Методические рекомендации по организации исследовательской и проектной деятельности обучающихся мкш нұр-Сұлтан 2019



Pdf көрінісі
бет82/184
Дата18.10.2023
өлшемі5,4 Mb.
#118880
түріМетодические рекомендации
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   184
Байланысты:
жоба эжазу улгісі

Қарапайым қара топырақтардың
қолайлы физикалық-химиялық 
қасиеттері, органикалық заттардың, минералдық қоректену элементтерінің 
жалпы және жылжымалы нысандарының салыстырмалы жоғары қорлары, 
оларды облыстың ең жақсы топырақтарына жатқызуға мүмкіндік береді. 
Жайылманың тегістелген беткейлерінде қабаттық профилі бар, 
көңделенген көлденеңі бар шабындық топырақ түзіледі. Механикалық құрамы 
құмайтан сазға дейін өзгереді. Көңның құрамы - 1 0% - дан жас жайылма 
топырақтарында 5-10% - ға дейін. Жайылымның төменгі арық телімдерінде 
сортаң, тұздалған және гидроморфты топырақтар бар. Топырақ құнды 
шабындық жер ретінде пайдаланылады. 
Шалғынды – қара топырақты
(кәдімгі, сортаңдану, карбонатты, 
тұздалған, кермектелген топырық) 
шалғынды, шалғынды-батпақты және 
батпақты. 
Осы аумақ топырағының механикалық құрамы бойынша көбінесе жеңіл 
көмірлі, орташа көмірлі болып табылады, бұл осы аумақтың жақсы кәріздігін 
көрсетеді. 
Топырақ түзуші тұқымдары карбонатсыз құмдар және құмдақ, орман 
тәрізді саздақтар, төрт жастағы карбонатты жабыстырылған балшық болып 
табылады. Су сору реакциясы әлсіз.
Тау жыныстарының карбонатты мөлшері өте төмен немесе жоқ. Суда 
сору талдауының деректері бойынша тез еритін тұздардың уытты мөлшері 
құрамында жоқ [9]. 
Топырақтың басты қасиеті – оның құнарлылығы. Ол, оның басқа да 
қасиеттері сияқты, топырақ түзілетін және дамитын табиғи ортаның 
жағдайларымен тікелей байланысты. Топырақ пен оның құнарлылығын 
дамытуда ерекше рөл тірі жәндіктер, ең алдымен жасыл өсімдіктер мен 
микроорганизмдерге жатады. Олардың тіршілік ету процесінде топырақта 
органикалық және органикалық-минералдық заттар түрінде күлді және азотты 
қоректену элементтерінің шоғырлануы жүреді, сонымен қатар ылғалдың көп 
ұсталуына, атмосферамен газ алмасуға, күннің және т. б. сәулелі энергиясын 
сіңіру үшін жағдайлар жасалады. Өсімдіктердің дамуына қарай топырақтың 
құнарлылығы да біртіндеп өседі. 


148 
Өмір сүру және қалпына келтіру үшін қажетті элементтердің топырақта 
жинақталуы және сақталуы оның табиғаттағы басты маңызын анықтайды. 
Топырақ адам мен жануарлар үшін тамақ көзі болып табылатын жер үсті 
өсімдіктерінің болуының тікелей шарты болып табылады. Сондықтан, топырақ 
өмір өнімі бола отырып, жер бетіндегі өмірдің одан әрі дамуының міндетті 
шарты бар. 
Құнарлылыққа әсер ететін топырақтың сипаттамалары: 
1) механикалық құрам; 
2) минералогиялық және химиялық құрамы; 
3) топырақтың физикалық қасиеттері; 
4) Топырақтың су, ауа және жылу режимі; 
5) тірі организмдер және т. б. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   184




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет