М. С. Кульгильдинов К. Ә. Жүсіпов Р. Ә. Қозбағаров Көлік техникасын өНдіру және жөНдеу техНоЛоГИясы негіздері оқулық



бет92/142
Дата12.01.2023
өлшемі6,42 Mb.
#61135
түріОқулық
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   142
Моральдік тозу – техникалық прогресс әсерінен іс жүзіндегі тех- ника құнының төмендеуі. Моральді тозудың да екі түрі болады: бірінші қатарлы моральді тозу – конструкциялары бірдей техниканың арзаны шығарыла бастауына байланысты іс жүзіндегі машинаның техникалық құнын жоғалтуы; екінші қатарлы моральді тозу – заманауи жетілдірілген конструкциялардың шығарылуына байланысты іс жүзіндегі техника бағасының төмендеуі.
Машиналардың моральдік тозуы экономикалық категория болып саналады. Ол техникалық ескіру мен машиналарды жаңғырту құнының төмендеуі нәтижесінде іс жүзіндегі техниканың құнсыздану дәрежесін сипаттайды.
Машинаның моральдік тозуының критериі есебінде техникалық

прогрестің әсерінен оның құнының төмендеу коэффициенті
м


  • алына-

ды, ол бастапқы құнның үлесі ретінде саналып, төмендегі формуламен анықталады:
  K0 K1  1  K1 ; (1.4)
K

K

M
0 0

мұндағы, К0машинаның бастапқы құны, К1 – машиналардың жаңа конструкцияларының пайда болуына байланысты бастапқы құнның құнсыздануын ескергендегі машинаны жаңғырту құны;
Бастапқы құнның үлесі ретінде алынған физикалық және моральдік

тозуды есептегендегі машинаның жалпы тозу коэффициенті
ж

анықталады:
былай



мұндағы,
 = 1 – (1 – )(1 – ); (1.5)

физикалық тозу салдарынан машина құнының төмендеу коэффициенті;


м – машинаның бастапқы құнының үлесі ретінде алынған, техникалық
прогресс әсерінен машина құнының төмендеу коэффициенті.
(1 – ) · (1 – ) көбейтіндісі физикалық және моральдік тозу сал-
ф м
дарынан бастапқы құнның үлесі ретінде алынған машинаның қалдық құнын көрсетеді.
Физикалық және моральді тозу көрсеткіштері машиналарды дұрыс пайдалана білуді шешуде (жөндеу жұмыстарын жоспарлауда, олардың экономикалық тиімділіктері мен жөндеудің қажеттілігін анықтауда) маңызды рөл атқарады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   ...   142




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет