Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы



бет279/289
Дата09.05.2022
өлшемі0,52 Mb.
#33478
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   289
Байланысты:
МДҰ оқу бағдарламасы

8-параграф. 1-жартыжылдық


      166. Сенсорика.


      167. Иіс пен дәм сезуді дамыту:


      1) қарапайым иістерді ажыратуға үйрету;



      2) қолданылатын тамақтар әртүрлі дәмде болатыны туралы білімдерін бекіту (тәтті кәмпит, қышқыл алма);



      3) ас азық-түлікке тән иістерді ажыратуға үйрету;



      4) бірнеше иістерден бірдей иістерді табуға ынталандыру;



      5) тірі және өлі табиғат объектілері мен заттардың шынайы иістерімен таныстыру;



      6) тұрмыстық және тамақ иістерін ажыратуға үйрету;



      7) қоршаған кеңістіктегі иісті заттармен сәкестендіруге үйрету.


      168. Тактильды қабылдауының дамуы:


      1) нақты және контрастылы тактильды қоздырғыштарға зейіндерін тұрақтандыруға үйрету;



      2) заттың көлемі мен формасын ескере отырып, затты алу біліктілігін бекіту;



      3) беткі жамылғысының құрылымымен ерекшеленетін табиғи матриалдарды қолдану арқылы тактилды қабылдауын дамытуды жалғастыру;



      4) ашық көзімен беткі жамылғысы әртүрлі заттарды қолмен қысуға үйрету;



      5) арнайы қозғалғыш қимылмен зерттеуге үйрету;



      6) алақан, қол, саусақтарымен заттарды зерттеу біліктілігін қалыптастыру;



      7) өз-өзіне қолына және массаж жасау арқылы тактильды қабылдауын дамытуға жәрдемдесу; масаж щеткасының көмегімен арқаға массаж жасау.


      169. Қалдық көру арқылы қабылдауының дамуы:


      1) қолмен қағып алуды қалыптастыру, қол мен көз қимылын бақылау, затқа көз тоқтатуға үйрету;



      2) ересек адаммен қарым-қатынас жасау шенберінде заттар мен ойыншықтарға қызығушылығын дамытуды жалғастыру;



      3) диалог бойынша серіктесіне зейінін тұрақтандыруға жәрдемдесу;



      4) тактильды қабылданатын графикалық белгілер (фота, сурет) және ойыншықтарға, оның бөліктеріне,заттарға көз тоқтатуына ынтасын шақыру ;



      5) кеңістікте орналасуына қарай заттардың бі-біріне қатынасына қарай зататрдың бөліктерін орналастыруға үйрету;



      6) заттарды формасы бойынша (дөңгелек, төртбұрыш, тіктөртбұрыш) түсі бойынша (көк,қызыл, сары), мөлшері бойынша (үлкен-кіші) дифференцациялауға үйрету;



      7) сандық белгіге (біреу-көп)бағдарланауға үйрету;



      8) есептеуші таяқшаның көмегімен ересек адамның әрекетіне еліктеу арқылы құрастыру элементтерін кеңістікте орналастыруға үйрету;



      9) еліктеу бойынша қарапайым құрылыс құру біліктілігін бекіту;



      10) еңкею тегістігінде баланың бормен сурет салуға ынталандыру;



      11) форма және көлемі бойынша бірдей заттарды сәйкестендіру біліктілігін бекіту;



      12) көлемі бойынша үш зат арасындағы (үлкен,кіші-ең кіші) сәйкесті туралы түсініктерін қалыптастыру;



      13) үш мүмкіндіктен берілген сенсорлық қасиеті бойынша затты таңдауға үйрету.


      170. Есту қабілетін дамыту:


      1) сөздік емес дыбыстарға қызығушылығын ояту, оған жауап қайтаруын дамыту;



      2) сөздік емес дыбыстарды дифференциациялау біліктілігін дамыту;



      3) әртүрлі қашықтықта (жақын-алыс) дыбыс дереккөзін табуға үйрету;



      4) бағытты дұрыс табуға, қайдан дыбыс шығып жатқанын, өз орналасқан жерін анықтау, қимыл бағытын анықтауға үйрету;



      5) шулы ортада ересек адамның даусын тыңдауға үйрету;



      6) заттың дыбысталуы бойынша (ойыншық, сылдырмақ, музыкалық ойыншық) дұрыс дыбысталған ойыншықты табуға үйрету;



      7) еліктеу бойынша дұрыс дыбысталған ойыншықты табуға, өздігімен дыбысқа еліктеуді жасауға үйрету;



      8) ақырын және қатты дауысты шығару үшін дыбыс күшін өлшеуге үйретуді жалғастыру;



      9) шум сипаты бойынша ажырату, оларға эмоционалды жауап қайтаруға үйрену: қуанышты дыбысқа қуанышты мимика, сәйкес қимылғаестуін тұрақтандыру.


      171. Вестибулярлы аппаратын дамыту:


      1) шынтаққа тіреліп, ішпен жату қалпында (ойнау, сурет салу) жұмыс жасауға баланы үйрету;



      2) алдындағы ойыншықты итеру арқылы тосқауылдан айналып қозғалуға үйрену;



      3) аяқтың ұшында жүруді бекіту;



      4) тізқатар тұруға үйрету;



      5) аяқтың кезектілігімен баспалдақ бойынша түсуге үйрету;



      6) сүйенішпен бір аяқта тұру қалпында қимыл үйлесімділігінің дамуына жәрдемдесуді жалғастыру (оң және солға бөлек);



      7) допты аяқпен тебуге үйрету;



      8) допты екі қолымен ұстап көлдеңнен лақтыруға үйрету;



      9) екі қолымен допты ұстап алуға үйрету;



      10) таяқша арқылы атап өтуге үйрету; зат астына еңбектеу;



      11) ересектің көмегімен гимнастикалық таяқша бойынша жүруге үйрету;



      12) гимнастикалық таяқшадан атап өтуге үйрету;



      13) тік және көлдеңнен жазықтықта сурет салуға үйретуді жалғастыру.


      172. Күтілетін нәтижелер:


      1) қарапайым иістерді ажырату;



      2) қолданылатын тамақтар әртүрлі дәмде болатыны туралы біледі (тәтті кәмпит, қышқыл алма);



      3) азық-түліктерге тән иістерді ажыратады;



      4) бірнеше иістерден бірдей иістерді табады;



      5) тұрмыстық және тамақ иістерін ажыратады;



      6) қоршаған кеңістіктегі иісті заттармен сәкестендіруге үйрету;



      7) нақты және контрастылы тактильды қоздырғыштарға зейіндерін тұрақтандырады;



      8) заттың көлемі мен формасын ескере отырып, затты алады



      9) ашық көзімен беткі жамылғысы әртүрлі заттарды қолмен қысады;



      10) арнайы қозғалғыш қимылмен зерттеуді қолданады;



      11) алақан, қол, саусақтарымен заттарды зерттейді;



      12) қолмен қағып алуды қалыптастыру, қол мен көз қимылын бақылау, затқа көз тоқтатады;



      13) ересек адаммен қарым-қатынас жасау шенберінде заттар мен ойыншықтарға қызығушылық танытады;



      14) диаолог бойынша серіктесіне зейінін тұрақтандырады;



      15) тактильды қабылданатын графикалық белгілер (фота, сурет) және ойыншықтарға, оның бөліктеріне,заттарға көз тоқтатады;



      16) кеңістікте орналасуына қарай заттардың бір-біріне қатынасына қарай заттардың бөліктерін орналастырады;



      17) заттарды формасы бойынша (дөңгелек, төртбұрыш, тіктөртбұрыш) түсі бойынша (көк,қызыл, сары), мөлшері бойынша (үлкен-кіші) дифференцациялайды;



      18) сандық белгіге (біреу-көп)бағдарланады;



      19) есептеуші таяқшаның көмегімен ересек адамның әрекетіне еліктеу арқылы құрастыру элементтерін кеңістікте орналастырады;



      20) еліктеу бойынша қарапайым құрылыс құрады;



      21) еңкею тегістігінде баланың бормен сурет салуға талпынады;



      22) форма және көлемі бойынша бірдей заттарды сәйкестендіреді;



      23) көлемі бойынша үш зат арасындағы (үлкен,кіші-ең кіші) сәйкестіндіруге талпынады;



      24) үш мүмкіндіктен берілген сенсорлық қасиеті бойынша затты таңдайды.



      25) сөздік емес дыбыстарға қызығушылығын ояту, оған жауап қайтарады;



      26) сөздік емес дыбыстарды дифференциациялайды;



      27) әртүрлі қашықтықта (жақын-алыс) дыбыс дереккөзін табады;



      28) бағытты дұрыс табуға, қайдан дыбыс шығып жатқанын, өз орналасқан жерін анықтау, қимыл бағытын анықтайды;



      29) шулы ортада ересек адамның даусын тыңдайды;



      30) заттың дыбысталуы бойынша (ойыншық, сылдырмақ, музыкалық ойыншық) дұрыс дыбысталған ойыншықты табады;



      31) еліктеу бойынша дұрыс дыбысталған ойыншықты табуға, өздігімен дыбысқа еліктейді;



      32) ақырын және қатты дауысты шығару үшін дыбыс күшін өлшейді;



      33) шуды сипаты бойынша ажыратып, оларға эмоционалды жауап қайтарады: қуанышты дыбысқа қуанышты мимика, сәйкес қимылға естуін тұрақтандырады;



      34) шынтаққа тіреліп, ішпен жату қалпында (ойнау, сурет салу) жұмыс жасайды;



      35) алдындағы ойыншықты итеру арқылы тосқауылдан айналып өтеді;



      36) аяқтың ұшында жүруге талпынады;



      37) тізқатар тұруға талпынады;



      38) аяқтың кезектілігімен баспалдақ бойынша түседі;



      39) сүйенішпен бір аяқта тұру қалпында қимыл үйлесімділігіне талпынады (оң және солға бөлек);



      40) допты аяқпен тебуге талпынады;



      41) допты екі қолымен ұстап көлдеңнен лақтырады;



      42) екі қолымен допты ұстап алады;



      43) таяқша арқылы атап өтеді; зат астынан еңбектейді;



      44) ересектің көмегімен гимнастикалық таяқша бойынша жүреді;



      45) гимнастикалық таяқшадан аттап өтеді;



      46) тік және көлдеңнен жазықтықта сурет салады.


      173. Кеңістікте бағдарлай білу:


      1) балаға қоршаған кеңістікте қозғалу үшін өз денесінен қарай жүру нүктесі екенін санасына жеткізу;



      2) кеңістікте бағдарлану үшін қалдық көруін қолдану дағдысын қалыптастыру;



      3) өз дене бөлігін ересек адамның, қуыршақтың дене бөлігімен сәйкестендіруге үйрету ;



      4) дене бөліктерінің кеңістікте орналасу туралы түсініктерін қалыптастыруды (бас-жоғары, аяқ-төмен, сол қол, оң қол) дамыту;



      5) үй, бөлме ішінен шығу негізінде жақын ортада бағдарлана алуын жалғастыру;



      6) баланы бөлме кеңістігінде және заттардың кеңістікте орналасуына (анда, мында), қоршаған орта, сурет салу, жапыстыру, құрастыру, заттық-ойын әрекетіне бағдарлана алуға үйрету;



      7) топ кеңістігінде бағдарлана алуға үйрету, ұйықтан тұруды түсіну: дәретханаға бар, топқа бар; пиктограмманы қолдану;



      8) бөлмеден және балбақшадан тыс кеңістікте бағдарлануға үйрету;



      9) жүру амалын, жүру кезінде қол мен аяқтың үйлесімділігін сақтауын жалғастыру;



      10) баспалдаққа дұрыс түму мен шығу біліктілігін дамыту (өз әрекетін дактильды-ым-ишараттық немесе сөздік (қалдық естуі бар кезде) формада тұтқадан ұстау, бір аяғын қою, бір аяғын баспалдаққа қою: "Мен жоғарыдамын. Мен төменге түсемін";



      11) баланы ауыспалы кеңістікпен таныстыру, мысалы, үстелге жету үшін алдындағы ойыншықты алу.


      174. Күтілетін нәтижелер:


      1) балаға қоршаған кеңістікте қозғалу үшін өз денесінен қарай жүру нүктесі екенін біледі;



      2) кеңістікте бағдарлану үшін қалдық көруін қолданады;



      3) өз дене бөлігін ересек адамның, қуыршақтың дене бөлігімен сәйкестендіреді;



      4) дене бөліктерінің кеңістікте орналасу туралы түсініктері бар;



      5) үй, бөлме ішінен шығу негізінде жақын ортада бағдарлана алуға талпынады;



      6) жүру амалын, жүру кезінде қол мен аяқтың үйлесімділігін ұштастырады;



      7) баспалдаққа дұрыс түсуді, шығады (өз әрекетін дактильды-ым-ишараттық немесе сөздік (қалдық естуі бар кезде) формада тұтқадан ұстау, бір аяғын қою, бір аяғын баспалдаққа қою: "Мен жоғарыдамын. Мен төменге түсемін";



      8) баланы ауыспалы кеңістікпен таныс, мысалы, үстелге жету үшін алдындағы ойыншықты алу;



      9) баланы бөлме кеңістігінде және заттардың кеңістікте орналасуына (анда, мында), қоршаған орта, сурет салу, жапыстыру, құрастыру, заттық-ойын әрекетіне бағдарланады;



      10) топ кеңістігінде бағдарлана алады, ұйықтан тұруды түсінеді: дәретханаға бар, топқа бар; пиктограмманы қолдану;


      175. Жаратылыстану.


      176. Мен және қоршаған орта:


      1) топ педагогын тану, атымен сәйкестендіре алу біліктілігін қалыптастыру;



      2) топ балаларын тану, атымен сәйкестендіре алу біліктілігін қалыптастыру;



      3) таныс және таныс емес адамдарды тану біліктілігін қалыптастыру.


      177. Мен және табиғат.


      178. Тәулік бөліктері:


      1) бала орындайтын тәжірибелік әрекет негізінде тәулік (күн-түн) бөліктері туралы білімдерін қалыптастыру;



      2) күн мен түннің белгілері туралы білімдерін қалыптастыру (күндіз-жарық, күн шығады, түнде-қараңғы);



      3) тәулік бөлігімен (күндіз-ойнайды, тамақ ішеді; түнде-ұйықтайды) күн тәртібінде нақты әрекетті сәйкестендіру біліктілігін қалыптастыру;



      4) графикалық бейнелерді қолдану арқылы тәулік бөлігін (сөйлеу мүмкіндігі бар балаға сәйкес) атауға, күн мен түнді ажырату біліктілігін қалыптастыру.


      179. Жыл мезгілдері:


      1) бала орындайтын (жазда-құмда ойнаймыз, қыста-қармен ойнаймыз) тәжірибелік әрекет негізінде жыл мезгілдері (жаз-қыс) туралы білімдерін қалыптастыру;



      2) жаз-қыс мезгілінің белгілері туралы (жазда-жылоы, ағаштарда жасыл жапырақтар; қыста-суық, қар бар) білімдерін қалыптастыру;


      180. Өлі табиғаттың объектілері:


      1) тірі емес табиғат объектілері туралы білімдерін қалыптастыру (құм, тас);



      2) тәжірибелік әрекетте (құм-құрғақ, дымқыл) құмның қасиеті мен ерекшеленетін белгілері туралы білімдерін қалыптастыру;



      3) құммен (себу, салу, қазу, жапыстыру) әрекет жасау біліктілігін қалыптастыру;



      4) таспен таныстыру: кішкентай тастар- балабақша алаңында, аквариумде; үлкен тастар-далада. Кішкентайлар- жеңіл, үлкендер-ауыр;


      181. Өсімдіктер:


      1) жақын ортадағы өсімдіктеріне (ағаш, шөп, бөлме гүлдері) қызығушылығын ояту;



      2) жемістер (алма, алмұрт) және көкіністер (қияр, қырыққабат) туралы білімдерін қалыптастыру;



      3) көкініс пен жемісті сыртқы келбеті мен дәмінен тану біліктілігін қалыптастыру;



      4) өсімдіктерге (шыбықтарды сындыруға, гүлдерді үзуге болмайды: өсімдіктерге күтім жасау) мейірімділік қатынас жасау біліктілігін қалыптастыру;



      5) графикалық бейнелердің көмегімен өсімдіктерді көрсету мен атау (сөйлеу тілінде мүмкіндігі бар балаға) біліктілігін қалыптастыру.


      182. Күтілетін нәтижелер:


      1) топ педагогын таниды, атымен сәйкестендіреді;



      2) топ балаларын таниды, атымен сәйкестендіреді;



      3) таныс және таныс емес адамдарды таниды;



      4) бала орындайтын тәжірибелік әрекет негізінде тәулік (күн-түн) бөліктері туралы білімдері бар



      5) күн мен түннің белгілері туралы білімдері бар (күндіз-жарық, күн шығады, түнде-қараңғы);



      6) тәулік бөлігімен (күндіз-ойнайды, тамақ ішеді; түнде-ұйықтайды) күн тәртібінде нақты әрекетті сәйкестендіреді;



      7) графикалық бейнелерді қолдану арқылы тәулік бөлігін (сөйлеу мүмкіндігі бар балаға сәйкес) атауға, күн мен түнді ажыратады;



      8) бала орындайтын (жазда-құмда ойнаймыз, қыста-қармен ойнаймыз) тәжірибелік әрекет негізінде жыл мезгілдері (жаз-қыс)туралы білімдері бар;



      9) жаз-қыс мезгілінің белгілері туралы (жазда-жылы, ағаштарда жасыл жапырақтар; қыста-суық, қар бар) білімдері бар;



      10) өлі табиғат объектілерін біледі (құм, тас);



      11) тәжірибелік әрекетте (құм-құрғақ, дымқыл) құмның қасиеті мен ерекшеленетін белгілері туралы біледі;



      12) құммен (себу, салу, қазу, жапыстыру) әрекет жасайды;



      13) тастың қасиеттерімен таныс: кішкентай тастар- балабақша алаңында, аквариумде; үлкен тастар-далада. Кішкентайлар- жеңіл, үлкендер-ауыр;



      14) жақын ортадағы өсімдіктеріне (ағаш, шөп, бөлме гүлдері) қызығушылығы бар;



      15) жемістер және көкіністер туралы білімдері бар;



      16) көкініс пен жемісті сыртқы келбеті мен дәмінен таниды;



      17) өсімдіктерге (шыбықтарды сындыруға, гүлдерді үзуге болмайды: өсімдіктерге күтім жасау) мейірімділік қатынас жасайды;



      18) графикалық бейнелердің көмегімен өсімдіктерді көрсетеді,атайды (сөйлеу тілінің мүмкіндігі бар балаға).


      183. Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру:


      1) ұзындықтары әр түрлі таяқшаларды, қағаз жолақтарын бір-біріне қою барысында ұштарын сәйкестендіруге үйрету;



      2) мынадай заттарды сипап көруге беру: куб, цилиндр, конус, параллелелипед;



      3) өздікті қолдану (сөз және/немесе ым): тең-тең емес (саны бойынша), жоғары-төмен, ұзын-қысқа, жуан-жіңішке (белгілі жағдаяттарда), шар, куб, цилиндр, конус. Үшке дейінгі есеппен таныстыру;



      4) үшке дейінгі есеппен таныстыру;



      5) еліктеу, үлгі, сөз бойынша бірдей заттар ішінен біреу және көпті ерекшелеуге үйрету;



      6) "біреу", "көп" сөзімен таныстыру;



      7) үш сан шамасында сөздік сипатсыз көптікті тәжірибелік салыстыруға үйрету;



      8) саусақтың санымен заттарды сәйкестендіруге қолдану;



      9) ойын және тұрмыста сан бойынша көптіктен бір немесе екі затты сәйкестендіріп, таңдауды жүзеге асыруға үйрету;



      10) күнделікті біріктірілетін заттарды сәйкестендіру;



      11) ойын жағдайында (қуыршақ үлкен-төсек кішкентай, кішкентай үй-аю үлкен, қақпа кішкентай-машина үлкен) заттарды көлемі бойынша сәйкестендіруге үйрету;



      12) "кішкентай", "үлкен" сөзімен таныстыру;



      13) көлемі бойынша бірдей заттарды сәйкестендіруге үйрету (сабақта және тұрмыста);



      14) бір біріне қою және салу арқылы көлем бойынша заттарды сәйкестендіру;



      15) нақты кезектілікпен (үлгі бойынша) тізбекке 3-4 (4-6) пирамида сақиналырын салу, үй жасау және тізбекті толтыру;



      16) 2-3 дидактикалық ойыншықтан таңдау жұмысы кезінде шар және шаршыны ажыратуға және формасын ескеруді үйрету;



      17) "шар", "текше" сөздерімен таныстыру;



      18) "Дәл осындай бер" нұсқауы мен еліктеу бойынша көлемді формаларды ажырату.


      184. Күтілетін нәтижелер:


      1) ұзындықтары әр түрлі таяқшаларды, қағаз жолақтарын бір-біріне қою барысында ұштарын сәйкестендіреді;



      2) өздікті қолдану (сөз және/немесе ым): тең-тең емес (саны бойынша), жоғары-төмен, ұзын-қысқа, жуан-жіңішке (белгілі жағдаяттарда), шар, куб, цилиндр, конус. Үшке дейінгі есеппен таныс.



      3) еліктеу, үлгі, сөз бойынша бірдей заттар ішінен біреу және көпті ерекшелейді;



      4) "біреу", "көп" сөзімен таныс;



      5) үш сан шамасында сөздік сипатсыз көптікті тәжірибелік салыстырады;



      6) саусақтың санымен заттарды сәйкестендіреді;



      7) ойын және тұрмыста сан бойынша көптіктен бір немесе екі затты сәйкестендіріп, таңдайды;



      8) күнделікті біріктірілетін заттарды сәйкестендіреді (кесе - ыдыс, тарелка - қасықтар, қорап - қақпақ, 2-3 бөліктен тұратын матрешка);



      9) ойын жағдайында заттарды көлемі бойынша сәйкестендіреді;



      10) "кішкентай", "үлкен" сөзімен таныс;



      11) көлемі бойынша бірдей заттарды сәйкестендіреді (сабақта және тұрмыста);



      12) бір біріне қою және салу арқылы көлем бойынша заттарды сәйкестендіру;



      13) нақты кезектілікпен (үлгі бойынша) тізбекке 3-4 (4-6) пирамида сақиналырн салу, үй жасау және тізбекті толтырады;



      14) 2-3 дидактикалық ойыншықтан таңдау жұмысы кезінде шар және шаршыны ажыратады және формасын ескереді (игры "Не домалайды, не домаламайды", "Терезені тап"-коропка қиығына әртүрлі геометриялық фигураларды салу);



      15) "шар", "шаршы" сөзімен таныс;



      16) "Дәл осындай бер" нұсқауы мен еліктеу бойынша көлемді формаларды ажыратады.


      185. Құрастыру:


      1) құрастыру материалдармен жұмыс жасау ниеттерін ояту;



      2) ұзақ мерзімді емес ойынды қолнау мақсатында (қуыршаққа, машинаға жиһаз; машинаға гараж, қақпа құру; қуыршаққа үй) баланың көз алдында күрделі емес құрастыруларды құрастыру;



      3) басқа балалармен құрастырулар құруға үйрету;



      4) объектілердің кеңістік қасиеттерін (форма, көлем, орналасуы) қабылдауын дамытуға жаттығулар мен арнайы дидактикалық ойындар жүргізу;



      5) үлгі бойынша құрастыруға қажетті элементтер жинағын фоннан ерекшелеу (мынандай қайда?);



      6) тегіс (графикалық) үлгілерді қолдану;



      7) "толықтыру" амалын амалын қолдану;



      8) графикалық, үлгі және ересек адамға еліктеу бойынша құрастыруды құруға үйрету;



      9) сабақтан тыс, заттық-құрылыс ойындар барысында құрастыру бойынша дағдыларын бекіту.


      186. Күтілетін нәтижелер:


      1) құрастыру материалдармен жұмыс жасайды;



      2) басқа балалармен құрастырулар құрастырады;



      3) үлгі бойынша құрастыруға қажетті элементтер жинағын фоннан ерекшелейді (мынандай қайда?);



      4) тегіс (графикалық) үлгілерді қолданады;



      5) "толықтыру" амалын (үйге есік пен терезені бекіту), сонымен қатар "қосу" амалын қолданады;



      6) графикалық, үлгі және ересек адамға еліктеу бойынша құрастыруды құрады;



      7) сабақтан тыс, заттық-құрылыс ойындар барысында құрастыру бойынша меңгерген дағдыларын қолданады.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   289




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет