4. Бактериялардың тыныс алу, қоректену және энергия алу әдістері бойынша жіктелуі. Әр түрге қысқаша сипаттама беріңіз. Оттегiге деген катысы бойынша және энергия алу барысында оттегіні колдануларына байланысты микроорганизмдер 3 топка бөлiнедi : облигатты ( нагыз ) аэробтар , облигатты анаэробтар , факультативті анаэробтар .
Облигатты аэробтар . Ѳсуi жане кобеюi тек кана оттегi болган жагдайда отедi . Оттегі оттегл тыныс алу жолымен энергия алу үшiн колданылады . Энергияны оксидатив-тік зат алмасу кезінде алады , цитохромоксидаза катализдейтін реакцияларда оттегiнi терминальды акцептор ретінде пайдаланады . Облигатты аэробтарды ауа атмосферасындагы парциалды кысымда осетін каман аэробтар және томен паршальды кысымда есетін микроаэрофилдер деп беледi . Бұл микроаэрофилдердiн күшті тотықтырғыштармен жанасканда белсендi жойылатын кейбiр ферменттерінің ( мысалы гидрогеназа ферменті ) болуымен байланысты томен парциалдык кысымда ғана олардын ферменттік белсендiлiктерi артады .
Облигатты анаэробтар . Энергияны алу үшін оттегiнi колданбайды . Зат алмасу оларда -ашыгу аркылы жүреді . Екi түрiнде гана сульфатты тыныс алу бар , олар хемолитотрофтарга жататын Desulfovibrio Desulfotomuculum Облигатты анаэробтар екі топка бөлiнедi : катан анаэробтар және аэротолеранттылар.
Қатан анаэробтарамолекулалык оттегi улы болады , ол микроорганизмдердi өлтіреді немесе суп тежейдi. Қатан анаэробтар энергияны майкышкылды ашыту жолымен алады . Катан анаэробтарга мысалы кейбiр клостридиялар, бактероидтар жатады .
Аэротолерантты микроорганизмдер энергия алуда оттегіні колданбайды , бірақ оттегі бар ортада тіршілік ете алады . Бұл топка гетероферменттік суткышкылды ашыту жолымен энергия алатын суткышкылды бактериялар жатады .
Факультативті анаэробтар .Оттегi бар арi оттегi жок ортада да осіп - енуге қабілетті . Оларда зат алмасудын аралас турi бар . Энергияны алу процесі оттегімен тыныстану кезінде оттегіні пайдалану аркылы ал оттегi жок жерде ашытуга кошу аркылы энергия алуга кабiлетті . Бактериялардың бұл тобына анаэробты нитратты тыныс алу тән .
