Методическое пособие по обучению интегрированным предметам «казахский язык и литература»

МЕТОДИЧЕСКОЕ
 
ПОСОБИЕ
 
ПО ОБУЧЕНИЮ ИНТЕГРИРОВАННЫМ ПРЕДМЕТАМ «КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 
(Я 2), «РУССКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» (Я 2), «ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ТРУД» ДЛЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ
  
 
116
 
Бояу жұмысы 
Бояуларды  араластыра  отырып,  қаншама  тамаша  түсті  алуға 
болатындығын еске түсіру. 
қызыл + сары = қызғылтсары 
сары + көк =  жасыл 
қызыл + көк = күлгін 
 
 
 
 
 
 
 
Жіңішке қылқаламмен басы, кеудесі, сосын көзі, мұрты салынады. 
«
Көбелек және гүл» композициясын жасау 
Оқушыларға  әртүрлі  дәндер  (өрік,  шие,  т.б.)  таратылады.  Ермексазбен 
біріктіріп гүл пішінін құрастыру жұмысы орындалады. 
 
 
 
 
 
 
 
Өздері  бейнелеген  көбелек  суретін  қиып 
алып таңдалған өңге жапсырады. 
Көбелектің 
қанатына, 
денесіне 
шие 
сүйектерін желімдеуге болады. 
 
 
 
 
Гүлдерді  өрік  пен  шие  жемістерінің 
сүйектерінен  жасауға  болады.  Оларды 
ермексаздың көмегімен біріктіру 
 
 
 
 
 
 
 
 
Гүлдердің 
жапырақтарын 
үлгіде көрсетілгендей жасыл 
қағаздан жасауға болады 
 
 
Жапырақтың  ортасын  дөңес 
етіп  көтеріп,  екі  ұшын  ғана 
желімдеу. 

«ҚАЗАҚ ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Т2)» «ОРЫС ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Я2)», «КӨРКЕМ
 
ЕҢБЕК» КІРІКТІРІЛГЕН ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
 
 
117 
 
 
 
Әр  оқушы  өзінің  біткен  жұмысын  қорғайды.  Нені  бейнеледі,  қандай 
заттарды қолдана білді, т.б. (бұл жұмысты топта да орындауға болады). 
Үйге тапсырма: Көбелектің басқа да түрлерінен композиция құрастырып 
келу. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

МЕТОДИЧЕСКОЕ
 
ПОСОБИЕ
 
ПО ОБУЧЕНИЮ ИНТЕГРИРОВАННЫМ ПРЕДМЕТАМ «КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 
(Я 2), «РУССКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» (Я 2), «ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ТРУД» ДЛЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ
  
 
118
 
7  «КӨРКЕМ  ЕҢБЕК»  КІРІКТІРІЛГЕН  ПӘНДЕРІ  БОЙЫНША 
ОҚЫТУДЫҢ 
ҚАЗІРГІ 
ЗАМАНҒЫ 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ 
 
Соңғы онжылдықтарда әлемде болып жатқан өзгерістер, білім беру жүйесі 
қызметіне  қоғамның  жасайтын  әлеуметтік  тапсырысын  анықтап  отыр.  Білім 
берудің  мақсаттарын  және  мектеп  жұмысын  ұйымдастырудың  жүйесін 
түбегейлі  қарастырмайынша  білім  алушылардың  қоғамның  әлеуметтік  жаңа 
жағдайларына және «ақпараттық жарылысқа» бейімделуі күрделі болады. 
Педагогикалық 
әдебиеттерде 
педагогикалық 
технологияларды 
сипаттайтын  көптеген  терминдер  кездеседі,  мысалы:  бағдарламалық  оқыту, 
проблемалық оқыту, дәстүрлі технология, авторлық технология және т.б. 
Заманауи 
педагогикалық 
технологиялардың 
шетелдік 
танымал 
авторларына  Дж.  Кэрролл,  Б.Блум,  Д.Брунер,  Г.Гейс,  В.Коскарелли  және  т.б. 
жатады.  Оқытудың  технологиялық  тәсілдерінің  ресейлік  теориясы  мен 
практикасының 
тәжірибесі 
П.Я.Гальпериннің, 
Н.Ф.Талызинаның, 
Ю.К.Бабанскийдің,  П.М.Эрдниевтің,  В.П.Беспальконың,  М.В.Клариннің  және 
т.б.  ғылыми  еңбектерінде  көрініс  тапқан.  Педагогикалық  технологиялардың 
тәрбиелік мағынасы қазақстандық ғалымдар В.М.Коротовтың, Н.Е.Щурковтын, 
В.Ю.Питюковтың  және  т.б.  зерттеулерінің  нысаны  болып  отыр. 
А.Е.Абылқасымова,  М.Ж.Жадрина,  С.Н.Лактионова,  А.К.Рысбаева  және  т.б. 
педагогикалық технологияны жаңа оқу пәні ретінде зерттеді. 
В.П.Беспалько  педагогикалық  технологиялардың  келесі  белгілерін  атап 
көрсетеді: 
- 
оқытудың,  тәрбиелеудің  нақты,  бірізді  педагогикалық,  дидактикалық 
мақсаттарын әзірлеу; 
- 
қабылдануға тиісті ақпаратты құрылымдау, реттеу, нығыздау; 
- 
оқытудың  және  бақылаудың  дидактикалық,  техникалық,  сонымен  қатар 
компьютерлік құралдарын кешенді қолдану; 
- 
оқыту  мен  тәрбиелеудің  диагностикалық  функцияларын  мүмкіндігінше 
күшейту; 
- 
оқыту сапасының жеткілікті биік деңгейін кепілдендіру.  
Педагогикалық технология педагогикалық шеберлікпен өзара байланысты, 
ол қажетті мазмұнды іріктеп алуды, оқытудың бағдарламаға және білім берудің 
міндеттеріне  сәйкес  қолайлы  әдістері  мен  құралдарын  пайдалануды 
қарастырады.  Педагогикалық  технологияны  толық  меңгеру  педагогикалық 
шеберлік  дегенді  білдіреді.  Бір  технологияны  әр  мұғалім  өзінше  жүзеге 
асырады  және  оның  жүзеге  асыру  ерекшелігінен  педагогикалық  шеберлікті 
көруге болады.  
Дамыта оқыту технологиясы.  
1. Л.В.Занков дамыта оқытуды келесідей жүйелейді: 
- 
бала тұлғасын дамыту; 
- 
жеке тұлғаның жалпы дамуының жоғары деңгейі; 
- 
тұлғаның жан-жақты үйлесімді дамуына негіз жасау. 

«ҚАЗАҚ ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Т2)» «ОРЫС ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Я2)», «КӨРКЕМ
 
ЕҢБЕК» КІРІКТІРІЛГЕН ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
 
 
119 
Іс-әрекетті жүзеге асыруға үйрену оқытудың мақсаты болып табылады. 
2.  Д.Б.Эльконин  мен  В.В.Давыдовтыңдамыта  оқыту  технологиясының 
мақсаттары: 
- 
теориялық  сана-сезім  және  ойлау  қабілетін  қалыптастыру,  білімді 
ғылыми ұғымдар деңгейінде меңгеру; 
- 
іс-әрекетті жүзеге асыруға үйрену; 
- 
балалардың оқу қызметінде ғылыми таным логикасын еске түсіру; 
- 
оқушылар  мазмұнды  қорытынды  жасай  білулері  тиіс,  яғни  бастапқы 
ұғымдарды нақтылау, іс-әрекетті ойша орындаудан нақты орындауға ауыса алу; 
- 
белгілер  моделі  түрінде  берілген  оқу  іс-әрекетінің  жаңа  құралдарын 
меңгеру. 
3. 
А.А.Востриковтың 
диагностикалық 
тура 
дамыта 
оқыту 
технологиясының мақсаты: 
- 
туа  біткен  және  өмір  сүру  барысында  пайда  болған  қабілеттерді  тура 
дамыту және оларды оқу үдерісіне қосу; 
- 
баланың оқу және мінез-құлықтық енжарлығын серпінді жеңу; 
- 
баланың  табысты  іс-әрекет  жасауына  және  ұйымдастырушылық 
тәжірибесіне қажетті белсенділік қалыптастыру; 
- 
оқыту  әдістерінің  жүйесіне  және  мазмұнына  енгізілген  педагогикалық 
психотерапия  кешенінің  көмегімен  баланың  жүйкелік  мазасыздануын 
болдырмау (денсаулық сақтау технологиялары және қолайлылық принципі); 
- 
құрбыларымен  және  отбасы  мүшелерімен  достық  қарым-қатынас 
қабілеттерін қалыптастыру және адамгершілік қасиеттерін дамыту; 
- 
жеке  және  топтық  шығармашылық  жұмыс  істеу  барысында  ауқымды 
ақпаратпен жұмыс істеу, сол ақпаратты күнделікті өмірде қолдану, іздеу, өңдеу 
дағдыларын қалыптастыру және дамыту; 
- 
дамыған  ақыл-парасат  көрінісі  ретінде  сезім  және  жан  толғанысы 
мәдениетін дамыту; 
4.  Тұлғаның  шығармашылық  дарынын  дамытуға  бағытталған  дамыта 
оқыту жүйесінің мақсаттары (И. П. Волков, Г. С. Альтшуллер, И. П. Иванов): 
- 
шығармашылық қабілеттерді анықтау, есепке алу және дамыту; 
- 
оқушыларды  нақты  нәтиже  алуға  болатын  шығармашылық  іс-әрекетке 
тарту; 
- 
шығармашылық қиялдың түрлерімен таныстыру; 
- 
ойлап тапқыштық міндеттерін шешуге үйрету; 
- 
құқықтық  демократиялық  қоғам  құруға  өз  үлесін  қосатын,  қоғамның 
мәдениетін арттыратын қоғамдық-белсенді тұлға тәрбиелеу.  
5.  И.С  Якиманскаяның  тұлғаға  бағытталған  дамыта  оқыту 
технологиясының мақсаты: 
- 
әр оқушының тұлғалық танымдық қабілеттерін дамыту; 
- 
баланың жеке тәжірибесін анықтау, ынталандыру, пайдалану; 
- 
баланың бойында бұрын пайда болған қасиеттерді қалыптастырмай, оның 
өзін-өзі тануына, өз тағдырын өзі шешуіне көмектесу.  
6. 
А.А.Ухтомский  және  Г.К.Селевконың  оқушы  тұлғасының  өздігінен 

МЕТОДИЧЕСКОЕ
 
ПОСОБИЕ
 
ПО ОБУЧЕНИЮ ИНТЕГРИРОВАННЫМ ПРЕДМЕТАМ «КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 
(Я 2), «РУССКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» (Я 2), «ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ТРУД» ДЛЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ
  
 
120
 
дамыту  технологиясының  мақсаты  –  өз  бетінше  кемелдене  алатын  адам 
қалыптастыру. 
7.  Л.Г  Петерсонның  дамыта  оқытудың  кіріктірілген  технологиясының 
(жүйелі-әрекеттік педагогиканың технологиясы) мақсаттары: 
- 
өскелең  ұрпақтың  бойында  өздігінен  дамуға  дайын  болу  қасиетін 
қалыптастыру; 
- 
жалпы  адамзаттық  құндылықтар  жүйесін  және  оның  жеке  тұлғалық 
сапаларда көрініс табуын қалыптастыру;  
- 
іс-әрекеттік оқыту арқылы ойлауды қалыптастыру; 
- 
белгілі бір жүйеде ондағы қалыптасқан тәртіптерге сәйкес бейімделе алу 
шеберлігін қалыптастыру; 
- 
өзінің  іс-әрекетін  мақсатқа  жетуге  бағыттап  жоспарлау  және  өзінің  іс-
әрекеті мен нәтижелерін бағалай білу дағдысын қалыптастыру; 
- 
білім  беру  бағдарламалары  деңгейіне  және  заманауи  білім  деңгейіне 
сәйкес әлем бейнесін қалыптастыру. 
Қазіргі  кезде  білім  саласында  қолданылып  жүрген  көптеген 
технологиялардың  ішінде  дамыта  оқыту  технологиясы  көпшілікке  неғұрлым 
танылған технологиялардың бірі болып отыр. 
Егер  бастауыш  сыныптардағы  кіріктірілген  «Көркем  еңбек»  пәнінде 
дамыта  оқыту  технологиясын  қолдану  туралы  айтатын  болсақ,  мақсаттар 
жүйесі білімді дамытып отыруға негізделген. Мысалы, «Қоршаған ортаны білу 
және түсіну» бөлімшесін қарастырайық. 
1-
сыныпта  мақсат  –  Қоршаған  ортаның  кейбір  ерекшеліктерін,  таныс 
бейнелер мен пішіндерін білу (түс, фактура, пішін және т.б.).  
2-
сыныпта  мақсат  –  Қоршаған  ортаның  кейбір  ерекшеліктерін  таныс 
бейнелер  мен  пішіндерді  зерттеу  барысында  сипаттау    (түс,  фактура,  пішін 
және т.б.). 
3-
сыныпта мақсат – Бейнелер мен пішіндерді зерттеу барысында олардың 
айырмашылығы  мен  ұқсастықтарын    меңгере  отырып,  қоршаған  ортаның  
ерекшеліктерін түсіндіру (түс, фактура, пішін және  т.б.).  
4-
сыныпта  мақсат  –  Қоршаған  ортаның  ерекшеліктерін,  аса  күрделі 
бейнелері  мен  пішіндерін  зерттеу  барысында  олардың,  айырмашылығын, 
ұқсастығын  және  өзара  байланыс  себептерін  түсіну  және  түсіндіру  (түс, 
фактура, пішін және т.б.).  
Мақсаттар  жүйесінен  бір  тақырып  аясы  жылдан  жылға  тереңдетілу 
арқылы, оқушылардың білімі, білігі, дағдысы дамытылатынын көруге болады.
 
Ақыл-ой қызметін кезең-кезеңмен қалыптастыру технологиясы. 
Ақыл-ой 
қызметінкезең-кезеңмен 
қалыптастыру 
технологиясы 
П.Я.Гальпериннің,  Д.Б.Элькониннің,  Н.Ф.Талызинаның  және  басқалардың 
теориясы  негізіне  сәйкес  әзірленген.  Аталған  теорияның  авторлары  білім, 
біліктер  және  дағдылар  адамның  іс-әрекетінен  сытқары  қабылдануы  және 
сақталуы мүмкін еместігін анықтады. Тәжірибелік іс-әрекет барысында әрекетті 
жүзеге  асырудың  мақсаты,  жоспары  және  құралдары  жүйесі  ретінде  адамның 
бойында  бағдарлы  негіз  қалыптасады.  Яғни  адам  іс-әрекетті  дұрыс  орындауы 

«ҚАЗАҚ ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Т2)» «ОРЫС ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Я2)», «КӨРКЕМ
 
ЕҢБЕК» КІРІКТІРІЛГЕН ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
 
 
121 
үшін  жұмыс  істеу  барысында  қандай  өзгерістер  болуы  мүмкін,  қандай 
мәселелерге  көңіл  аудару,  нені  бақылауда  ұстау  қажет  екенін  алдын  ала 
ойластырып  отыруы  тиіс.  Бұл  жағдайлар  ақыл-ой  қызметінкезең-кезеңмен 
қалыптастыру теориясының негізін құрайды. 
Аталған  технологияны  кіріктірілген  «Көркем  еңбек»  пәнінде  қолдану 
бойынша,  жоғарыда  қарастырылған  «Қоршаған  ортаны  білу  және  түсіну» 
бөлімшесіндегі  (1-сынып)  –  Қоршаған  ортаның  кейбір  ерекшеліктерін,  таныс 
бейнелер мен пішіндерін білу (түс, фактура, пішін және т.б.) мақсатына мысал 
келтірейік.  Мысалы,  көбелек  суретін  салу  және  қиып  алу  жұмысына 
балалардың  ынтасын  арттыру  үшін,  көбелектер  туралы  мультфильм 
тамашалауға  болады.  Мультфильмді  тамашалағаннан  соң,  «көбелектердің 
түстері  қандай?»,  «олардың  пішіні  қандай?»,  «көбелектер  қандай  өсімдіктерді 
жақсы  көреді?»  т.с.с.  сұрақтар  қою  арқылы  мұғалім  оқушыларды  іс-әрекетке 
бағыттайды. Іс-әрекетті меңгеру кезеңде мұғалім оқушыларға көбелектің дайын 
пішінінің көмегімен сурет салуды ұсынады, яғни оқушылар ақыл-ой қызметін 
объектілермен (пішінді қолдану арқылы) бірге орындайды.  
Келесі сатыда мұғалім қатты сөйлеу әрекетін орындауды жүзеге асырады 
немесе «көбелектің пішінін парақтың үстіне қоямыз. Пішінді сол қолымызбен 
басып  тұрамыз,  көбелек  жылжымауы  тиіс.  Оң  қолымызбен  пішінді  айнала 
қарындашпен сызамыз. Көбелектің пішінін алып партаның шетіне қоямыз. ...» 
(одан  әрі  орындалатын  әрекеттерді  дауыстап  айтып  отырады).  Оқушылар 
мұғаліммен  бірге  қайталап  отыруларына  да  болады,  ал  келесі  кезеңде 
оқушылар  осы  әрекеттерді  іштей  қайталай  отырып,  өз  беттерінше  жұмыс 
істейді.  Соңғы  кезеңде  оқушылар  дайын  суреттен  бұйымды  (көбелекті)  қиып 
алып,  өз  еріктерінше  немесе  қиялдарындағы  көбектің  түсіне  ұқсатып  бояп, 
соңғы нәтижені көреді.  
Сонымен,  Гальпериннің  ақыл-ой  қызметін  кезең-кезеңмен  қалыптастыру 
теориясы бойынша білімді меңгеру – бұл игерілген ұғымды қолдану бойынша 
іс-әрекеттің  меңгерілу  негізінде  жүзеге  асырылатын  үдеріс.  Білім–  бұл 
біріншіден  ұғым,  ал  міндеттерді  шешу  –  нысанның  айрықша  белгілерін 
пайдалану. Белгілерін пайдалану бойынша іс-әрекетті меңгеру ұғымды түсінуге 
әкеледі.  Іс-әрекетті  және  білімді  меңгеру  6  кезеңнен  тұрады:  мотивациялау; 
бағыттаушы  негіздегі  іс-әрекетті  меңгеру;материалдық  формадағы  іс-әрекетті 
меңгеру;  қатты  сөйлеу  әрекетін  орындау;  «іштей»  сөйлеу  әрекетін  орындау; 
ақыл-ой формасындағы әрекетті орындау (17-сурет). 
 
 

МЕТОДИЧЕСКОЕ
 
ПОСОБИЕ
 
ПО ОБУЧЕНИЮ ИНТЕГРИРОВАННЫМ ПРЕДМЕТАМ «КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 
(Я 2), «РУССКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» (Я 2), «ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ТРУД» ДЛЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ
  
 
122
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17-
сурет – Гальпериннің ақыл-ой қызметін кезең-кезеңмен қалыптастыру 
теориясы 
 
Шебер  ұстаздың  арнайы  ұйымдастырған  дамытушылық  кеңістігі 
оқушыларға білімді меңгерудің (ашудың) ұжымдық бірлескен ізденісін құруға 
мүмкіндік береді, бұл ұжымдық қарым-қатынас технологиясының мәні болып 
табылады. Оқушылардың сана-сезімінің, ойлауының, тәжірибелік іс-әрекетінің 
қолайлы жаққа өзгеруі бұндай білім беру кеңістігінің нәтижелілік критерийлері 
болып табылады. 
Бұл кезеңде объектіге жеке қатынас пайда 
болады, объектіге қызығушылық (ішкі мотив) 
іскерлік, пікір ой, жарыс (сыртқы мотивация) 
қалыптасады. 
Мотивация кезеңі 
Бағыттаушы негіздегі іс-әрекетті 
меңгеру кезеңі. 
Бағыт пен нұсқаулар жүйесін айқындайды, 
бағыттаушы негіздегі іс-әрекет қандай болса, 
оқу процесі соған байланысты болады. 
Бағдарланған негіздегі әрекетті жаңа іс-әрекетті 
атқарғанға дейінқалыптастыру керек.
 
Материалдық формадағы  
іс-әрекетті меңгеру кезеңі 
Бағыттаушы негіздегі іс-әрекеттен соң ақыл-ой 
қызметі материалдық формада, яғни мәтін, 
схема, жоспар, үлгі ретінде ұсынылады. 
Оқушылар ақыл-ой қызметін объектілермен біге 
орындайды. 
Қатты сөйлеу әрекетін орындау 
кезеңі 
«Іштей» сөйлеу әрекетін орындау 
кезеңі 
Ақыл-ой формасында әрекетті 
орындау кезеңі 
Бұл кезеңде тілдің көмегі арқылы санада мазмұн 
маңызды орын алады, себебі мазмұн іс-әрекеттің 
тірегі болады. 
Қатты сөйлеу қызметі іштей сөйлеуге ауысады. 
Сөздің дайындық жағы біртіндеп жоғалады. 
Абстрактідегі мазмұнды ақыл-ойды өзгертуге 
әкеледі. Тілдік процесс санадан кетеді, онда тек 
соңғы нәтижені қалдырады. 

«ҚАЗАҚ ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Т2)» «ОРЫС ТІЛІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТІ (Я2)», «КӨРКЕМ
 
ЕҢБЕК» КІРІКТІРІЛГЕН ПӘНДЕРДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
 
 
123 
Ұжымдық  қарым-қатынас  (ұйымдастырылған  диалог,  үйлесімді  диалог, 
оқытудың  ұжымдық  тәсілі,  жұптық  жұмыс)  технологиясын  А.Г.Ривин  және 
оның шәкірттері В.В. Архипова, В.К.Дьяченко, А.С.Соколов және басқалардың 
қатысуымен әзірленген. 
Ұжымдық қарым-қатынас технологиясы үш компоненттен тұрады: 
-
 
оқу материалын дайындау; 
-
 
оқушыларды бағыттау; 
-
 
сабақтың технологиялық кезеңі. 
Оқу  материалын  дайындау  оқу  мәтіндерін,  тақырып  бойынша  қосымша 
және  анықтамалық  әдебиеттерді  іріктеуден  тұрады;  оқу  материалын  меңгеру 
бірліктеріне  бөлу  (мағыналық  абзацтар);  мақсатқа  бағытталған  тапсырмалар 
(сонымен қатар үй тапсырмаларын да) әзірлеу. 
Кіріктірілген  «Көркем  еңбек»  пәніндегі  ұжымдық  қарым-қатынас 
технологиясы, балаларды ұжымда бірлесіп жұмыс істеуге, өз ойын дәлелдеуге, 
достарын  тыңдай  білуге,  бір-біріне  көмек  көрсетуге  тәрбиелеуге  мүмкіндік 
береді. Алдыңғы технологияларда қарастырылған «Қоршаған ортаны білу және 
түсіну» бөлімшесіндегі (1-сынып) – Қоршаған ортаның кейбір ерекшеліктерін, 
таныс  бейнелер  мен  пішіндерін  білу  (түс,  фактура,  пішін  және  т.б.)  мақсаты 
бойынша  тағы  бір  мысал  келтіруге  болады.  Дайын  көбелек  бейнелерін 
қолданып,  оқушыларға  топта  «Жазғы  дала»  немесе  «Көбелектер  алаңы»  атты 
шығармашылық жұмыс орындауды тапсыруға болады. Бұл жұмысты орындау 
барысында  оқушылар  өздері  әзірлеген  көбелектерді  пайдаланады,  сонымен 
қатар бірлесе отырып шығармашылық жұмыс орындайды, яғни біреуі гүлдердің 
суретін салады, біреуі бояйды т.с.с. 
Профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы жаңаша 
өзгерген  мақсатпен  оқушылардың  өздігінен  танып,  іздену  іс-әрекеттерін 
меңгертуді талап етеді. Бұл технологияда бірінші орында оқушы тұрады және 
өз бетімен білім алудағы белсенділігіне аса назар аударылды.
 
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, 
қосымша шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты – 
сынып оқушыларын «қабілетті», «қабілетсіз» деген жіктерге бөлуді болдырмау. 
Сабақта  қандай  оқушы  болмасын,  жақсы  оқитынына  қарамастан  жұмысты 
І деңгейден  орындайды.  І  деңгей  тапсырмаларын  орындау  мемлекеттік  білім 
стандарты  талаптарының  орындалуына  кепілдік  береді.  І  деңгейді  орындаған 
оқушы  «3»  деген  бағамен  бағаланады.  Әрбір  оқушы  І  деңгейді  орындауға 
міндетті  және  одан  жоғарғы  деңгейдегі  тапсырмаларды  орындауға  құқылы. 
Осы тұрғыдан алғанда  «үлгерімі төмен, баяу» оқушы жақсы оқитын оқушыға 
ілесе алмай жатса не істеуге болады? - деген сұрақ туады. І деңгейден аса алмай 
жатқан  жағдайда  қалған  тапсырмаларды  үйде  орындауға  беру  керек. 
Деңгейлеп-саралап  оқыту  технологиясының  екінші  бір  жағы  –  оқушыларды 
дүниежүзілік  білім  жүйесінде  қолдананылаты  рейтинг  –  ұпай  жинау  әдісіне 
баулу. 
Деңгейлік  тапсырмалар  рейтинг-ұпай  –  балл  жинау  әдісімен 
бағаланатынын ескерсек, оқушылардың деңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол 

МЕТОДИЧЕСКОЕ
 
ПОСОБИЕ
 
ПО ОБУЧЕНИЮ ИНТЕГРИРОВАННЫМ ПРЕДМЕТАМ «КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» 
(Я 2), «РУССКИЙ ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА» (Я 2), «ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ТРУД» ДЛЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ
  
 
124
 
тапсырмаларда  жіберген  қателіктеріне,  тапсырмаларын  орындауда  қолданған 
тәсілдерінеталдау  жасап,  қателіктері  мен  кемшіліктерін  анықтай  білуге 
мүмкіндік  береді.  Келесі  тапсырмаларда  оқушы  неғұрлымкөбірек  ұпай  жинау 
үшін  ізденіп  оқытушыдан,  жолдастарынан,  қосымша  материалдардан  білім 
жинайды
 
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы:
 
-
 
оқушының өз қабілетіне, болашағына сенуіне;
 
-
 
оқушының ынталандыруға;
 
-
 
оқушы мен оқытушының ынтымақтастық қарым-қатынас достығына;
 
-
 
оқушының өз білімін өзі бағалай білуіне;
 
-
 
баға әділдігіне;
 
-
 
білім көрсетудің әділ сайысына мүмкіндік береді [19]. 
 
Толық меңгеру технологиясы. 
Американдық  ғалымдар  Дж.Кэрролл  және  Б.Блум  толық  меңгеру 
технологиясының  авторлары  болып  табылады.  Олардың  айтуынша  баланың 
қабілеті оның білім алуына қолайлы жағдай жасалған кезде оның оқу темпімен 
анықталады.  Толық  меңгеру  технологиясы  бойынша  барлық  оқушылардың 
білімді,  білікті  және  дағдыларды  меңгеруіне  арналған  белгілі  бір  деңгей 
ұсынылады, бірақ әр оқушы үшін уақыт, әдіс-тәсілдер, жұмыс істеу жағдайы әр 
түрлі болады. 
Аталған технология: 
- 
балаларды оқу мақсатымен таныстыру; 
- 
берілген тарау бойынша сыныпты жалпы оқу жоспарымен таныстыру; 
- 
мұғалімнің материалды баяндауы; 
- 
ағымдық тексеруді диагностикалық тест бойынша жүргізу; 
- 
тексеру  нәтижесін  бағалау  арқылы,  тарау  мазмұнын  толық  меңгерген 
оқушыларды анықтау; 
- 
тарауды  толық  меңгермеген  оқушылармен  түзету  оқуларын  жүргізуді 
қарастырады [20]. 
Сонымен,  барлық  оқушылардың  қол  жеткізуі  тиіс,  оқытудың  жоспарлы 
нәтижесі, яғни толық меңгеру үлгісі – бұл технологияның анықтаушысы болып 
табылады.  Толық  меңгеру  үлгісі  жүйеленген  мақсаттар  таксономиясының 
көмегімен беріледі немесе ойлау, сана-сезімдік және психомоторлық салаларға 
арнап әзірленген педагогикалық мақсаттар жүйесінің өзара байланысы. 
Модульдік оқыту технологиясы – білім мазмұны, білімді игеру қарқыны, 
өз  бетінше  жұмыс  істей  алу  мүмкіндігі,  оқудың  әдіс-тәсілдері  бойынша 
оқытудың дербестігін қамтамасыз етеді.  
«Модуль»  дегеніміз  –  іс-әрекеттің  мақсатты  бағдарламасы  белгілеген 
деңгейіне  (алдын-ала  жоспарланған  нәтиже)  жету  үшін  іріктелген, 
дидактикалық  тұрғыдан  өңделген  білім,  білік,  дағдының  белгілі  мазмұнының 
бірлігі  және  оның  әдістемелік  нұсқауы  немесе  аяқталған  оқу  ақпараты  болып 
табылатын  модульдік  бағдарламаның  негізгі  құралы.  Басқаша  айтқанда, 
адамның өзіндік дамуының шамасы. Жалпы «модуль» сөзі «оқытудың мазмұны 

жүктеу/скачать 4,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: