Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Ақпарат жинақтау үшін зерттеулер жүргізген кезде әдістердің екі негізгі топтарын қолданады: бөлмелік зерттеулер әдістері және өрістік зерттеулер әдістері, сонымен қатар аралас әдістер.
Бөлмелік зерттеулер әдістері алғашқы емес қайнар көзден (тұтынушы немесе сатып алушы) алынған берілген зерттеудің мақсатымен тура байланысқан есептерді шешуге дайындалған екінші ретті ақпаратты жинақтауды көздейді.
Бөлмеден тыс (өрістік) зерттеулер әдістері тұтынушы мен сатып алушыдан алынған немесе басқа зерттелінетін субъектіден алынған алғашқы ақпаратты жинақтауды көздейді. Бұл әдістер сұрау, бақылау, тәжірибе жүргізу және имитацияға бөлінеді.
Зерттеулердің аралас әдістері маркетологтармен әзірленген ұсыныстар мен стратегиялық бағыттары дұрыс па деген сұраққа жауап беруге тағайындалған. Олар өзіне бөлмелік те, өрістік те зерттеулерді қосады (тұтынушылардың ақпараттық панельдерінің есептері, сараптаушылық бағалау әдісі).
4 Маркетингтік зерттеулерді ақпараттық қамтамасыз ету
Маркетингтік ақпараттар деп хабарламалардың анықтылығын қамтамасыз ететін, маркетингтік қызметті жүзеге асыру мәліметтерін, маркетингтік ортаны ұйымдастыру мен оның үрдістері түсініледі.
Әдетте маркетингтік ақпаратты алғашқы және екінші ретті деп бөледі.
Алғашқы ақпарат – бұл нақты маркетингтік мәселені шешу үшін арнайы жүргізілген өрістік зерттеулердің нәтижесінде алынған мәліметтер. Артықшылықтары: нақты қойылған мақсатқа сәйкес жинақтау методологиясы бақыланады және танымал, сенімді және т.с.с. Кемшіліктері: жинақтау және өңдеуге уақыттың көп кетуі, қымбаттылығы және фирманың өзіне барлық қажетті мәліметтерді жинақтауға мүмкіншілігінің болмауы және т.с.с.
Екінші ретті ақпарат – бұл нақты маркетингтік зерттеулердің мақсатынан ерекше ертерек жинақталған мәліметтер. Екінші ретті ақпарат қайнар көздері ішкі (фирманың құжаттамасы) және сыртқы (статистикалық жинақтар, газеттер мен журналдардағы мақалалар, каталогтар және т.с.с.) болып бөлінеді. Артықшылықтары: арзандылығы және алғашқы ақпаратты жинақтаумен салыстырғанда жинақтаудың тезділігі, бернеше ақпарат көздерін салыстыру мүмкіншілігі және т.с.с. Кемшіліктері: толықсыздығы, ескіруі, сенімділігін бағалау мүмкіншілігінің болмауы және т.с.с.
Маркетингтік ақпараттық жүйе – бұл өзіне персонал, жабдықтарды, процедураларды, жинақтау әдістерін, маркетингтік шешімдерді дайындау және қабылдауға қажетті белсенді және сенімді ақпаратты бөлу, бағалау, талдау, өңдеуді қосатын тұрақты қызмет ететін жүйе.
МАЖ фирмаға:
- маркетингтік мәселелер мен мүмкіншіліктерді, болашақта болатын мәселелерді шығару;
- стратегиялық және тактикалық маркетингтік шараларды әзірлеу және олардың орындалу дәрежесін бағалау үшін қажет.
Бәрімізге белгілі, МАЖ – дың дәстүрлі үлгісі болып Ф. Котлер үлгісі табылады, ол ақпаратты жинау үрдісін көздердің түрлері (ішкі және сыртқы ақпараттардың кіші жүйелері) және жүзеге асырылатын есептері бойынша құрылымдауды ұсынады, ол 1 суретте көрсетілген.
1 Сурет. Ф. Котлердің МАЖ үлгісі
Атап кетер жәйт, ақпараттар көздері әртүрлі, ол оны жинау жұмыстарын қиындата түседі және іздеу кезінде ресурстардың бір бөлігін алады. Әрбір пайда болған жаңа көздер ұсынылатын ақпараттың сапасы бойынша бағалану қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |