Мәтін және дискурс Саяси дискурс

Саяси дискурстың негізгі компоненті – саяси идеология

Идеология

• Саяси партияның, мемлекеттің, үкіметтің белгілі бір сенімдер ұстанымдар жүйесі.
• Мәселен, Кеңес үкіметі тұсындағы идеология → коммунизм мен социализм.
• Тәуелсіздігін алған Қазақстан Республикасының ұстанған саяси идеологиясы .....

Саяси дискурстың мақсаты

• сендіру әрекеті;
• көндіру әрекеті;
• ықпал ету әрекеті;
• сенімін арттыру әрекеті;
• манипуляциялау әрекеті.

Мысалы: Партияның биылғы жұмысы жаңа белеске шығып, одан әрі жаңаруда.

Саяси дикурстың негізгі тілдік жүйесі – қоғамдық-саяси лексика. Қоғамдық-саяси лексиканың тілдік бірліктері: 1) саяси терминология; 2) саяси мәнді фразеологизмдер; 3) саяси мәнді метафоралар жүйесі.

Фразеологизмдер тілдік коммуникацияда маңызды роль атқарады. Олар бір мезетте түрлі қызмет атқарады: мәтінге образдылық береді, мәтіннің экспрессивті әсерін күшейтеді, мәтінге өміршеңдік сипат береді. Тілдік бірліктердің өн бойындағы мұндай белгілерді саясаткерлер жоғары бағалайды, өйткені олар саяси мәтіндерде және ауызекі сөйленісте қолданылатын тұрақты сөз тіркестеріне жиі назар аударады. Мысалы: «Америка президенті Дональд Трамп тамыздың соңын ала бере Ресей, Иран, Солтүстік Корея секілді алпауыттардың өңешін санкциямен тығындап тастады. Сарапшылар болса, бұл жер келешекте НАТО күштерін орнықтыратын алпауыт плацдармға айналады деп жорамалдайды» («Айкын», 17.11.2017). «Бұл – ұлтқа деген қарусыз, аштықсыз, физикалық түрмен емес, бірақ нақтылы рухани геноцид деп бағалауға болатын жаһандық шара. Тілге қатысты сыңар жақ саясат ұлт тағдырына қауіп төндіруі мүмкін.