен тан У мүмкіндік алдық: түсте ж асыры н екі елестің өзара^ р бір ж а қ т ар ы болса, бір ж ағд ай л арға қаты сты Ү® түрде тоқайласа алса, олар онда аралас елеске • а л м а с т ы р ы л а д ы . Б ү л а л м а с т ы р ы л ғ а н „^кес мазмүны ж асы ры н екі елестің ортақ сипаттар келсе, онда түсініксіз, астарлы ж ақтары олардың д Р е р ек ш ел ік те р ін е сәй к е с кел ед і. Б үл ә с ір е л е Уг ^ қосылса, онда аралас емес, дербес элементтерге де қ қандай да бір аралы қ елее пайда болады. « я й л ы жүктеу/скачать 17,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|