Тапсырманың бағалануы: Әр бір студентке нұсқалар бойынша бір тапсырмадан беріледі. Өзіндік жұмысты толық және қатесіз орындағандар жалпы – 20 балмен бағаланады.
№3 СӨЖ
Жұмыстың тақырыбы: «Математикадан дәстүрден тыс бағалау тапсырмаларының түрлері» атты тақырыпта гуглда презентация дайындау
Жұмыстың мақсаты: Математикадан дәстүрден тыс бағалау тапсырмаларының түрлері» атты тақырыпта гуглда презентация жасай білу
Жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқау: Гугл презентацияны жасау жолдарын меңгеру керек.
Оқушылардың білімін, біліктілігін және дағдысын бақылау оқыту және тәрбиелеу үдерісінің маңызды элементі болып табылады, оның көмегімен оқыту нәтижесі мен тиімділігі анықталады. Білімді бақылау – оқушының тұлғалық оқу іс-әрекетінің нәтижесі бойынша бағалауды іске асыратын, оқушының білім деңгейін тексеру болып табылады. Бақылау жыл бойына жүйелі түрде жүргізіліп тұруы керек, сонымен қатар ол бағдарламаның барлық тарауларын қамтитындай жан-жақты болуы қажет.
Бақылау оқушылардың білімі мен біліктілігін жүйелі түрде есепке алып отыруға, алған білімдерін практикада қолдана алуына, олардың білімін жалпылау мен жүйелеуге, ойлау қабілетін байқауға, сонымен қатар тәрбиелеу кезінде кеткен кемшіліктері болса дер кезінде анықтауға мүмкіндік береді. Оқушылардың білімін бақылау барысында оқыту үдерісін жетілдіруге жаңа мүмкіндіктер ашылады, себебі бақылау оқушылар білімінің тереңдігін бақылап қана қоймай оқушылардың жеке тұлғалық ерекшеліктерін де анықтауға мүмкіндік береді.
Информатиканың өзіне тән пәндік ерекшелігіне қарай оқушылардың теориялық білімі және практикалық жұмыс істеу дағдыларын бөліп алуға болады. Теориялық білімді тексеру үшін ауызша сұрау, жазбаша бақылау, тестілеу сияқты дәстүрлі бақылау түрлерін, ал практикалық дағдыны бағалау үшін практикалық жұмысты қолдануға болады.
Информатиканы оқыту барысында оқушылардың білімін бақылау үшін осы дәстүрлі әдістермен қатар бақылаудың дәстүрден тыс түрлері рефераттар, конкурстық жобалар, әр түрлі интеллектуалдық ойындар да қолданылады.
Интеллектуалдық ойын – бұл күрделі, көпқырлы құбылыс. Ол оқыту әдісі ғана емес, білімді бақылау әдісі болуы мүмкін.
Информатика бойынша білімді бақылауда интеллектуалдық ойындарды қолдану оқушылардың өзіндік тұлғалық ерекшеліктерін ашуға, сабаққа дайындық деңгейін арттыра түсуге көмектессе, ал мұғалімге оқушылардың білімінде кеткен кемшіліктерді дер кезінде жөндеуіне мүмкіндік береді. Ойын барысында оқушыларда белгілі бір мәселені шешу қабілеті, өз бетінше ойлау қабілеті, білімге деген құштарлығы оянады. Оқушылардың ойынға қызыққандары соншалықты олар қойылған мәселені шешуге барынша ынтасымен тырысып, өз фантазияларын одан әрі дамыта түседі. Интеллектуалдық ойындар мен ойын кезеңдері дәстүрлі оқытумен де жақсы үйлесіп кетеді.
Информатика курсы бойынша оқушылардың білімін бақылауда қолдануға болатын бірқатар ойындарға мысалдар келтірейік.
Информатика курсында бірқатар тақырыптар («Компьютердің құрылғылары», «Бағдарламалық жабдықтау» және т.б.) оқушылардан көп терминдерді меңгеруін талап етеді, сондықтан да білім бақылаудың бастапқы кезеңінде мына тапсырмаларды қолданған ыңғайлы.
«Таныс термин» ойыны. 8-сынып (Дербес компьютермен танысу).
1-мысал. Берілген терминдердің ішінен компьютердің құрылғысы болып табылатын терминдерді жазып көрсетіңіздер.
Сканер, модем, кэш-жады, пернетақта, тышқан, принтер, монитор, винчестер, стример, трекбол, джойстик, компьютерлік технологиялар, тасымалдаушы, жедел жады, факс-модем, контроллер, микропроцессор, жүйелік шина, аналық плата, қоректендіру блогы.
Оқушылар терминдерді жазып біткеннен кейін бірін-бірі бақылай алады, олар өзара дәптерлерін алмастыра отырып, бірінің жұмысын бірі тексереді. Мұғалім бекіткен норма бойынша жұмыстарын да өздері бағалайды.
Оқушыларға үй тапсырмасына осы терминдер бойынша әңгіме, тақпақ немесе ертегі құрап келуге тапсырма беруге болады. Мұндай жұмыстарды шығармашылық сипаттағы жұмыстарға жатқызуға болады. Оқушылардың осындай жұмыстарды орындау нәтижесінде жеке тұлғалық қасиеттерін байқауға болады.
Оқушылардың білімін бақылауда интеллектуальдық ойынның бір түрі болып табылатын кроссвордтарды қолдануға болады. Оның ерекшелігі оқушының ойлау қабілетін дамыту, оқушыларды белсенді ойлау іс-әрекетіне жетелеу және шығармалығын дамыту. Кроссвордты шешу барысында оқушы өз білімін өзі бақылай алады, ал мұғалім әр оқушының жұмысын бағалай алады. Сонымен қатар оқушыларды тек қана кроссвордтарды шешуге ғана емес, өз беттерінше кроссвордтар құрастыра білуге де үйрету қажет. Кроссвордтар құрғанда ескерілетін жайттарды оқушыларға мұғалім алдын-ала түсіндіргені жөн.
Мұғалім оқушыларға алдымен торларды толтырып алуды, сосын кроссвордты басқа топпен ауыстырып олардың жауаптарын тексеруге нұсқау береді. Оқушылар осы тапсырманы орындап болғаннан кейін мұғалім оқушылардан бұл екі нұсқадағы сөздерде қандай ұқсастық пен айырмашылық бар екендігін сұрайды. Оқушылар кроссовордтағы бір құрылғы әр түрлі етіп шифрланған айтулары керек. Мысалы, пернетақта, ақпаратты енгізетін негізгі құрылғы және ол 101-ден 104-ке дейін пернелерден тұратындығы жайлы ақпарат. Бірінші жағдайда біз құрылғының қызметі, ал екінші жағдайда сыртқы түрі жайлы айтатынымызды оқушылар өздері айтулары қажет.
Мұғалім оқушылардан толтырылған кроссвордтың торларында қандай ерекшелік бар екендігін сұрайды (түрлі-түсті торлар, оқушылар осы торлардан «кілттік сөз» құрастыру керек екендігін біледі). Мұғалім кроссвордтың түрлі-түсті торларына жазылған әріптерден сөз құрастыру керек екендігін түсіндіреді. Ол үшін кроссвордтың қызыл, сары, жасыл, сұр, қара, қызыл, көгілдір ұяшықтарын басшылыққа алу қажет. Оқушылар осы ұяшықтардағы әріптерден «Ақпарат» сөзін алады.
Сонымен қатар оқушылардың білімін бақылау барысында кроссвордтың бір түрі «Венгерлік» кроссвордты қолдануға болады.
3-мысал. «WordPad-мәтіндік редакторы» тарауы бойынша оқушылардың білімін бақылау үшін «Венгерлік» кроссвордты қолдану мысалын қарастырайық. «Венгерлік» кроссвордты толтыру ережесі мынадай: тордан мәтіндік редакторға қатысты терминдерді табу керек, әріптер көрші ұяшықтарда тігінен немесе көлденеңінен орналасуы мүмкін. Кроссвордтағы сөздердегі әріптер қайталанбауы керек. Әр әріп сөзде тек бір-ақ рет кездеседі. Кроссвордтағы барлық әріптер қолданылуы керек. Белгіленген «МЕҢЗЕР» сөзін мысал етіп алуға болады.