Мұнай-газ кен орнына арналған

Өзен кен орнында игеру басталғаннан бері 01.01.2015 мезгіліне 5851 ұңғыма (бұның ішінде 12-сі су өндіретін) бұрғыланды, 122-сі бақылау ұңғымасы болып саналады, 1222-сі - жойылған. Пайдалану қоры - 2013жылдың басында 3289 ұңғыма, оның ішінде 3203 ұңғыма - қозғалыста. Нақтылы жағдайда, кен орын бойынша өндіру ұңғымаларының пайдалану қоры, жоспардан 883 ұңғымаға артта қалып келеді[7,65бет].

Қозғалыстағы қор жобадан 794 ұңғымаға қалып келеді, ал қозғалыссыз қор жобадан 89 ұңғымаға қалып келеді. Пайдалану қорының артта қалуының негізгі себебі - 2012 жылға дейін нақтылы енгізілген ұңғымалар жоспардан артта қалып отырған. 2012 жылдан бастап жаңа ұңғымаларды бұрғылау жоспардан ілгері болып отырды: 2012 жылы - 8 данаға , 2013 жылы - 34 данаға, 2014 жылы - 30 данаға. Қозғалыстағы қордың 3058 ұңғымасы механикалық тәсілмен игерілуде, 33 ұңғыма - фонтанды.

Тұз шөгінділері өте күрделі және көп факторлы үрдіс, бастапқы бейнеде, ұңғыға айдалатын заттардың физика-химиялық өзгеруі, ұңғыда болатын термобаралық шартының өзгеруі және басқа тәсілдер қатарына өте күрделі келісімдер қабатта жүргізіледі. Мұнайды дайындауда және кәсіпшілік жинағының ішкі жүйесінде шектелмеген тұздар қарқынды түрде шетке қойылады. Осы өнімді пайдалану механизм тәсілінде ұңғы ішіндегі мұнай өнімін шығару кезінде тұз құрылымынан кейін әбден жағымсыз күрделі жағдайлар болады. Әр түрлі шөгінділердің ұңғы сорабының қондырғысында болған құрылымдар мұнай шығатын өнімінің өзіндік құны ұлғаяды және көптеген шығындар болады.

Зерттеулер нәтижесінде ұңғыма дебитінің өсімінің порох зарядтарынан тәуелділігі алынды (Өзен кенорны бойынша). Термобарохимиялық технологиясының (ТБХӘ) төмен тиімділігі 3-5кг/м кезінде көрінді. Тиімділік заряд салмағы төмендегенде де өсіргенде де байқалады. Бұны заряд салмағының 3-5кг/м болғанда органикалық шөгінділердің қатты қызуы болып, олардың кокстелуімен түсіндіріледі. Салмақтың аз болуы есебінен тек жылулық әсермен парафин шөгінділерінің аққыштығы болады. Зарядттың үлкен салмағы қабаттың газогидрожарылуына әкеледі де, жаңа каналдар мен жарылымдарды түзіп, ұңғыма түп аймағы қабатының өткізгіштігін арттырады. Өзен кенорнында аз төмендегіш ұңғылар дебитінің (алевролит, тығыз құмтастар) үлкен қорының бар екенін ескеріп, ТБХӘ әдісінің келесі нұсқауларын ұсынуға болады:

механико-гидравликалық түрдегі ұңғыма қабырғасына тірелетін пакерлік құрал-жабдықтар қажет.

зарядты жаққаннан кейін қабатқа гидросоққыларсыз жұмсақ депрессионды әсер етуі керек, мысалы, ұңғымадағы деңгейдің түсуі.

қабаттың газогидрожаруға қажетті порохты зарядттар салмағы 6-10 кг (1 м перфорация интервалының).

ТБО-01 технологиясы (геофизикалық кабельмен, пакерсіз ұңғыма сағасын герметизациямен).

Сонымен бірге ТБО-01 кабелі технологиясында заряд салмағынан дебиттің өсімінің тәуелділігі байқалды. Заряд салмағы 0,7 кг/м болғанда жұмыс тиімділігі 40%-ды құрайды. Заряд салмағын өсіре отырып тиімділікті 1,2-1,8 кг/м-ге де 100%-ға жеткізуге болады.

ТБХӘ-ден кейін 2 ұңғыма сағасындағы температура өзгерісінің өлшеу профилдері жүргізілді. Өлшеулер порохтық зарядтардан төмен орналасқан, берілген тереңдіктегі өлшеу нүктелерімен тартылған автономды электронды манотермометрмен анықталды. Зарядтың 16-18 кг болып, оны 0,5 сағат жаққаннан кейін температура өсімі 62-ден 82-85⁰С-ға дейін қамтамасыз етілді. Жылулық әсер ұңғыма сағасымен 40-50 м-ге таралып, төменге аралыққа максималды 10-20 м жетті.

Өзен кенорны жағдайында бір ұңғымаға шаққандағы мүмкін өсім (ТБХӘ технологиясын қолданнан кейін) орта есеппен алғанда 5,2 т/тәу болады (егер заряд салмағы 1-2 кг/м шарты орындалса).

УПШН ұңғыны пайдалану тәсілінің өтімділігі болып келеді. Осы тәсілді кен орында орташа дебитке сәйкес ұңғылардың санының көптігінен әлемдік тәжірибелер кең көлемде пайдаланылады, пайдалану тәсілін басқалармен салыстырғанда плунжерлі штангалы сораптарды пайдалану техникалық жағынан экономикалық жағынан өте тиімді.