Массалар центрінің аз ауытқуынан туындайтын ұйытқуларды ескеріп
жүктеу/скачать 3,8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.3 Басқару жүйесін құруға кететін капиталдық шығындар
- 4.4 Программалық өнімді жасаушылардың жалақысы
- 4.6 Программалық өнімге кететін жалпы шығындар
- 4.8 Жасанды Жер серігінің айналмалы қозғалысын басқаруды бақылап отыратын ұшуды басқаратын орталық (ЦУП) қызметкерлерінің
- 4.9 Автоматтандыру жүйесін пайдалануға кететін шығындар 4.9.1 Программалау өнімінің техникасына кететін амортизациялық аударымдар
- 4.9.2 Жасанды Жер серігінің аспаптарына кететін амортизациялық аударымдар
- 4.9.3 Автоматтандыру құралдарының ағымды жөндеуіне кететін шығындары
- 4.10 Автоматтандыру жасалмай тұрған кездегі қызмет көрсететін персонал саны мен жалақысы
- 4.11 Экономикалық негіздеу бөлімі бойынша қорытынды
- 5.1 Еңбек жағдайларының талдануы
- 5.2 Монитордың электромагниттi сәулеленуiн есептеу
56
4.2 Автоматтандыру жүйесін құруға кететін капиталдық шығындар
Автоматтандыру жүйесін құруға кеткен капиталдық шығындар келесілерден тұрады: 1) өңдеушілердің жалақысы (әлеуметтік қажеттілікке кеткен шығындарды қоса алғанда); 2) автоматтандыру құрал-жабдықтарына кеткен шығындар кеткен шығындар; 3) монтаждауға кеткен шығындар.
Басқару жүйесін құруға кететін капиталдық шығындар келесілерден тұрады: 1) құрастырушылардың жалақысы (әлеуметтік қажеттілікке аударылатынымен қоса алғанда); 2) автоматтандыру құрал-жабдықтарын сатып алуға кететін шығындар; 3) монтаждауға кететін шығындар.
Программалық өнімді жасауға қажет жұмысшылар және олардың жалақылары келесі 4.4.1 – к естеде көрсетілген.
4.4.1 к е с т е – Жалақыға кететін шығындар Қызметтің аталуы Адамдар саны Окладқа айлық үстемақы, теңге
Программист 2
180 000 Барлығы 360 000
Аударулармен қоса жалақы келесідей есептелінеді: З зп =М*Ч*З
р *Н с (4.4.1)
З зп =2*2*180 000*1.215=814 800 тг
Мұндағы, М-программалық өнімді жазуға кеткен мерзім, ай; Ч-программалық өнімді жазатын жұмысшылар саны; З р -программалық өнімді жазатын жұмысшылар жалақысы; Н с -әлеуметтік салым.
57
4.5 Программалық өнімдік құрал-жабдықтарын сатып алуға кететін шығындар
Жасанды Жер серігінің айналмалы қозғалысын демпферлік жүйе мен пассивті магниттік жүйелер арқылы басқару автоматтандыру жүйесі арқылы жұмыс істейді. Автоматтандыру жүйесінде орнатылған құрылғыларды есепке ала отырып, өндірістік пайдалану шығындары мен капитал салымдары есептеледі.
4.5.1 к е с т е – Программалау өнімінің жабдықтары Жабдық түрі Жабдық
аты Мөлшері, дана Бір дананың ө.қ,тг. Жалпы
ө.қ,тг. PIC контроллер PRT400 1 630000 630 000 Бағдарламамен қамтамасыздандыру MatLab
1 12000
12 000 Модуль HART EM188 1
92 500 Процессор Pentium2 2 110 100 220 200 Принтер
HP 2218 2 20000 40 000 Сервер
IBM System p5
1 1000000
1 000 000 Реттеуші құрылғы WR3-R-E1 1 46000 46 000 Барлық есептеу техникасына кеткен шығындар :
2 040 700 Программалау өнімінің жабдықтарына кеткен капиталдық шығындардың жалпы құны:
З об.пр =2 040 700 тг
Программалау өніміне кететін жалпы шығын бағдарламалау өнімін жасайтын программист қызметкерлер мен оған қажетті құрал-жабдықтардың қосындысынан тұрады. Программалау өніміне кететін жалпы шығын құны:
З пр.прод. = З
зп +З об.пр (4.6.1)
З пр.прод = З
зп +З об.пр =814 800 +2 040 700=2 855 500 тг
58
4.7 Жасанды Жер серіктің құрал-жабдықтарына кететін шығындар
Жасанды Жер серігінің айналмалы қозғалысын демпферлік жүйе мен пассивті магниттік жүйелер арқылы басқару автоматтандыру жүйесі арқылы жұмыс істейді. Автоматтандыру жүйесінде орнатылған құрылғыларды есепке ала отырып, өндірістік пайдалану шығындары мен капитал салымдары есептеледі.
4.7.1 к е с т е – Автоматтандыру жүйесінің құралдарына кететін шығындар Жасанды Жер серігінің жабдықтары Жабдық түрі Жабдық аты Мөлше рі, дана Бір дананың ө.қ,тг.
Жалпы ө.қ,тг.
Гидроскоп RETRO-
9001 1 50000 50 000 Звёздный датчик JUIM44 1
60 000 Корректирующий двигатель КРД КРД-98
1 7500000 7500000 тормозная двигательная установка НФЛР 56I22 2 6550000
6550000 Радиоуправление 220FRSG 2 900000 900 000 Радиоприемник SAPR55 1
1 000 000 Автоматтандыру құралдарына кеткен шығын ҚОРЫТЫНДЫСЫ: 16 060 000
Жасанды Жер серігінің жабдықтарына кеткен капиталдық шығындардың жалпы құны:
З об =16 060 000 тг
Қызмет көрсететін персоналдардың негізгі жалақысының жылдық қорын есептеу үшін, ең алдымен, қызмет көрсетуші персоналдар мен олардың еңбек ақыларын білу қажет. Ол келесі 4.8.1 - к ес теде көрсетілген.
59
4.8.1 к е с т е – Ұшуды басқаратын орталық жұмысшыларының қызметі, адам саны және окладына үстемақы
Мамандық Саны,адам Ендіру
мерзімі,ай Айлық оклад, теңге Оператор ЦУП Инженер-системотехник 1
1 12
12 100 000
150 000 БАРЛЫҒЫ : 250 000
З ЗП ЦУП
=Ч*З з *Н с *12 (4.8.1)
З
ЦУП =2*250 000*1.215*12=7 290 000 тг
Мұндағы, Ч - жұмысшылар саны; З з - жұмысшылар жалақысы; Н с - әлеуметтік салым; 12 - жылдағы ай саны.
4.9 Автоматтандыру жүйесін пайдалануға кететін шығындар
аударымдар
Бағдарламалау өнім жабдықтарының есептеу техникасының амортизация нормасы - 15%, оның ақшалай көрінісі келесідей:
А об.пп = З
об.пр *0,15 (4.9.1)
А
= 2 040 700 * 0,15 = 306 105 тг
аударымдар
Жасанды Жер серігінің аспаптарына кететін
амортизациялық аударымдардың нормасы - 15%, яғни
А об = З
об ·0,15 (4.9.2)
А об = 16 060 000 * 0,15 = 2 409 000 тг Есептеу жиынтыққа және төменгі автоматика аспаптарына кететін жалпы амортизациялық аудармалар:
60
А общ = А
об.пп + А
об (4.9.3)
А общ = 306 105 + 2 409 000 = 2 715 105 тг З пнр = 2 715 105 тг 4.9.3 Автоматтандыру құралдарының ағымды жөндеуіне кететін шығындары
Автоматтандыру құралдарының және есептеу техникасының ағымдық жөндеуіне кететін шығындар автоматтандыру жүйелерін құруға кететін капиталдық шығындар шамасының 15%-ын құрайды.
З тр =И ао *0,15 (4.9.4)
И ао =(З
пр.прод +З об +З пнр
)*0,15
И ао =(2 855 500+16 060 000+2 715 105)*0,15=3 244 591тг
З
= 3 244 591*0,15=486 689 тг
Сонымен автоматтандыру жүйесін пайдалануға кететін шығындар З эксп =(З
пр.прод +З об +З пнр
)*0,15+З зп цуп +З тр (4.9.5) З эксп =(2 855 500+16 060 000+2 715 105)*0,15+7 290 000+486 689=11 021 280 тг
4.10 Автоматтандыру жасалмай тұрған кездегі қызмет көрсететін персонал саны мен жалақысы
Қызмет көрсететін персоналдардың негізгі жалақысының жылдық қорын есептеу үшін, ең алдымен, қызмет көрсетуші персоналдар мен олардың жалақыларын білу қажет.
Ол келесі 4.10.1 – ке стед е көрсетілген. 4.10.1 к е с т е – Ұшуды басқаратын орталық жұмысшыларының қызметі, адам саны және окладына үстемақы Мамандық Саны,адам Ендіру мерзімі,ай Айлық оклад, теңге
Оператор ЦУП Инженер-системотехник 3 2
12 12
80 000 100 000
БАРЛЫҒЫ : 440 000
61
З ЗП ЦУП =Ч*З
з *Н с *12=5*440 000*1.215*12=32 076 000 тг
Э = З ЗПд
+З ЗПк (4.10.1)
4.11 Экономикалық негіздеу бөлімі бойынша қорытынды
Автоматтандырудың басты мақсаты басқару жүйесiн жетiлдiру жолымен жететiн тиiмдiлiк болып табылады. Жоғарыда қарастырылған есептеулерге қарай отырып, жасалынған жүйені, статикалық анықталмаған жүйенің анализімен айналысатын инженерлік-конструкторлық бөлімдерге енгізу арқылы, жоғарғы рентабельдік пен экономикалық тиімділікке қол жеткізуге болатыны көрінеді. Осы тиімділіктерді ескере отырып, Жасанды Жер серігінің айналмалы қозғалысын басқару үшін ең тиімді құрылғылар ретінде автоматтандыру жүйесін пайдалануды ұсынуға болады. Автоматтандыру жүйесі кезіндегі таңдалған құрылғылар тиімді болып келеді. Гидроскоп RETRO-9001 басқаларымен салыстырғанда сапасы және бағасы жағынан тиімдірек. Таңдап алынған датчик JUIM44 сипаттамаларына қарай қолайлы болып келеді. Шығындарды азайту үшін жасалып жатқан жүйеге автоматизация жасалуы қажет. Автоматтандыру жасалмай тұрып қызмет көрсететін персонал саны 5 адам болатын, автоматизациядан кейін 2 адамға қысқарды. Сонымен қатар, персоналдың жалақылары да төмендеді. Осылардың салдарынан, шығын азайды.
62
5 Өмір тіршілік қауiпсiздiгi Берілген дипломдық жұмыстың тақырыбына сәйкес жердің жасанды серiгінiң қозғалысының басқару жүйесін құрастыру қажет. Программалық қамтамасыздандыру MatLab программалау ортасы болып табылады. Жобаланған программалық қамтамасыздандыру басқару процессін, мәлімет жинауды, сондай-ақ әртүрлі құжаттарды дайындауды автоматтандыру қажет.
Жобаланған жүйенің негізгі қолданушылары, ең алдымен, ЭЕМ операторлары болып табылады, яғни программистер, менеджерлер, администраторлар және мекеменің басқада қызметкерлері. Бағдарламалық жұмыстарды орындау үшiн белгілі бір компьютер сыныбын қарастырамыз. Сонымен қатар, осы бөлменің техникалық қауiпсiздiгі, жарықтандыруы және микроклиматы қарастырылады. Қызметi ЭЕМ-мен байланысқан қызметкерлердің еңбек тәртiбінің ерекшелігі – ол орталық - нерв жүйесінің функционалды күйінің өзгеруіне әкеліп соғатын маңызды ой жұмысының күштенуі. Мұндай адамдар келесідей физикалық қауiптi және зиянды өндiрiстiк факторлардың әсерімен кездеседі: а) табиғи жарықтың кемшiлiгi; б) жұмыс орынының жеткiлiксiз жасанды жарықтығы; в) ЭЕМ мониторларынан шығатын сәулелену (жұмыс үстiндегі адамның негiзгi аспабы); г) сыртқы ортаның жоғары температурасы. Компьютерлік сынып бөлмесінің жоспары 4.1 суретте көрсетiлген.
5.1 сурет – компьютер бөлмесінің жоспары Дұрыс жобаланған және жасалынған өндiрiстiк жарықтандыру көрулік жұмыстың шартын жақсартады, шаршағандықты төмендетедi, еңбек өнiмдiлiгін жоғарылатуға мүмкiндiк туғызады, жұмыс жасайтын адамға оң психологиялық әсерi, жұмысшыға жақсы психологиялық әсер ететін өндiрiстiк
63
ортаға жақсы ықпал етедi, еңбек қауiпсiздiгiн жоғарылатып және жарақаттанушылықты төмендетеді. Жасанды жарықтандырудың шарттары көрулік жұмыс қабiлеттiлiгiне адамдардың физикалық және рухани күйлерiне үлкен ықпал етеді, демек еңбек өнiмдiлiгіне, өнiм сапасына және өндірістік жарақаттанушылыққа әсер етеді. Компьютерлік бөлмеде еңбектiң қолайлы жағдайларын жасау үшiн өндiрiстiк жарықтықтандыру ҚР ҚНжЕ 2.04-05-2002 стандарттарына, көрулік жұмыстарының III–ші дәрежесiне, Eм=300 ЛК сәйкес келуi керек. Қазiргi заманғы светотехниканың басты мiндетi еңбек үшiн жайлы жарық арқылы ортаны қамтамасыз етуi болып табылады, сонымен қатар, жарық берушi құралдардағы тұтынылатын электр энергиясынының тиiмдi қолданудың негiзiнде технологиялық үдерiстердегi жарықтың қолдану масштабының және тиiмдiлiкті жоғарылату, сонымен бірге олардың жасауы және пайдалануына кететін шығындарды төмендету. Бөлмеде жарық берушi құралдарды орналастыру кезінде келесi негiзгi шарттарды ескеру керек: өте үнемдi (газ разрядты шамдарының қолданылуы) жолымен мөлшерленетiн жарықтықтың жасалуы, жарықтың сапасына қойылатын талаптарды сақтау; қызмет көрсету үшiн қауiпсiз және ыңғайлы рұқсат ету; ең кiшi созылымдық және топтық желiнiң монтажының ыңғайлығы; бекiткiштiң сенiмдiлiгі. Жұмыс орнын желдету үшін арналған ғимараттың құрылысы кезінде табиғи желдету каналдары жаз мезгілінде ашық терезелер қолданылады. Бірақ, сондай желдету Алматы қаласының климаттының шарттарында (4.1.1 кесте) (әсіресе – жазда) норманың шектерінде жұмыс бөлменің климаттық параметрлерін бір қалыпты ұстауға мүмкіндік бермейді. 5.1.1 к е с т е бойынша жұмыстардың 1а категорияларына МЕСТ - 12.1.005.88 бойынша сәйкес. 5.1.1 к е с т е – Тұрғын, қоғамдық және әкiмдiк-тұрмыстық бөлмелердiң қызмет көрсетiлетiн аймағындағы температура, салыстырмалы ылғалдық және ауаның қозғалыс жылдамдығының оптималды нормалары Жыл мезгілі Ауа температурасы, 0 С Ауаның салыстырмалы дымқылдығы, %, көп емес Ауа қозғалыс жылдамдығы, с м , көп емес Жылы 22
40 60
1 , 0 Суық 22 20
30 45
1 , 0 Жұмыс бөлмелерiнде орналасқан компьютерлер жылу бөлудің қайнар көзi болып саналмайды (өте мыңызды емес аппаратурамен жылуды бөлу ешқандай жағдайда жұмыс бөлмесiндегі микроклиматқа ықпалы тимейді). Жабдықтың пайдаланулық климаттық шарттары жұмыс қызметшiсi үшiн мөлшерленетiн климаттық шарттармен толығымен дәл келедi. 64
Компьютерлік сынып бөлмесінде жаз айы мерзiмiнде температура +28°С- қа дейiн, қысқы мерзімде температура +18 ден +20°С-қа дейін жоғарылайды. Зерттейтін бөлменің барлық микроклиматтық параметрлерін және орта ауырлық жұмысына арналған микроклиматтық оптималды шарттарын салыстыра отырып, жаз мезгілінде жылудың артықшылығын, ал қысқы мерзімде – кемшiлігін байқауға болады. Сондықтан, ЭЕМ қолданушыларының бөлмедегі микроклиматтық шарттарын бірқалыпты ұстау үшiн, оны ауа тазарту жүйесiмен жабдықтау керек.
5.1.2 к е с т е – Сыртқы және iшкi сәулеге түсiрудiң шекті мүмкiн дозалары Негiзгi қолдану көзi монитор болып табылатын электромагниттi өрiстердiң әсерi қолданушыларда жүйке жүйесiнің, қан айналым жүйесінiң және нервтік жүйенің функционалдық күйлерiнің бұзылуына әкеліп соғады. Электромагниттi өрiстердiң әсерiн және электромагниттi өрiстердiң кернеулiгiнiң нормаларымен сәйкестiгiн жұмыс күнінiң iшiнде кiшiрейту үшiн қорғаныс экрандары қолданылады, қолданушы мен мониторлардың арасындағы қашықтық 50-70 см-ден кем емес және көршi компьютерлер 1,2 м қашықтықта орналасуы керек.
5.1.3 к е с т е – Жұмыс күнінiң iшiндегі электромагниттi өрiстер кернеулiгiнiң мүмкiн болатын нормалары Сәулелену жиілігі, Гц Электромагниттi өрiстердiң кернеулiгi, В/м, көп емес Электрлік құрастырушысы бойынша Магниттік құрастырушысы бойынша
Электрлік құрастырушысы бойынша Магниттік құрастырушысы бойынша
60*10 3 60*10 3 50
5 3 – 30*10 6 60 – 50*10 3 20
0,3 30 – 50*10 6
10
50 – 300*10 6 5
Сәуле түсіру категориясы ПДД Сындар тобы I II
III IV
А профессионалдар 5 15 20 75
Б бөлек тұлғалар 0,5
1,5 2 7,5 65
Монитордан шығатын электромагниттi өрiстердiң әсерiн есептеу керек және қауiпсiз жұмыс үшiн лайық мониторлардың түрін таңдау керек.
Монитор
экранынан сәулелену дозаны есептеуi. Ионданатын сәулеленуден қорғаныс шараларын анықтау үшiн рентгендік сәулеленуді және жылжық сәулеленудің баламалы дозазын есептеуін жасаймыз және оны «Радиациялық қауiпсiздiктiң нормаларымен (РҚН)» салыстырамыз
ф k k t P D , (5.2.1)
Мұндағы: D – эквиваленттік мөлшер, Бэр; P – сәулелену қарқындығы Р/сағ; k = 0, 95 - қайта есептеу коэффициентi; k ф – фильтрлеу коэффициенті. Монитордың рентгендік сәулелену қарқындығын еске ала отырып P м = 0,03 мкР/с, яғни 108 мкР/сағ, табиғи радиациялық фон P таб
= (4 20) мкР/сағ, келесіні аламыз: P = P
м + P
ест = 108 + 20 = 128 мкР/сағ; Жыл ішінде аптасына 41 сағат жұмыс істеп (шамасы 47 апта), сәулеленудің ықпалының ортақ уақыты тең болады t = 47 48 = 1927 сағат k ф = 1 деп қабылдап, 5.2.1 формулаcы бойынша аламыз. 234
, 0 1 95 . 0 1927 10 128 D 6
- ,бэр
НРБ-ға сәйкес, бұл доза Б категорияларына жатады, мұнда шектi доза (ШД) 0,5 Бэр/жыл тең. Дозаны В категориясына дейін азайту үшін (ШД В – 0,05
Бэр/жыл), келесі фильтрлеудің коэффициентімен қорғаныс сүзгiні орнату керек.
68 ,
ШД D k В ф
, (5.2.2)
Келесілер таңдалады: 5 фильтрлік коэффициентiмен EyeSave III қорғаныс сүзгі, Samsung SyncMaster 854 DF мониторы, мұндағы Бэр баламалы дозасы iс жүзiнде нөлге тең. Негiзгi сипаттамалары: - диагональдiң ұзындығы, дюймдар = 20,1; - суреттiң өлшемi, пикселдер = 1600×1200; - матрица элементінің қадамы = 0,255 мм; - әсердің берілген ең аз уақыты (tr, tf), мс = 8 GTG; - өндiрiлетiн түстердiң максимал саны = 16,8 млн; |