Микротом кесінділерін жасау

Кез келген типтегі (айналмалы және сырғымалы) микротомалардан кесінділер алудың жалпы алғышарты - пышақтың объектіге қатысты перпендикуляр орналасуы және әр кесілгеннен кейін олардың арасындағы қашықтықтың өзгеруі. Ол үшін блок, ішіндегі объектімен бірге, микротомның арнайы құрылғымен қысылып, блок қажетті күйге келтірілгеннен кейін, қозғалыссыз бекітіледі. Микротомдық үстел микрометриялық бұранда арқылы осылай жалғасады, бұл екіншісінің қозғалысы үстелді ығысуына, демек блокқа, қатаң анықталған қашықтыққа әкеледі.

1. 
   Пышақты ұстағышқа салып, сырғытпаны пышақпен бірге артқа қарай жылжытып және микротомның берілуін қажетті микрон санына қою керек. Сол жағына пышақты қойып, блокты және қорапты арнайы гистологиялық кесінділерге арналған жылытқыш үстелшеге қойыңыз, оның түбі қара қағазбен жабылған. Оң жағында қылқалам, ине және майлық қою керек.
   
2. 
   Микротомдық үстелдегі блокты заттың ұзын жағы пышаққа параллель болатындай етіп қысыңыз, оны блоктың жоғарғы жағы пышақпен жанасатын деңгейде орнатыңыз және оны қозғалмайтын етіп бекітіңіз. 3. Сырғытпаға пышақты бекітіп оны арытқа қарай жылжытыңыз. Сырғытпа пышақты өзіңізге қарай жылжытыңыз. Жолда көтерілген блокпен кездесіп, пышақ блоктан парафинді кесіп алады, ал кесінді оның бетіне түседі. Қозғалыстың тегістігі және жұмсалған күштің біртектілігін сақтай отырып, пышақты тез жүргізу керек, ол тәжірибеге байланысты қалыптасады.
   
3. 
   Содан кейін сырғытпаны қайтадан тоқтағанша артқа қарай итеріп, және қайтадан автоматты түрде кесінді қалыңдығы бойынша блокты көтеріңіз. Екінші кесу жасау үшін сырғытпаны өзіңізге қарай жылжыту және т.б. Әрбір жаңа кесінді пышақта қалады, алдыңғы бөлігін итеріп, лента тәрізді тізбектеледі. Пышақтың қозғалысы жақсы лента алу үшін жеткілікті жылдам болуы керек. Микротомдық үстелдегі блокты заттың ұзын жағы пышаққа параллель болатындай етіп қысыңыз, оны блоктың жоғарғы жағы пышақпен жанасатын деңгейде орнатыңыз және оны қозғалмайтын етіп бекітіңіз.
   
4. 
   10-30 кесіндіден тұратын лентаны пышақтан жұмсақ қылқаламмен алып, қара түбі бар қорапқа ауыстырып, күңгірт жағын жоғары қаратып қатаң дәйектілікпен қою керек, яғни, кесінділер пышақтың үстіне жататын жағдайдағыдай. Лентаның соңында объектіні орналастыру кезінде блокқа жабыстырылған сандық белгіні қою керек. Қақпақтары жабық мұндай қораптарда кесінділердің сақталуы бірнеше күнге созылуы мүмкін, әсіресе оларды тоңазытқышқа салса.
   

1. 
   Пышақ өткір және дұрыс өңделген болуы керек (егер жұқа шашты пышаққа әкеліп үрлеген кезде, оны қырқатындай өткір болуы керек). Жұмысты бастамас бұрын пышақты ұстатқышқа дұрыстап қойған жөн.
   
2. 
   Пышақ бекітілген кезінде оның беткі қабаты парафин блогының шеттеріне параллель және пышақтың қозғалу бағытына перпендикуляр болу керек. Пышақтың көлбеу бұрышы сынақ учаскелерінде алдын-ала анықталады. Егер көлбеу тым тік болса, пышақ блоктың үстіңгі бетін тырнауды бастайды, ал егер мәні жеткіліксіз болса, пышақ артқа жылжытқанда блоктың алдыңғы шеті мыжылып қалады (11-сурет)
   

11-сурет. Парафинді блокты кесу техникасы.

Пышақ пен микротомның барлық бөліктері өте таза ұсталуы керек. Пышақ қажет болған жағдайда жеңіл қозғалыспен екі жағынан жұмсақ ксилолмен ылғалдандырылған шүберекпен сүртіледі. Қозғалмалы бөліктерде парафин қалдықтары мен шаңдары болмауы керек, машина майымен немесе вазелин майымен жақсы майлануы керек. Әр кесуден кейін микротом мұқият тазаланып, қақпақпен жабылады. Жақсы сүртілген пышақты, ілулі күйінде қабырғаға тигізбей арнайы ағаш футлярда сақтайды.