3. Стационарлық фаза. Қоректік ортадағы клеткалар саны ең көп мөлшерге жетіп, осы күйінде біраз уақыт тұрады. Көбеюдің осы фазасында тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болған заттар микроорганизмдердің көбеюін тежей бастайды. Клеткалардың көбею қарқыны баяулап, олардың біразы қырылып қалады. Сөйтіп жаңа пайда болған клетка саңы, өлген клеткалар санына теңеледі. Бұл фаза бірнеше сағаттан бірнеше күнге созылады.
4. Қырылу фазасы. Тіршілік әрекеті барысында пайда болған заттардың көптігі және күштілігі соншалық, ол бактерияларға зиян тигізе бастайды. Бұл кезде ортадағы бактерияның коректік заттары таусылады. Бұл фазаның ұзақтығы түрлі микроорганизмдер үшін түрліше болып
келеді. Мәселен, сүт қышқылы бактериялары + 30° температурада 5—7 күн өткен соң қырылатын болса, шіріту бактериялары одан ұзағырақ тіршілік етеді.
5. Бактериялық жасушаға қоректік заттардың түсу механизмі. Әр механизмді сипаттаңыз. Жасушага коректік заттардын келіп түсуiне ЦПМ жауапты. Коректік заттар жасуша цитоплазмасына енiп , өзгерістерге ұшырау үшін , олар жасушаны коршаган ортадан бөлетiн шекаралык кабаттардан өтуi kepek .
Бактериалык жасушага коректік заттарды тасымалдаудын скi турi бар : енжар жане белсенді.
Енжар тасымалдауда заттар тек кана концентрациялык градиент бойынша енеді . Бұл кезде энергия жұмсалмайды . Енжар тасымалдаудын екi турiн ажырайдиффузия және жекiлдетілген диффузия Жай диффузиядада молекулалардын молшерi мен липофилділігі негізгі орын алады , бұл кезде заттар жасушага спецификалык емес жолмен енедi . Жеңілдетілген диффузия тасымалдаушы – акуыз – пермеазалар катысуымен етеді . Бұл процестің жылдамдыгы заттын сырткы кабаттагы концентрациясына байланысты .
Белсенді тасымалдаукезінде зат жасуша iшiне тасымалдаушы – акуыз – пермеаза комегiмен концентрация градиентiне карсы енеді . Бұл кезде энергия шыгындалады . Белсенді тасымалдаудын екi түрі бар . Белсендi тасымалдаудын бiр түрiнде шағын молекулалар ( амин кышкылдары , кейбiр канттар ) жасуша iшiне енiп , жасуша сыртына караганда 100-1000 есе артык болатын концентрациялык жагдай тудырады . Екiншi тасымалдау турiн радикалдар транслоксациясы деп атайды , бұл кезде кейбiр канттар ( мысалы , глюкоза , фруктоза ) жасушага тасымалдануы кезінде фосфорилденеді , ягни химиялык өзгерістерге ұшырайды . Бұл процестерді жүзеге асыру үшін бактерия жасушасынын ішінде фосфотрансферлі жүйе болады , онын кұрамдык бөлігі белсенді фосфорлирленген түрдегі тасымалдаушы – акуыз болып табылады.
