Мектепте қашықтықтан оқыту кезінде оқушылардың оқу қызметін ұйымдастырудың әдістемелік ерекшеліктері
математиканы қашықтықтан оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін практикада қолданылуы
жүктеу/скачать 0,92 Mb.
|
| Орта мектептің 5-7 сыныптарында математиканы қашықтықтан оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін практикада қолданылуы.
Математика сабақтарын модельдеу және желілік білім беру ресурсын қолдана отырып, оларды жүзеге асырудың әртүрлі дидактикалық модельдерін қолдану оқушылардың оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың дәстүрлі формаларына қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие: оқу үрдісін дараландыруға ықпал етеді; оқушылардың өзіндік оқу қызметтік қызметін жандандыруға ықпал етеді; жаңа білім алу және құрастыру, үдерістер мен құбылыстарды модельдеу және зерттеу бойынша оқушылардың шығармашылық-ізденіс жұмыстарын дамытуға бағытталған; оқу іс-әрекетінің мотивациясын арттырады; желілік оқу курстарын құру (гипермәтіндік ұйымдастыру, рубрикаторды енгізу, мультимедиялық объектілердің болуы және т. б.) сабақтарды модельдеу кезінде оқушылардың оқу іс-әрекетінің әртүрлі түрлерін ескеруге, сондай-ақ нақты құрылымдалған және дәйекті ұйымдастырылған Оқу ақпаратының үлкен көлемін ұсынуға мүмкіндік береді; мультимедиялық нысандардың болуы (аудио, бейне файлдар, түрлі иллюстрациялық материалдар, динамикалық модельдер және т.б.) оқу материалын визуалды қабылдауды күшейтуге мүмкіндік береді, осылайша оны игеруді жеңілдетеді. Қашықтықтан оқыту дегеніміз - қашықтықтан оқитын оқушы мен мұғалім арасындағы байланыс қызметін атқаратын ақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды қолдана отырып оқыту. Қашықтықтан мектепте мұғалім болмаған кезде және оқушылар басқа елді мекендердегі мұғалімдерден көмек сұрауға мәжбүр болған кезде, балалар ауырып, мектепке бара алмайтын кезде, стандартты емес балаға сыныптан тыс жеке сабақтар ұйымдастыру қажет болған кезде пайда болады. Мүмкін сіз қашықтықтан оқыту педагогикалық қарым-қатынастың жалғыз, содан кейін өте танымал нысаны бола алатын басқа жағдайларды атайсыз[39]. Қашықтықтан оқыту нысаны білім алушыларға білім беру бағдарламаларын өздеріне ыңғайлы уақытта және орналасқан жеріне қарамастан, компьютер мен Интернет бар кез келген жерде игеруге мүмкіндік береді. 5-7 сыныпта математикадан алгебра пәнін қашықтықтан оқыту цифрлық білім беру ресурстарының әртүрлі түрлерін, соның ішінде гипермәтіндік мультимедиялық материалдар жиынтығын, тест жүйелерін белсенді қолданады. Қашықтықтан оқыту кезінде әртүрлі виртуалды конструкторларды қолдануға болады. Бүгінгі таңда мұғалімнің қолында осындай материалдар көп. Қазақстандық білім беруді дамытуға бағытталған әртүрлі бағдарламалар аясында барлық мектеп пәндері, соның ішінде алгебра бойынша сандық білім беру ресурстарының үлкен жиынтығы жасалды.Қашықтықтан оқыту әртүрлі сандық емес материалдармен жұмыс істеуді де қамтуы мүмкін. Бұл жағдайда қашықтықтан оқыту жүйесінде білім алушының қызметінің нәтижелері ғана тіркеледі, мысалы, алынған жауаптар. Алгебраны қашықтықтан оқыту модельдерінің бірін біз жұмыс барысында игеруіміз керек, оның барлық артықшылықтары мен кемшіліктерін көреміз[40]. Қашықтықтан оқыту білім беру мекемелеріне заманауи АКТ құралдарын енгізудің арқасында пайда болған білім беру процесінің маңызды нысаны болып табылады. Қашықтықтан оқыту-бұл қазіргі заманғы педагогикалық, компьютерлік және телекоммуникациялық технологиялардың, әдістер мен құралдардың жиынтығы, бұл оқу орнына бармай-ақ, оқытушылармен үнемі кеңесіп отыруға мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқыту нысаны оқу процесін іске асыруға қойылатын уақытша және аумақтық талаптарды реттемейді. Қашықтықтан оқытуды сәтті ұйымдастырудың қажетті шарты: - оқушыдан күтілетін әрекеттердің сипаттамасы; - мазмұны бойынша материалды таңдау; - оқу материалын құрылымдық ұйымдастыру, оны оқу процесіне қосу; - жаттығу түрлерін таңдау ("Теория", "Практика", "бақылау" бөлімдері»); - интерактивті ақпараттық оқыту жүйелерін қолдану; - иллюстрациялық қатарларды, слайдтарды, графикалық бейнелерді жинақтау. Оқытудың интерактивті ақпараттық құралдарын қолдану сабақтардың тиімділігін, оларды орындау процесін, сондай-ақ өзін-өзі бақылауды, өзін-өзі бағалауды және оқытудың сәттілігін бағалауды арттырады. Қашықтан сабақ жоспарлаған мұғалім өзі түсінуі керек: - сабақты әзірлеу кезінде ол қандай мақсаттар қояды; - ол оқушыны не үйреткісі келеді; - оларды оқушы үшін қалай тұжырымдау керек. Қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып, мұғалімдер балалармен жұмыс жасаудың әртүрлі формаларын қолданады, олардың ішінде Skype-сабақтар, web-сабақтар, онда балалар білім беру ресурстарын өз бетінше оқиды, тапсырмаларды орындайды, ал мұғалім оны тексереді және жеке кездесуде орындалған тапсырмаға міндетті шолу жасайды. Оқушылар үнемі белсенді рөл атқарады. Әр сабақтың оқыту формалары балалардың қабылдау және ақыл-ой әрекетінің ерекшеліктеріне, нақты сабақтардың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес келеді[41]. Қашықтықтан оқытуды осындай ұйымдастырумен әр оқушының жеке білім беру траекториясы жүзеге асырылады. Оқу сабақтарының көлемі, олардың мазмұны мен өту қарқыны қатаң түрде жеке мөлшерленеді. Арнайы оқу ортасы оқушының әр жұмысына түсініктеме беруге, қатені түзету бойынша ұсыныстар беруге мүмкіндік береді – оқу мәселесі толық шешілгенге дейін әр баламен жұмыс жасаңыз. Мұғалімнің міндеті - оқушыға белгілі бір білім көлемін беру емес, оның тәуелсіз оқу қызметтік іс-әрекетін ұйымдастыру, оны өз бетінше білім алуға және оны іс жүзінде қолдануға үйрету. Осылайша, ақпараттық-білім беру ортасын құру мүгедек балалардың мүдделері мен бейімділіктеріне сәйкес толыққанды сапалы білім алуға қол жеткізуін қамтамасыз етеді және әлеуметтік коммуникация мен бейімделуге ықпал етеді. Қашықтықтан оқыту мүмкіндіктері шексіз, виртуалды орта кедергілерді жеңуге көмектеседі, бастысы – оларды жеңгісі келеді. Өйткені, біз өзіміз алға қойған кедергілер ғана шешілмейді. Жалпы білім беретін мектепте инклюзивті білім беру мүмкіндігі шектеулі балалар үшін Интернет-технологияларды пайдалана отырып, қашықтықтан оқытуды қолдануға мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқытудың мақсаты Интернет желісінің шексіз мүмкіндіктері мен жаңа техникалық құралдар арқылы баланы дамыту болып табылады. Қазіргі заманғы компьютерлік Телекоммуникациялар білім беруді және әртүрлі оқу ақпаратына қол жеткізуді дәстүрлі оқыту құралдарына қарағанда әлдеқайда тиімді қамтамасыз ете алады. Тәжірибелер Қашықтықтан оқытудың сапасы мен құрылымы дәстүрлі оқыту түрлеріне қарағанда әлдеқайда жақсы екенін растады. Жаңа электронды технологиялар оқушылардың оқу процесіне белсенді қатысуын қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар көптеген дәстүрлі оқу орталарына қарағанда бұл процесті басқаруға мүмкіндік береді. Дыбыс, қозғалыс, сурет және мәтіннің интеграциясы өзінің мүмкіндіктері бойынша ерекше бай жаңа оқу ортасын жасайды, оның дамуымен оқушылардың оқу процесіне қатысу дәрежесі артады. Қашықтықтан оқытуда қолданылатын бағдарламалар мен ақпаратты жеткізу жүйелерінің интерактивті мүмкіндіктері кері байланысты орнатуға және тіпті ынталандыруға, диалог пен тұрақты қолдауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, бұл көптеген дәстүрлі оқыту жүйелерінде мүмкін емес[42]. Қашықтықтан оқыту кезінде мұғалім келесі әдістерді қолданады: - ақпараттық-рецептивтік, - репродуктивті, - проблемалық мәлімдеме, - эвристикалық, - зерттеу. Оқушының мұғаліммен өзара қарым-қатынасы қашықтықтан оқытудың ажырамас бөлігі болып табылады. Интернет-технологияларды пайдалана отырып қашықтықтан оқытуда компьютерлік желілердің мүмкіндіктерін, желілік коммуникациялардың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, қарым-қатынастың әртүрлі түрлерін қолдануға болады: - "бірге және бір" түріндегі байланыс»; - "бірге көпшілікпен" қарым-қатынас»; - көптеген адамдармен қарым-қатынас. " Бір — бірімен" түріндегі қарым-қатынас оқытушы бір білім алушыға немесе бір білім алушы екіншісіне жауап берген кезде жеке консультациялар жүргізу кезінде қолданылады. Қарым — қатынастың бұл түрінің басты белгісі-құпиялылық, бұл хабарламалардың мазмұны білім беру процесінің басқа қатысушыларына қол жетімді емес дегенді білдіреді[43]. Қашықтықтан оқыту формасындағы сабақтардың кейбір құрылымдық элементтері ғана: дәріс (нақты уақыт режимінде, бақылау элементтерімен, бейне элементтерімен, аудио элементтерімен); ресурстарды зерттеу (интернет-ресурстар, электрондық тасымалдағыштарда, қағаз тасымалдағыштарда, мәтіндік, мәтіндік, иллюстрацияларды қосумен, бейнені қосумен, аудионы қосумен, анимацияны қосумен); сценарий бойынша өзіндік жұмыс (іздеу, зерттеу, шығармашылық, т. б.); чаттағы конференция; форумдағы конференция; ұжымдық жобалау жұмысы; жеке жобалау жұмысы; жаттығу жаттығулары; арнайы оқыту жүйелерін пайдалана отырып тренинг; бақылау жұмысы (тестілеу, бақылау сұрақтарына жауаптар); консультация. Осындай "кірпіштердің" комбинациясын өзгерте отырып, мұғалім әр түрлі сабақтарды жасай алады – балалардың жасына, олардың белсенділігі мен Тәуелсіздік дәрежесіне, оқу материалының күрделілігіне байланысты. Қашықтықтан оқыту кезінде мұғалім әр оқушының "қолынан ұстайды". Арнайы оқу ортасы мүмкіндік береді: оқушының әр жұмысына түсініктеме беру, қатені түзету бойынша ұсыныстар беру – оқу тапсырмасын толық шешкенге дейін әр баламен жұмыс жасау. Оқыту қалай жүреді? Мұғалім белгіленген уақытта skype-да оқушыға қоңырау шалады. Сабақ басталады. Жоғарыда айтылғандай, сабақтар жеке де, бейнеконференция режимінде де болуы мүмкін. Бірінші жағдайда оқытуға бір оқушы қатысады, екінші жағдайда оқыту мен үйрену деңгейі бірдей параллельден бірнеше оқушы қатысады. Қысқаша оқыту технологиясын осылай ұсынуға болады: мұғалім оқу материалын графикалық планшет арқылы алгоритмдерді, есептерді мысал ретінде шешудің әдістері мен әдістерін көрсете отырып түсіндіреді. Оқушылар шешімнің барысын түсінгеннен кейін, сіз оларға өз бетінше жұмыс істеуге тапсырма ұсына аласыз. Мұны істеу үшін алдымен біз оларды сканерлейміз, содан кейін файлды skype хабарламасына жібереміз[44]. Әрі қарай әртүрлі тәсілдермен жұмыс істеуге болады: 1. Tiam Viewer, ZOOM, Google MEET бағдарламалары арқылы оқушының компьютеріне кіріп, нақты уақыт режимінде Microsoft World құжатында теру арқылы мәселені қалай шешетінін көруге болады. Бұл жағдайда математиканы оқытудан басқа, оқушы тағы бір пәнді – информатиканы игереді. 2. Оқушы графикалық планшетті өз компьютеріне қосып, оны шеше алады. Мұғалім Tiam Viewer бағдарламасы арқылы оқушының компьютеріне кіріп, нақты уақыт режимінде шешімді көреді. 3. Оқушы дәптерде шеше алады, содан кейін сканерлеп, skype, ZOOM, Google MEET бағдарламалар арқылы тексеруге өз шешімін жібере алады. Айта кету керек, алғашқы 2 нұсқа ең тиімді болып табылады, өйткені олар уақытты үнемдейді және материалды бекіту кезінде таныс болуға бейім қажетсіз қателіктерге жол бермеу үшін оқушының жаңа білімді игеру процесін бақылауға мүмкіндік береді. Шешім қабылдау кезінде оқушы өз іс-әрекеттерін айтады, бұл тиімді оқытуға ықпал етеді[45]. Құрылымы бойынша мұндай сабақтар сынып-сабақ жүйесінің дәстүрлі сабақтарына жақын. Қашықтықтан оқытуда мұғалім арнайы платформаларда орналастырылған авторлық оқу курстарын қолдана алады. Мысалы, www/e-km-school платформасы бар, ол мұғалімге дайын интерактивті мультимедиялық блоктарды, сауалнамаларды, батырмалық тестілерді қолдана отырып, өзінің қашықтықтан оқыту курсын жасауға мүмкіндік береді. Бұл платформа аз материалдық шығындарды талап етеді (жылына 6000 теңге) мультимедиялық базаға қол жеткізуге мүмкіндік береді және мұғалімнің жеке тапсырмаларын, сондай-ақ мектеп бағдарламасының кез-келген оқу тақырыптарына арналған барлық курстарды жасау үшін осы платформаның үлкен мультимедиялық базасына қол жеткізуге мүмкіндік береді, мұғалім оқу нәтижелерін (тест тапсырмаларының нәтижелерін) өзінің "жеке кабинетінде"көреді. Осы платформадан басқа, интернет www/learning мұғалімдеріне арналған сайт ұсынады, онда мұғалім викториналар, "қалай миллионер болуға болады" ойындары, уақыт ленталары және т. б. түрінде авторлық тапсырмалар жасай алады. Осындай интерактивті тапсырмаларды жасау тәжірибесі бола отырып, оқушылардың осындай ойын оқу құралдарын қолданудағы ынтасы едәуір артады, олар оқуды ұнатады, оқу "оңай, тез, көңілді"өтеді деп сеніммен айта аламын. Олар бұл іс-шараларды асыға күтеді, сонымен бірге күшті білім мен жағымды эмоциялар алады[46]. Мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс кезінде мұғалім келесі проблемаларға тап болады: - білім алушылардың психологиялық мәселелері; - заманауи техникалық құралдарды пайдалана алмау; - Интернеттің төмен жылдамдығы. Біздің елімізде мүмкіндігі шектеулі балаларды қашықтықтан оқыту өзінің дамуының бастапқы кезеңінде. Бірқатар ерекшеліктерге ие бола отырып, ол мұғалім мен оқушылардың өзара іс-қимылын қашықтықта тиімді ұйымдастыруға мүмкіндік береді және оқу процесіне тән барлық компоненттерді (мақсаттар, мазмұн, әдістер, ұйымдастырушылық формалар, оқыту құралдары) көрсетеді, белгілі бір құралдар арқылы жүзеге асырылады, мүмкіндігі шектеулі балаларға сапалы білім алуға мүмкіндік береді, ақыл-ойды дамытуға, сондай-ақ оларды әлеуметтендіруге және өзін-өзі жүзеге асыруға бағытталған[47]. Қашықтықтан оқыту сабағы-бұл белгілі бір уақыт аралығында өткізілетін қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың бір түрі, онда мұғалім оқушылардың зерттелетін материалдың негіздерін игеру, тәрбиелеу және шығармашылық қабілеттерін дамыту мақсатында өзіндік білім беру өнімін жасау бойынша оқушылардың жеке іс-әрекетін басқарады. Оқытудың бұл тәсілі мүмкіндігі шектеулі балаларды оқыту кезінде ерекше өзекті. Сабақты құрудың негізі оның мазмұнын, логикасын, жұмыс әдістері мен әдістерін анықтайтын компоненттер жиынтығы болып табылады. Қазіргі заманғы сабақ пәрменді, әлеуметтік бағытталған болуы, оқушының мүдделеріне тікелей қатысы болуы, олардың практикалық қызметіне ( қазіргі және болашақ) бағдарлануы, оқушының ойлауы мен практикалық дағдыларын дамытуы тиіс. Әр сабақтың өзіндік ерекшеліктері мен ерекшеліктері бар. Әрбір оқушы қажетті аппараттық құралдармен және бағдарламалық өніммен қамтамасыз етілген, бірақ құжат-камера жетіспейді, бұл оқушының жұмыс дәптеріне жазылуын бақылауға мүмкіндік береді және мұғалімге жаңа тақырыпты, әсіресе математикалық цикл сабақтарында түсіндіруді жеңілдетеді. Қашықтықтан оқыту процесінің құралы бола отырып, желілік білім беру ресурстары өзінің дидактикалық қасиеттері бойынша оқыту жүйесінің барлық компоненттеріне (оқытудың мақсаттары, мазмұны, әдістері мен ұйымдастырушылық нысандары) белсенді әсер етеді және үйде оқытуды қажет ететін мүгедек балаларды оқыту процесінде педагогиканың күрделі міндеттерін қоюға және шешуге мүмкіндік береді. Сабақтарымда мен сайттар мен ресурстарды қолданатын кірістіруге арналған тапсырмаларды қолданамын, мұндай әзірленген тапсырмалар қашықтықтан оқытудың ерекшеліктерінің бірі болып табылады. Тапсырманы сабақта бастауға және өздігінен аяқтауға болады. Өкінішке орай, мұнда "қиындықтар" бар: Word мәтіндік редакторымен жұмыс қарастырылған, ал компьютерде NeoOffise орнатылған, содан кейін іздеу жүйесінде жұмыс қарастырылған, бірақ фильтрлер оған қол жеткізуге мүмкіндік бермейді[48]. Қашықтықтан оқыту сабағын әзірлеу кезінде оқушылардың оқшаулануын ескеру қажет. Оқу материалдары қажетті түсіндірмелермен және нұсқаулықтармен сүйемелденуі тиіс. Дыбыстық және анимациямен жабдықталған жоғары сапалы графикалық файлдарды қолдану (презентациялар мен кесте көрсетілімдері) материалды игеруді 65% - ға дейін арттырады (салыстыру үшін: материалды әдеттегі түсіндіру кезінде тек 5% ғана сіңеді)[49]. Оқушы-мұғалімнің интерактивті оқуы өзекті болып қалуда. Team Weaver , ZOOM, Google MEET(сурет – 1) бағдарламалары сервисін пайдалану мұғалімге тест сұрақтарына жауап беріп, білім алушы бірден баға алатындай бақылау блогын пайдалануға мүмкіндік береді. Мен бұл қызметті жаңа тақырыпты түсіндіру үшін де, сабақ барысында баланың жұмысындағы қателерді түзету үшін де қолданамын. Қашықтықтан оқытудың сценарийі негізгі тапсырмалар, жауаптарға қойылатын талаптар және жауаптарды бағалау критерийлері, тапсырмаларды орындау уақыты және т. б. жазылған Технологиялық карта түрінде ұсынылуы мүмкін(1-кесте). Сурет – 1. 5 сыныппен математиканы оқыту кезінде. 1-кесте. Цифрлық білім беру ресурстарын қолдана отырып, қашықтықтан 5 сынып математика сабағының технологиялық картасы.
жүктеу/скачать 0,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||