Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ
ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ
ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ И СОЦИАЛЬНОГО РАЗВИТИЯ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
КАРАГАНДИНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
THE MINISTRY OF HEALTHCARE AND SOCIAL DEVELOPMENT
OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
KARAGANDA STATE MEDICAL UNIVERSITY
MINISTERIUM FUER GESUNDHEITSWESEN UND SOZIALE ENTWICKLUNG
DER REPUBLIK KASACHSTAN
KARAGANDAER STAATLICHE MEDIZINISCHE UNIVERSITAET
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ 
КОНТЕКСТІНДЕ 
Республикалық ғылыми-практикалық 
конференцияның материалдары
2015 ж. 27-ақпан
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ 
ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
Материалы республиканской 
научно-практической конференции 
27 февраля 2015 г.
MULTILINGUALISM IN THE SPHERE 
OF HIGHER EDUCATION
Materials of republican 
scientific & practical conference 
February 27, 2015
MEHRSPRACHIGKEIT IM KONTEXT 
DER HOCHSCHULBILDUNG
Materialien der republikanischen 
wissenschaftspraktischen Konferenz
27. Februar 2015
Караганда 2015

УДК 80/81 (063)  
ББК 81.2   
     К 69
Под общей редакцией ректора КГМУ
профессора Р. С. Досмагамбетовой
Редакционная коллегия
В.Б. Молотов-Лучанский, В.А. Бурмистрова, Т.Г. Дашкина, 
Т.Ю. Кабуш, О.В. Калинкина, А.С. Кельмаганбетова, 
О.И. Левина, М.Н. Шубакова
К 69 Көптілділік жоғары білім беру контекстінде: Респ. ғыл.-практикалық конф. мат. 
Полиязычие в контексте высшего образования: Матер. респ. науч.-практ. конф. 
M
ultilingualism in the sphere of higher education
: Materials of republican scientific and 
practical conference. Mehrsprachigkeit im Kontext der Hochschulbildung: Materialien 
der republikanischen wissenschaftspraktischen Konferenz. – Караганда: изд-во КГМУ, 
2015. 
– 334 с.
ISBN 978-601-202-174-5
Жинақта  көптілділіктің  маңызды  мәселелері,
 
ҚР  көптілді  оқытудың  теориясы  мен  практикасы, 
көптілділік әлемдік тәжірибе контекстінде, медициналық жоғары оқу орындары  студенттерінің көптілділікке 
дайындықтарының заманауи жағдайы, тіл мен мәдениет полилогы: тарих пен  қазіргі уақыт, тілдегі ұлттық 
мәдениеттің бейнесі сияқты
 
көкейкесті сұрақтары қарастырылады. Жинақ білім беру ұйымдарында, жоғарғы 
білім беру орындарында және колледждерде  көптілділік саласында жұмыс істейтін мамандарға ұсынылған. 
В сборнике рассматриваются актуальные вопросы полиязычия, такие как теория и практика полиязычного 
обучения в РК, полиязычие в контексте мирового опыта, современное состояние полиязычной подготовки 
студентов медицинских вузов, полилог языков и культур: история и современность, отражение национальной 
культуры  в  языке.  Сборник  рассчитан  на  широкий  круг  работников  образования,  обучающихся  вузов  и 
колледжей, сотрудников организаций, занимающихся вопросами полиязычия.
The topical issues of multilingualism are considered in the collection, such as the theory and practice of 
multilingual education in the Republic of Kazakhstan, multilingualism in the world practice, the current state of 
the multilingual training in medical universities, polylogue of languages and cultures: history and contemporaneity, 
the reflection of national culture in the language. The collection is well suited to general educators, university and 
college students, corporate employees that deal with the issues of multilingualism.
Im Sammelwerk werden aktuelle Fragen der Mehrsprachigkeit abgehandelt, wie Theorie und Praktik der 
mehrsprachigen Ausbildung  in  der  Republik  Kasachstan,  Mehrsprachigkeit  im  Kontext  der  Welterfahrung,  der 
moderne Zustand mehrsprachiger Herausbildung von Studenten medizinischer Hochschulen, Polylog der Sprachen 
und  Kulturen:  Geschichte  und  Gegenwart, Abbildung  der  nationalen  Kultur  in  der  Sprache.  Das  Sammelwerk 
passt fuer einen breiten Kreis der Bildungsarbeiter, Hochschulstudenten und College Studenten, Mitarbeiter der 
Organisationen, die sich mit Mehrsprachigkeitsfragen beschaeftigen. 
УДК 80/81 (063)
ББК 81.2
ISBN 978-601-202-174-5
© Карагандинский государственный медицинский университет, 2015

3
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА КӨПТІЛДІ ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ПРАКТИКАСЫ 
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ПОЛИЯЗЫЧНОГО ОБУЧЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН
THE THEORY AND PRACTICE OF MULTILINGUAL EDUCATION IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
THEORIE UND PRAKTIK DER MEHRSPRACHIGEN AUSBILDUNG IN DER REPUBLIK KASACHSTAN
А. Азаматов
КӨПТІЛДІЛІК – ЗАМАН ТАЛАБЫ
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті, Алматы қ.
Ғылыми жетекші: М.Б. Даутова  – валеология модулінің оқытушысы, 
Г.К. Асан – валеология модулінің оқытушысы
Көптілділік мәселесі – Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл әлемнің алдында тұрған көкейтесті 
мәселелердің бірі, себебі, жаһандандыру және киберкеңестікке шыққан заман тілдерді білуді та-
лап етеді.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев көптілді білімді дамытуға назар аударып «Еліміздің маңыз-
ды құндылықтарының бірі және басты артықшылығы – көпұлттылық пен көптілділік» деп атап 
көрсеткені белгілі. Президент жүктеген тапсырмаларға сәйкес, Тілдерді қолдану мен дамытудың 
2011-2012  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасы  мен  «Тілдердің  үштұғырлығы»  мәде-
ни бағдарламасында, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға 
арналған мемлекеттік бағдарламасында, 2020 жылға қарай «Барша қазақстандықтар қазақ тілін, 
орыс тілін 95% және 25% – ағылшын тілін меңгеруі тиіс» делінген.
Көптілді оқыту білім берудің қоршаған әлемде болып жатқан үдемелі өзгерістерге бейім-
делгіштігін күшейтетін лингвистикалық біліктілігі жоғары дамыған, бәсекеге қабілетті жастардың 
қалыптасуына септігін тигізетін тұжырымдамалық тұрғыдан жаңа үлгісін құруды көздейді. Осы 
орайда үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын) бірдей оқытуды білдіретін көптілді оқыту бағдарлама-
сының бірегейлігін атап өту керек.Кез-келген қоғамда азаматтық пен ұлтжандылыққа тәрбиеле-
удің негізгі факторлары өз елінің тіліне деген құрмет болып табылады. Бала тілді неғұрлым ерте 
жастан үйренсе, соғұрлым ол оны жеңіл меңгереді.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнын жаңартуға сәйкес мектеп жасына дейінгі ба-
лалардың негізгі құзыреттіліктерін дамытуға және терең білім беруге, соның ішінде тілді үйрету 
мүмкіндіктерін кеңейтуге ерекше назар аударылады.
Білім беру саласына үш тілге үйретуді енгізу қазіргі кезеңде мектепке дейінгі ұйымдардың 
міндеттерінің бірі болып табылады.
Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға 
міндетті стандарты «Қатынас» білім беру саласында мектепке дейінгі ұйым педагогтерінің алдына 
қойылған міндет - тілдің негізгі құндылықтарын меңгерген, ана тілінде және өзге тілде әлеумет-
тік-мәдени қарым-қатынасқа дайын, сөздік және сөздік емес құралдардың көмегімен қоршаған 
ортамен қарым-қатынас жасауға қабілетті көпмәдениетті жеке тұлғаны тәрбиелеу.
Сонымен, әр білім беретін, балаларды тәрбиелейтін  мекеменің  басты міндеті - Қазақстан-
ның жаңа азаматын тәрбиелеу болуы тиіс. 
Қазақстан кеңістігіндегі үштілділік бұл өтпелі кезеңнің талабы болып отыр. Егер осы үштіл-
ділік тиімді жұмыс істесін, үштілділік біздің мемлекетіміздің болашағына жұмыс істесін десек, 
онда үштілділікте басымдылық мемлекеттік тілге берілуі керек. Қалған екі тіл сол мемлекеттік 
тілмен таласпай, керісінше, сол мемлекеттік тілдің әрі қарай дамуына қызмет етуде құрал ретінде 
пайдаланылу керек.
Тәуелсiздiк алғаннан бергi уақытта елiмiзде тiл саясаты мемлекет басшысы Н.Назарбаев-
тың тiкелей басшылығымен салиқалы да сындарлы түрде жүзеге асырылуда. Елбасы  жыл сай-
ынғы Қазақстан халқына Жолдауында тiл саясатына, оның iшiнде қоғамдағы мемлекеттiк тiлдiң 
мәртебесiн көтеру мәселесiне тоқталмай өткен емес. Мемлекет басшысы «Жаңа әлемдегi жаңа 
Қазақстан» атты Қазақстан халқына Жолдауында:Қазақстан халқы бүкiл әлемде үш тiлдi пайдала-
натын жоғары бiлiмдi ел ретiнде танылуға тиiс. Бұлар: қазақ тiлi - мемлекеттiк тiл, орыс тiлi - ұлт 
аралық қатынас тiлi және ағылшын тiлi - жаһандық экономикаға ойдағыдай кiрiгу тiлi» -деген 
болатын.

4
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
Үштұғырлы тiл – дамыған мемлекет құрудың алғышарттарының бiрi, ол өмiрлiк қажеттiлiк-
тен туындаған игiлiктi идея екенi белгiлi. «Тiлдердiң үштұғырлығы», дәлiрек айтқанда, үш тiлдi, 
қазақ, орыс және ағылшын тiлдерiн Қазақстан азаматтарының бiрдей меңгеруiн меңзегенiмен, бұ-
ның түпкi негiзi, көздеген мақсаты – мемлекеттiк қазақ тiлiнiң халықаралық қолданыстағы орыс, 
ағылшын тiлдерiмен тең қолданылатын биiкке жеткiзу, қазақ тiлiн әлемдiк тiлдер қатарына қосу 
үшiн нақты ұмтылыс жасау. Қандай мемлекет болмасын, оның ең әуелi мән берiп, ұлықтайтын 
тiлi, әрине мемлекеттiк тiл.
Елбасының «Бiз бүкiл қазақстандықтардын басын бiрiктiретiн басты фактор - мемлекеттiк 
тiл - қазақтардың туған тiлiн дамыту үшiн барлық күш-жiгерiмiздi жұмсауымыз керек»-деуiнiң өзi 
әрбiр саналы азаматтарға көп жайды аңғартса керек. Қазiргi жастар елiмiздiң болашағы қазақ ұл-
тымен, оның мемлекеттiк тiлiмен тiкелей байланысты екенiн жақсы түсiнедi және сонымен қатар 
әлемдiк үдерiстiң талабына сай көп тiлдi меңгерудiң де өмiр талабы екенiн жақсы бiледi.
Үш тұғырлы тiл мәдениетiн қалыптастыру үшiн басқа шетел тiлдерi iшiнен не себептi ағыл-
шын тiлi таңдап алынды? Өйткенi, жаңа әлемдiк мәдени өмiрде ағылшын тiлi ең кең тараған дүни-
ежүзiлiк қатынас құралына айналып отыр. Көптеген қазiргi заманғы тiл мамандарының пiкiрiнше, 
ағылшын тiлi мәдениетаралық қатынас құралы болу сияқты жалпы қоғамдық қызмет атқарумен 
бiрге төмендегiдей қосымша мiндеттер атқарады екен: бiрiншiден, ол бiлiмдердi бiр тiлден екiн-
шiсiне  аударып  тарату  қызметiн  атқарады;  екiншiден,  халықаралық  коммуникация  мен  ақпарат 
құралдары қызметiн атқарады; үшiншiден, адамдар арасында бүкiл әлемдiк ой-пiкiрлер алмасу 
түрi және төртiншiден аса мол ақпараттарды сақтау құралы қызметiн атқару тiлi болып табылады. 
Үш тұғырлы тiл мәдениетiн қалыптастыру мемлекеттiк қазақ тiлiн қалыптастыру iсiн жүзеге асы-
руды қиындатады, керек десе, оған зиянын тигiзедi деген сияқты пiкiрлердi айтып жүргендер де 
жоқ емес. Рас, бұл оп-оңай жүзеге асыратын iс емес, қиын проблема екенi анық. Бiрақ қиындық-
сыз даму жоқ. Қысқасы, үш тұғырлы тiл мәдениетiн қалыптастыру әрбiр қазақ үшiн бүгiнгi өмiр 
талабына айналды деуге болады.
Елбасының «Қазақстан-2030» стратегиялық Жолдауында: Жастарды қазақстандық патрио-
тизм мен шығармашылық жағынан дамыған жеке тұлға ретiнде тәрбиелеу аса қажет. Олар қазақ, 
орыс, ағылшын тiлдерiн бiрдей жақсы меңгеретiн болады. Олар осы арқылы және өзiнiң бейбiт 
әрi қарқынды дамыған елiнiң патриоты болады деген болатын. Ал әлемдiк дамудың талабына сай 
бәсекеге қабiлеттi ұлт боламыз десек, оның қатаң талаптарына да күш салуымыз керек.
Көптілділік , мультилингвизм, полилингвизм – нақтылы коммуникативтік жағдайдың әсер 
етуімен белгілі бір әлеуметтік ортада, мемлекетте бірден үш, одан да көп тілде сөйлей білушілік.
Қазіргі  заманның  талабы  -  көптілділік.  Адам  баласының  рухани  байлығы,тәрбиесі,білімі 
бәрі де тіл арқылы жетіледі. Яғни, жақсылық та -тілден ,жамандық та- тілден. «Тілменнен түй-
ілген, тіспенен шешілмес.» демекші,әр адамның сөздік қоры бай болуы үшін тілін,ой өрісін жан-
жақты дамытуы керек. 
«Ұрпағы білімді халықтың болашағы бұлыңғыр болмайды» демекші,жас ұрпаққа саналы,-
мағыналы,өнегелі  тәрбие  мен  білім  беру  бүгінгі  күннің  басты  талабы.Ең  бастысы  сол  талапқа 
сай  ұстаздар  даярлау  жоғары  оқу  орындарына    тікелей  байланысты.Қазіргі  уақытта  Қазақстан 
білімінің жақсы қарқынмен дамуына үкімет тарапынан көп қаржы бөлініп отыр. 
Көптілділік мәселесі-тек Қазақстан үшін ғана емес ,әлем алдында тұрған шешімін таппай 
тұрған мәселелердің бірі . 
Көптілді оқыту-бүгінгі жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын,әлемнің 
түрлі ғылым құпияларына үңіліп,өз қабілетін танытуына мүмкіншілік беретін бүгінгі күнгі ең ба-
сты қажеттілік. Көптілді меңгерген, өзін-өзі  әлеуметтік   және кәсіби билеуге, өздігінен дамуға, 
өздігінен жетілуге қабілетті тұлға. Бүгінде  елімізде ағылшын тілді мамандарды  даярлау ісіне 
ерекше мән берілуде. Алайда, бізде қазақ және орыс тілдерін  игеру сияқты ағылшын тілін  үйрену, 
сондай-ақ осы тілде сабақ беруде көптеген кемшіліктер бар. Оның салдарын өз іс- тәжірибемізде 
барлығымыз сезініп отырмыз. Көптілді  білім беру жүйесі аясында білім саласындағы оқу-әдісте-
мелік құралдар және оқулықтардың маңызы зор. Себебі, осы саладағы ағылшын тілін оқыту жұ-
мысы әлемдік талапқа сай емес. Осыған байланысты  келешекте осы мәселені шешу үшін нақты 
іс-шаралар өткізілу керек.Тек ағылшын тілі емес қазақ тілі оқулықтарында да олқылықтар кез-
десіп тұрады. Сондықтан жоғары білім беруді жаңартудың негізгі құжаттарында ең негізгі мақсат 

5
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
білікті маман даярлау деп көрсетілген болатын. Ол жауапкершілігі мол, өз мамандығы бойынша 
халықаралық стандарт деңгейінде тиімді іс-әрекетке қабілетті болуы, кәсіби деңгейінің өсуіне ын-
талы болуы, әлеуметтік және кәсіби бейімділігі жоғары, үш тілді: мемлекеттік тілді-қазақ тілін, 
ұлтаралық қатынас құралы ретінде орыс тілін, дүниежүзілік экономикалық кеңістікке кірігу тілі 
ретінде ағылшын тілін еркін меңгерген тұлға болуымыз тиіс. Бұл міндетті шешудің маңыздылығы 
Қазақстанның  жаhандану  жағдайында ұлттық білім жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға 
ұмтылысымен анықталады. Оның жүзеге асырылуына Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Тілдердің үш 
тұғырлылығы» мәдени жобасы септігін тигізді деп айтар едім. 
Қорыта  айтатын  болсақ, көптілді білім беру бағдарламасы аясында үштілді меңгеру тәжіри-
бесін жинақтап, әлемдік деңгейге көтерілуіміз керек. Елдің ертеңі өресі биік, дүниетанымы кең, 
кемел ойлы азаматтарын өсіру үшін бүгінгі ұрпаққа ұлттық рухани қазынаны әлемдік озық ой-
пікірімен ұштастырған сапалы білім мен тәрбие берілуі қажет.
«Тіл – ұлттың сүйенетін тамыры, сыйынатын тәңірі». Бір сөйлем, ал, бірақ қандай мағына. 
Шыныменде тіл деген ұлттың сүйенетін тамыры. Әр адам өзінің ана тілі арқылы тарихын, салт 
– дәстүрін, әдет – ғұрыптарын біле алады. Ана тілі арқылы адам өзінің рухани өмірін жақсарта 
алады. Біздің қазақ тіліміз өте бай тіл. Ерте заманда видеокамера деген заттар болмаған, бірақ 
біздің ата – бабаларымыз өздерінің сөз шеберлігімен бізге өз шығармалары арқылы жеткізді. Басқа 
тілдерде бір мағынаны бір сөзбен жеткізе алса, бізде бір мағынаны бірнеше сөзбен жеткізе аламыз. 
Кейбір сөздеріміз тіпті ерекше, мысалға алсақ «Айналайын» деген сөзді алсақ, біз оны басқа тілге 
аудара алмаймыз. Бос айтпайды ғой «Тіл өлген ел – тірі өлген ел». Сондықтан біз өз ана тілімізді 
қадырлеп, құрметеп, сақтап қалу керекпіз.
Кезінде Абай Құнанбаев «Біз орыс тілі арқылы дүниені танимыз» деп айтып кеткен. Біздің 
тарихымыз  орыс  тілімен  жанасып  тұр.  Бұл  жағдайды  жоққа  шығара  алмаймыз.  Шынымен  де, 
біздің көп ұлт зиялыларымыз білімді орыс тілінде алды. Сол заманда олар көп жаңалықтарды осы 
тіл арқылы біліп отырды. Сосын барып оны халыққа ана тілінде жеткізіп отырды. Қазіргі таңда 
орыс тілінің рөлі қазақ тіліндей дерлік. Сондықтан біз оны құрметтеу керекпіз.
ХХІ  ғасыр  -  мағлұматтар  ғасыры.  Қазіргі  таңда  күн  сайын  мыңдаған  жаңа  мағлұматтар 
шығып жатыр. Олар көбінесе ағылшын тілінде шығарылыды. Сондықтан бізге қазіргі таңда ағыл-
шын тілін білу қажет. Негізінде, менің ойымша, өзін сыйлайтын адам ағылшын тілін білу керек. 
Жұрттың алдында болу үшін біз өз білімімізді толықтыру қажетпіз, ал жаңа ғылыми жаңалықтар 
көбінесе АҚШ-та немесе басқа шет елдерде ашылып жатады. Олар бүкілі тағы да айтамын, ағыл-
шын тілінде әлемге жарияланады. Қазақ халқымыз бос айтпаған ғой «Өз тілің – бірлік үшін, өзге 
тілің– тірлік үшін».
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Әбдуәли Т.Үштұғырлы тілден түңілмейік // Жетісу, №31. 2008
2. Ақиқит. 2011жыл, №4. «Ел тәуелсіздігінің нышаны – мемлекеттік тіл», ф.ғ.к. Салқынбаев.
А.С. Акимова, Л.Н. Әбсағит
ПОЛИЯЗЫЧИЕ – ТРЕБОВАНИЕ ВРЕМЕНИ
Карагандинский государственный медицинский университет, г. Караганда
Научный руководитель: Ж.М. Омашева, старший преподаватель кафедры русского языка КГМУ
«Поликультурное образование в Республике Казахстан на сегодняшний момент является од-
ним из главных  направлений  в системе средне – специального и высшего образования. Именно 
образование является важнейшим этапом в процессе формирования и развития поликультурной  
личности, этапом, когда осознанно формируются основные ценности и жизненные принципы»[1, 
с.11-12].
Проблема многоязычия разрабатывается в последние два десятилетия в связи с широким 
распространением  языков,  поскольку  наша  республика  представляет  собой  одно  из  немногих 
исторически сложившихся поликультурных государство, где проживают представители более 130 

6
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
этносов   и этнических групп, то система образования республики характеризуется как система 
двуязычного образования, которая очень быстро трансформируется в полиязычную.
В Республике Казахстан межкультурная образовательная политика направлена на то, чтобы 
поддерживать позитивную и четкую этническую идентичность у народов, населяющих страну. 
Полиязычие способно предоставить студенту благоприятную среду, обеспечивающую гар-
моничное сочетание развития гуманистических общечеловеческих качеств личности с возможно-
стью полной реализации его национально-культурных, этнических потребностей.
Казахский язык, являясь государственным языком РК, выполняет наиболее важные функ-
ции в государственной и общественной жизни. Русский язык остается языком межнационального 
общения народов нашей республики, английский язык-язык посредник в научном общении глоба-
лизирующегося мира.
Языковые цели современной системы образования подразумевают полиязычие и поликуль-
туру; понимание и гармонию между различными языковыми и культурными группами; овладение 
в совершенстве другим языком, повышение профессиональных шансов у студентов на междуна-
родном уровне. Перспективы развития полиязычного поликультурного образования могут стать 
более  эффективными  при  условии  учета  факторов  взаимодействия  образовательной  системы  с 
социумом (социокультурный уровень, позиция по отношению к языкам, социокультурный и соци-
олингвистический контексты).
Важным является развитие общечеловеческих способностей, которые всегда и в любой си-
туации создают основу для решения жизненных проблем, ведь для равноправного развития и жиз-
недеятельности в обществе студентов нуждаются в поликультурном образовании, которое помо-
жет понимать других и адаптироваться к условиям жизни в полно национальном обществе.
А. А. Шаяхметова считает, что одной из форм достижения ситуации полиязычия в Казахста-
не может стать процесс обучения языкам, основанный на формировании и развитии лингвистиче-
ской компетенции обучаемого за счет:
- доступности и коммуникативно-лингвистической направленности процесс;
- постоянного приращения объема лингвистических знаний и умений обучаемых;
- использования в качестве основного объекта для осуществления проектной деятельности 
процесса создания/расширения медиатеки;
- обобщения теоретических и практических представлений о языковой картины мира и тео-
рии взаимодействия языков;
- определения сущности лингвистической компетенции, креативности и её особенностей; 
интерактива, как основы лингводидактического подхода к обучению языкам;
- экспериментальной разработки критериев и условий креативности обучения в практике 
работы вуза и динамику результатов по реализации условий развития лингвистической креатив-
ности и компетенции [1, с. 11-12].
Таким образом, полиязычие становится главным фактором,  способствующийформирова-
нию у студентов толерантности, расширению страноведческого кругозора, созданию мотивации 
изучения языков, повышению общей культуры, равитию умений и навыков при изучении культу-
ры разных народов и их особенностей.
Список использованных источников:
1. Шаяхметова А. А. Формирование полилингвальной образовтельной среды в системе высшего 
образования
2. Материалы Респ. Нау. - практ. конф., посвящ. 20-летию Независимости Республики Казахстан. 
– Караганда: Изд-во КарГУ,2011, –432 с.

7
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
Е.Д. Аманбекова
ПОЛИЯЗЫЧНОЕ ОБУЧЕНИЕ: ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ
Карагандинский государственный университет, г. Караганда
Научный руководитель: А.Ж. Кагазбаев, доцент кафедры английского языка 
и лингводидактики КарГУ
Сегодня одним из приоритетных направлений в современной системе казахстанского обра-
зования является создание инновационной полиязычной модели. Необходимость качественным 
владением иностранным языком выпускниками современной школы - это назревшая жизненная 
необходимость, поскольку интенсивные темпы и уровень развития науки и техники в мире требу-
ют свободного владения иностранными языками для более качественного и полноценного получе-
ния необходимых теоретических и практических знаний, умений и навыков.
Современное  казахстанское  общество  сегодня  характеризуется  общественной  модерниза-
цией и стремлением к мировым интеграционным процессам, где ведущую позицию в процессе 
занимает образование[1]. Известно, что только, то общество может успешно развиваться и гармо-
нично  вписаться в ряд ведущих стран мира, которое сумеет создать для своих граждан достой-
ные условия приобретения качественного и современного образования. Социальные и культурные 
процессы, связанные с переходом мирового сообщества в эпоху информатизации, развитием тех-
нологий, породили необходимость в быстрой адаптации к условиям постоянно изменяющегося 
полу культурного мира и увеличением интереса к предмету «иностранный язык».
Полиязычное образование – это процесс формирования полиязычной личности через овла-
дение тремя или более языками.
Обучение  иностранному  языку  формирует  коммуникативное  умение,  столь  необходимое 
для человека как члена общества, члена коллектива, члена семьи. Оно предполагает умение слу-
шать собеседника, вступать в общение поддерживать его. Английский язык как средство между-
народного общения занимает в мире лидирующую позицию. Это связано прежде всего со стре-
мительным  развитием  высоких  технологии  (космических,  информационных  лазерной  техники, 
био– и нанотехнологий), экономики. Компетенции в области иностранных языков важны и для 
экономики страны, и для развития регионов, и, конечно, для самих граждан. Тот, кто желает полу-
чить более высокие шансы на успешное трудоустройство и профессиональную карьеру, должен в 
достаточной степени владеть хотя бы одним иностранным языком.
Применение новых методов и технологий обучения иностранным языкам будет способство-
вать развитию таких качеств личности, которые являются востребованными современным поли-
культурным и многоязычным обществом. Поэтому проблема использования эффективной методи-
ки преподавания английского языка в школе представляется очень важной.
В настоящее время уже сформированы некоторые принципы обучения в системе полиязы-
чия:
- казахский язык – русский язык – английский язык
- изучение языков должно идти параллельно, опорой должен являться родной язык;
- обучение иностранному языку должно проецироваться на обучение речевому мышлению, 
овладение новыми средствами выражения мыслей и миром изучаемого языка.
Развитие у человека  полиязыкового сознания происходит путем развития речи посредством 
мысленной, устной и письменной коммуникации. Развитие речи – это развитие мышления. Речь 
невозможна без мыслей, без опережающего внутреннего процесса [2].
Одной из задач образования является задача приобщения подрастающего поколения к обще-
мировым, глобальным ценностям, формирования у подростков умения общаться и взаимодейство-
вать с представителями других культур в мировом пространстве. В связи с важной ролью языков 
в  современном  мире  перед  обществом  ставится  вопрос  обучения  языкам  и  повышение  уровня 
языковой подготовки учащихся, а так же учителей школ, которые должны знать свой родной язык 
и язык международного общения – английский. Главная цель, стоящая перед учителями школы, 
- это воспитание поликультурной личности, знающей обычаи и традиции своего народа, владею-
щей несколькими языками, способной осуществлять коммуникативно – деятельностные операции 
на трех языках во всех ситуациях, стремящейся к саморазвитию и самосовершенствованию.

8
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
В условиях индустриально-инновационного развития страны особую актуальность приоб-
ретает необходимость развития и внедрения полиязычной культуры и полиязычного образования 
в образовательной деятельности.
С 2007-2008 учебного года на основании приказа Министерства образования и науки Ре-
спублики Казахстан от 7 августа 2007 года № 387 для определения основных направлений каче-
ственного образования на уровне мирового стандарта было начато осуществление нового образо-
вательного проекта по внедрению обучения на трех языках в 31 специализированной школе для 
одаренных детей.
Учитывая положительный опыт по реализации полиязычного обучения в казахско-турецких 
лицеях,  областных  школах-интернатах  для  одаренных  детей,  международной  школы  «Мирас», 
МОН РК было принято решение о поэтапном внедрении обучения на трех языках с 7-го класса в 
школах, предусмотрев изучение одного или нескольких предметов естественно-математического 
цикла на английском языке, казахского языка и литературы, истории Казахстана в школах с рус-
ским языком обучения - на казахском языке, по программе школ с казахским языком обучения; 
русского языка и литературы в школах с казахским языком обучения - на русском языке, по про-
грамме школ с русским языком обучения.
В связи с тем, что на сегодняшний день в системе образования отсутствует единая методика 
полиязычного преподавания школьных предметов, в том числе и для  курса информатики,  актуа-
лизируется вопрос о проведении научных исследований в данной области.
Поскольку по своей сути учебная игра представляет собой практическое занятие, моделиру-
ющее соответственные аспекты языковой деятельности обучаемых, она создает условия для ком-
плексного формирования соответствующих компетенций учащихся. Игровые методы  способству-
ет более естественному овладению иностранным языком, такие выводы уже сделаны методистами 
в области преподавания иностранных языков [3].
Преимущество предлагаемой модели игрового обучения заключается в том, что усвоение 
нового  языкового  и  речевого  материала  на  неродном  языке  происходит  более  эффективно,  по-
скольку осуществляется в эмоционально свободной игровой обстановке в процессе общения, мак-
симальной двигательной активности.
Поэтому изучение языка как одного из главных индикаторов адаптации человека к новым 
социально- политическим и социально-культурным реалиям становится в настоящее время акту-
альной научно- теоретической и научно- практической задачей. Кроме того, объективно возникла 
необходимость по- новому осмыслить сложившиеся в период независимости традиционные кон-
цепции языковой политики и языковой ситуации. Наиболее рельефно это проблема применитель-
но к языковой ситуаций современного Казахстана отражена в Послании Президента Республики 
Казахстан Н.А.Назарбаева «Новый Казахстан в новом мире», где в целях обеспечения конкурен-
тоспособности страны и ее граждан предложена поэтапная реализация культурного проекта «Три-
единства языков», согласно которому необходимо развитие трех языков: казахского как государ-
ственного  языка,  русского  как  межнационального  общения  и  английского  как  языка  успешной 
интеграции в глобальную экономику. В этих условиях актуализируется проблема становления и 
развития полиязычного образования в том числе вопросы разработки его теоретико-методологи-
ческих оснований.
Полиязыковая личность - это активный носитель нескольких языков, представляющий со-
бой:  личность  речевую  комплекс  психофизиологических  свойств,  позволяющих  индивиду  осу-
ществлять речевую деятельность одновременно на нескольких языках; личность коммуникатив-
ную- совокупность способностей к вербальному поведению и использованию нескольких языков 
как средства общения с представителями разных лингвосоциумов; личность словарную, или этно-
семантическую, - симбиоз мировоззренческих установок, ценностных направленностей, поведен-
ческого опыта, интегрировано отраженных в лексической системе нескольких языков.
Полиязычное образование - это целенаправленный, организуемый, нормируемый триеди-
ный процесс обучения, воспитания и развития индивида как полиязыковой личности на основе 
одновременного овладения несколькими языками как « фрагментом» социально значимого опыта 
человечества, воплощенного в языковых знаниях и умениях, языковой и речевой деятельности, а 
также в эмоционально- ценностном  отношении к языкам и культурам.

9
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
В заключение хотелось бы отметить, что одними из актуальных и перспективных направ-
лений научных исследований для современного образования являются направления, связанные с 
разработкой полиязычных методик и технологий обучения, и, в частности, методик и технологий 
преподавания информатики на английском языке.