Мемлекеттік тілді үйрету: әдіс, тәжірибе, инновация
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Морфем талданым:
- оқы етістігінің көсемше түрі оқи болса, сонда көсемшенің көрсеткіші дауысты и дыбысы болғаны ма? Онда көсемшенің бір «көрсеткіші дауыссыз й [y]» деген ереже қайда қалады? -оқы етістігінің тұйық рай түрі оқу болса, сонда тұйық райдың көрсеткіші дауысты у дыбысы болғаны ма? Онда тұйық райдың «көрсеткіші дауыссыз у [w]» деген ереже қайда қалады? Ең сорақысы, осы жердегі «дауысты ы дауысты у-мен алма- сады» деп түсіндіретін ереженің барын қайтерсің! Ал оқы етісті- гі дауысты ұ-ға (жарайды, тіптен, көз елес ы дауыстысы бола қой- сын) аяқталып тұрғаны, оған келіп дауыссыз у[w] тіркесіп, тұйық рай оқұу [oquw] жасалатыны қаперімізге кірмей-ақ қойды. Қазақтың ұу дыбыс тіркесінің естілімі орыстың у дауыстысы- ның, қазақтың ый(-ій) дыбыс тіркесінің естілімі орыстың ы(-и) дауыстысының естілімімен жалған ұқсас екеніне сеніп қалған- быз (жоқ, сеніп қалғансыз!). Буын талданым: -миы сөзінің буын құрамы ми-ы болып, алғашқы буын дауыс- ты и дыбысына аяқталып, келесі буын дауысты ы дыбысынан басталып тұр ма? Онда қазақ сөзінің ішінде «буын дауысты ды- быстан басталмайды» (А.Байтұрсынұлы) деген ережені қайда қоямыз? Оның үстіне сөз соңында «дауысты буын тұрған деген не?» деп, аң-таң боламыз. -суы сөзінің буын құрамы су-ы болып, алғашқы буын дауыс- 72 ты у дыбысына аяқталып, келесі буын дауысты ы дыбысынан басталып тұр ма? Ендеше қазақ сөзінің ішінде «буын дауысты дыбыс тан басталмайды» деген ережені тағы еске сала кетеміз. Оның үстіне «сөз соңында дауысты буын неге тұр?» деп, тағы аң- таң боламыз. жүктеу/скачать 1,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|