Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке»
Jurnalistik faoliyat havfsizligi va daxilsizligini taminlashning huquqiy
жүктеу/скачать 12,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Jurnalistik faoliyat havfsizligi va daxilsizligini taminlashning huquqiy
asoslari: milliy va xalqaro tajriba: Jurnalist - O’zbekiston Respublikasining yoki xorijiy davlatning ommaviy axborot vositalarida xizmat qiladigan yoxud ularda shartnoma asosida ishlaydigan va ma’lum mavzudagi axborotni to’plash, tahlil etish hamda tarqatish bilan shug’ullanuvchi shaxsdirJurnalist jurnalistlik faoliyatini amalga oshirish chog’ida shaxs daxlsizligi kafolatidan foydalanadi. Tanqidiy materiallar e’lon qilganligi uchun jurnalistni ta’qib qilishga yo’l qo’yilmaydi. Jurnalist o’z kasbiga doir faoliyatni amalga oshirish chog’ida: • axborot to’plash, uni tahlil etish va tarqatish; • axborot olish uchun davlat organlari, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari, jamoat birlashmalari, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarga murojaat etish; • davlat siri yoki qonun bilan qo’riqlanadigan boshqa sirni istisno etgan holda hujjatlar, materiallar va axborotdan foydalana olish; • jurnalist tekshiruvi o’tkazish; • o’zi tayyorlagan xabarlar va materiallarni ommaviy axborot vositalari orqali imzosini yoki taxallusini qo’yib tarqatish, ularda o’z fikr-mulohazasini ifodalash; • jurnalistlik faoliyatini amalga oshirish yuzasidan mansabdor shaxs qabulida bo’lish; 165 • ma’lumotlarni belgilangan tartibda yozib olish, shu jumladan, zarur texnika vositalaridan foydalangan holda yozib olish; • sudlarning ochiq majlislarida, harbiy harakatlar maydonlarida, tabiiy ofat yuz bergan hududlarda, ommaviy tadbirlarda hozir bo’lish; • e’lon qilishga tayyorlangan ma’lumotlarni tekshirish uchun mutaxassislarga murojaat qilish; • basharti qonunni buzishga olib keladigan bo’lsa, ommaviy axborot vositasi tomonidan berilgan topshiriqni bajarishni rad etish; • o’zi tayyorlagan xabar yoki materialning mazmuni tahrir jarayonida buzilgan degan fikrga kelsa, unga imzo qo’ymaslik yoxud uni nashrdan olib qolishni (efirga bermaslikni) talab etish; • axborot manbai yoki muallifning nomi sir saqlanishini talab qilish; • taqdim etgan xabarining mazmunini ommaviy axborot vositasi buzib e’lon qilishi oqibatida o’ziga yetkazilgan ma’naviy zarar va moddiy ziyon qoplanishini sud orqali talab qilish; • jamoat birlashmalariga, shu jumladan, jurnalistlarning xalqaro tashkilotlariga kirish huquqlariga ega. Jurnalist o’ziga qonun hujjatlari bilan berilgan boshqa huquqlardan ham foydalanadi. O’zbekiston Respublikasining jurnalisti Chet elda jurnalistlik faoliyatini O’zbekiston Respublikasining va o’zi akkreditatsiya qilingan mamlakatning qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiradi. O’zbekiston Respublikasi hududida akkreditatsiya qilingan Chet el jurnalisti axborot to’plash va tarqatishda O’zbekiston Respublikasi jurnalisti bilan teng huquqlarga ega. Chet el jurnalisti O’zbekiston Respublikasi hududida jurnalistlik faoliyatini amalga oshirish chog’ida O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga rioya etishi shart. Kelgusida amalga oshiriladigan ishlar bir talay. Hali-xamon “biz erkaklar klubimiz” degan eskicha qarashda qolayotgan ko‘plab uyushmalarda ayollar soni kamligicha qolmoqda. Shubhasiz, 166 ayrim mintaqalarda urfga kirib qolgan yanglish odatlarga barham berish muhim vazifa bo‘lib turibdi. Erkak va ayolga turlicha maosh to‘lash, ish va oila hayotini uyg‘unlashtirishdagi qiyinchiliklar, malaka oshirish va lavozimga tayinlanish imkoniyatining kamligi, ishxonalarda ayollarga bepisand bo‘lish, ularni qo‘rqitish, kaltaklash va OAV yangiliklarida gender masalasining bir tomonlama yoritilishi bilan bog‘liq tashvishlar - bularning barchasi jurnalistlar uyushmalari ko‘tarishi lozim bo‘lgan dolzarb masalalardir. XULOSA Huquqiy davlat, kuchli fuqarolik jamiyatini barpo etishni o‘z oldiga strategik maqsad qilib qo‘ygan O‘zbekistonning har bir fuqarosidan, xoh u ayol, xoh erkak bo‘lsin, bugun, birinchi navbatda, azmu-shijoat, ijtimoiy faollik, mas’uliyat va yuksak huquqiy madaniyat talab etiladi. Oilada, ishxonada, mahallada, turli darajadagi davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarida, tadbirkorlik va siyosat jabhasida millatimizning ayolu-erkaklari yurtimizning ertangi kuniga teng ravishda mas’uldirlar. Bunday mas’uliyatni shakllantirishda, inson huquqlari va manfaatlarini himoya qilishda, ayolu- erkalarning qadr-qimmatini teng ta’minlashda milliy OAV va jurnalistlar oldida qator vazifalar turibdi. Ularni bajarish davomida OAV xodimlarining o‘zi ham gender muvozanatiga rioya qilishi, tahririyatlarda faoliyat olib borayotgan xotin-qizlarning ijodiy, kasbiy va tashkiliy salohiyati to‘la-to‘kis namoyon bo‘lishi uchun barcha sharoitlarni yaratish zarur bo‘ladi. O‘zbekiston OAV bu boradagi jahon ilg‘or tajribalarini o‘zlashtirgani holda milliy taraqqiyotga yuz tutish jarayonida milliy jurnalistikamizga xos bo‘lgan ilg‘or an’analarni ham rivojlantirishi, xotin-qizlarimiz hayotida, kasbiy faoliyatida ro‘y berayotgan ijobiy o‘zgarishlar, ularning ruhiyati va ertangi kunga bo‘lgan chuqur ishonchini tasvirlovchi ixcham portret, suhbat, esse, lavha, tahliliy materiallar berib borish davr taqozosidir. OAV chiqishlarida dialogning ustivorligi, ularning muayyan auditoriyaga yo‘naltirilganligi, erkak va ayollar timsollarining teng ravishda va teng kesimda gavdalantirilishi jurnalistlarning gender savodxonligi va madaniyatidan darak beradi. Mazkur o‘quv qo‘llanmada jamlangan OAVning gender borasidagi tajribasi tahlili va tavsiyalar jurnalistlarda gender 167 sezgirligi, savodxonligi va madaniyatini oshirishda amaliy ko‘mak beradi, degan umiddamiz. жүктеу/скачать 12,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|