танымай қалдым. Екі күннің ішінде өзі күрт өзгеріп кеткен секілді ме, қалай? Күнге күйіп май сіңген топырацтай болган цоңырцай жүзіне ңан теуіп, ңоңңак, мүрны делдие қапты. Басындагы сабан шляпасы мен үстіндегі көк бешпеті сом денесіне жабысып, өзін мусіндендіре түскен (Д.Исабеков).
Есімдіктердің тұтас бір микромэтіндегі мазмұнды жинактап, соның
орынбасары ретінде қолданылатындары да мэтін құрылымында
кездеседі. Мысалы Бұл күйден аманырац болган есіктің гана апды деген сөйяемде қолданылған бүл сілтеу есімдігінің нені мензеп түр^зньі
түсініксіз. Сондықган мэтіннің алдыңғы бөлігінде айтылған хабардың
негізінде есімдіктің қандай күйді білдіріп тұрғанын аңғара аламыз.
Әрине, түтас мэтінді оқып отырған кезде есімдіктің қай мағынаны
білдіру үшін жүмсалғаны түсінікті. Бүл жерде айтпағымыз - бір ғана
сөздің (есімдіктің) бірнеше сөйлемдер арқылы берілетін мазмұнды
57
қамтып, қолданыла алу қызметі, соньщ негізінде алдыңғы бөлік пен
кейінгі бөліктш, бүл есімдігі арқылы эксплицитті түрде байланысуы.
Төмендегі мәтінді оқу арқылы бүл сілтеу есімдігінің екІ абзацта
камтылған мазмұңды білдіру үшін жұмсалып тұрғанын көреміз.
Күшікбайдың басынан соққан боран жаңадан шыққан бейітті цармен көміп, царауилының көзінен тез жасырудың ңарекетін істеп жатыр. Иесінің дуниеге келгенін сездірет ін аңыргы белгісі - томпиган бейіт азуақытта жогалмақ, ізбітпек. Таудан аса соққан жел бейіт т үрган төбеш іктің басы н д а э с ір е с е қатты ызгырықтанады; бейіттің may жагынан топырагын үшырып, екінші жагына жалданган ңармен басып жатыр. Аз уақытта
