«Мәдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары
жүктеу/скачать 1,69 Mb. Pdf көрінісі
|
5 том Құтадғу білік толық түсіндірме
- Бұл бет үшін навигация:
- Еліктің Айтолдыға жауабы
- Айтолдының Елікке сауалы
| Айтолдының Елікке сауалы
Айтолды айтты: — Ұқтым мəнін, бұл да шын, Жария етті Елік сөздің турасын. Ізгілікті білетін тек ізгілер, Пайда іздеген бере бер деп үздігер. Күллі пенде дүние іздеп, қуады, Дүние қуған түбі не боп шығады?! (Дүние-боқты аңсамайтын адам жоқ, Оны қуып, жұмсамайтын амал жоқ. Адам сондай, шындық, түңіл-түңілме, Дүние қуған не болады түбінде?!) Еліктің Айтолдыға жауабы Елік айтты: — Бұл ізгілік — шын асыл, Асылға үйір шын асылдар туасы! 900 Не асыл болса, сол ерекше қымбатты, Оны істеген жандар сара, сымбатты. Қасиетсіз жамандықты қуғандар, Нағыз жауыз жаманшылық қылғандар. (Ессіздіктен тек жауыздық туады, Ал жауыздық ізгілікті буады.) Қадірсіз зат шеттеп, жерде қалады, Жібек, торқа төрден орын алады. Ізгі іс етсең — өрге өрлеп жүргенің, Жауыздығың — көрге тірі кіргенің. (Өр секілді — ізгі іс, қиын шығуға, Сұм нəрсе — ылди, оңай құлап құруға.) Мұны меңзер есті сөзді оқып көр, Ойлы сөздің пайдасы көп, тоқып көр: 130 131 905 «Бұл жақсылық өр секілді, кез келген Шыға алмайды — жан ұшырып кезгенмен. Қасиетті істің ауыр тегі, жолы да, Келмейді əсте біліксіздің қолынан». Айтолдының Елікке сауалы Айтолды айтты: — Уа, Елік, қадірлі, Ізгілікте қасиет көп тəлімді... Міні бар ма адам ұғып, тілге ілер, Не бар оқып, ақылға сап біз білер?» Еліктің Айтолдыға жауабы Елік айтты: — Ізгі іс — елдің мақтаны, Тек ессіздер сөйлеп сөгіп жатқаны. 910 Жақын тартып, құшақ жайса мəрт жігіт — Жауыз ғана жасар қарсы əккілік... Жауы қорлап, жасығанда жақсылар, Жаман сөгіп, күн көрсетпей қас қылар. Кім жақсылық тілесе — істер, қарамас, Қор екен деп, ынжық-кем деп санамас. (Бір күн үшін бүлініссе кімде-кім, Білсін, өзі өз жүрегін тілгенін.) Кім бір күннің қызығына жүгірсе, Ессіздік қып, күйігін жер түбінде. Ниеті ізгі ер не дейді, тыңдағын: «Жақсылық қыл, тиген жерге тырнағың: 915 Ізгіліктен бүгін зиян көрмейсің, Ертең пайда келеді анық, сенгейсің. Жамандығың бүгін нəсіп болғанмен, Анда зиян тартқызады, ойланғын! (Жауыздардың тұрса желі оңынан, Жан азабын тартары анық соңынан.) Ізгілік — оң, Ессіздік — сол: Жүгің — ар... Оңың — ұжмақ, солың — тамұқ, біліп ал! Ессіз бүгін қанша есірер, құлшынар, Ертең сонша өкінішке тұншығар. Ізгі кісі қанша езіліп, қорлансын, Жаны жəннат табар, ізгі болғансын!» 920 Бұл — ақиқат, ай, Айтолды, білсең сен, Өкінбеймін жақсы атақпен өлсем мен. Турашыл ер тілі — шындық, тыңдалық, Түгел сөздің түп атасы — туралық! «Əзіз болып, ізгілікпен жүрсе кім, Ай, ізгі жан, соны қалап, іздедім! Айтшы, ізгілік, кім бар тойып жеріген, Мен өзіңе ашпын, енді бері кел! Ізгі кісі, мейлі, қанша қор болсын, Ризамын, болуға оның жолдасы!» 925 Бектік маған ессіздікпен ерттелген, Қажет емес. Қидым саған, жеткенмен. Кісілердің құлқы жаман, бұзық-ақ, Рахаты — аз, өкініші — тым ұзақ. Шайыр сөзі көкейге оттай басылар, Ұқсаң мұны көзің, санаң ашылар: «Ізгі ісі үшін опық жеген жан бар ма!? Жаманатты зауал таппай қалған ба? Жамандықты қусаң — азап шегесің, Жамандыққа — жақсылық қыл: жеңесің!» 930 Ессіз істі мен қалайша мақтайын, Ессіз жанды мен қалайша жақтайын! Көрсоқырлық, ұятсыздық, ұлығым, Бəрі түгел — жамандардың қылығы! Мехнат, жафа, күйініш пен көз жасы, Біл, ай, жігіт, жамандықтың қордасы. Мақтамайын қалай ізгі кісіні, Сүйсінбейін қалай ізгі ісіне?! 132 133 Ақылдылық — асылы ізгі жандардың, Кішілікте — кісілік бар, аңғарғын... 935 Бар қылығы ізгі — ізгі кісінің, Ізгіліктің ізгісі — ізгі ісіңіз! Досың ізгі болса — ер де, сене бер, Ізгілікпен, ізгі доспен өнеді ер! Рахат, Даңқ, Қуаныш һəм Салтанат — Ізгі ниет еншілейтін мархаббат. Елбасы айтты: Айтолды, алғын сауабын — Сен сұраған сауалға осы жауабым! жүктеу/скачать 1,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|