Бұл механизм жоғарғы шегіне 2-3 секундта жетіп, 13 ккал/ кг /сек энергия жұмсайды да, жарылыс күшін қамтамасыз етеді;
б) гликолитті (лактатты) процесстер нəтижесінде сүт қышқылы түзіліп, гликоген фосфорланып, глюкозаға дейін ыдырайды. Ал глюкоза болса сүт қышқылына дейін ыдырайды, 20 секундта 57 кал энергия береді (глюкозадағы 667 калориядан). Сөйтіп шегіне 40 сек жетіп, 7 кал/кг/сек энергия жұмсалады. Негізгі энергиямен қамтамасыз ету процесі субстраттардың тотығу кезінде жүзеге асады;
аэробты жол: Тотығу көмірсулар мен майлардың жасушаларының митохондрияларында жүреді де, 2-5 минуттарда максимумына жетіп, 5 кал/кг/сек энергия жұмсалады. Осыған байланысты жаттығуларды мынандай түрлерге бөледі. Анаэробты жаттығуларда энергия 75 % - тен 95% -ке дейін анаэробты жолмен түзіледі. Бұл жаттығуларды орыңдағанда негізгі физикалық сапа күш пен тездік болып табылады. Аэробты жаттығуларда энергия өнімділіктің аэробты механизмі басым болғандықтан, оның негізгі физикалық сапасы - төзімділік болып табылады.
Тотығу кезінде оттегі қолданылатыңдықтан бұл жаттығулардың қуаттылығын оттегін пайдалану деңгейімен бағалайды, егер оттегін пайдалану мөлшерін, оттегінің барынша қажеттілігінің деңгейіне жеткізсек, онда жаттығудың қарқыңдылығын салыстырмалы аэробты қуаттың деңгейімен сипаттауға болады. Бұлшық еттердің 50 %- тен көбірегі жұмыc істегенде жоғарғы мөлшерін талап етуін - оттегінің барынша қажеттілігі дейміз. Оның мөлшері машықтанбағандарда 2,5 – 3,5 л/мин. болса, машықтанған адамдарда 5-6 л/мин болады.
Оттегінің барынша қажеттілік мөлшері қан жəне қан айналымы жүйесінің бұлшық етке оттегін тасымалдауына, сондай-ақ қолдануына байланысты. 18-20 жаста оттегінің барынша қажеттілігінің көлемі өте жоғары болады да, жасы ұлғаюына қарай төмендейді. 70 жастағы адам 20 жастағы оттегі қажеттілігінің 60 % ғана құрайды. Сүт қышқылының пайда болуы мен ыдырауы негізінде қалыпқа келу процесі ететін болғандықтан, жүмыстың қарқындылығын сүт қышқылының деңгейімен анықтауға болады. Ол жұрек бұлшық еттінде энергия көзіне айналып, глюкоза синтезделеді. Жұмыс қарқынын сүт қышқылының деңгейімен анықтау үшін анаэробты алмасудың табалдырығы (ПАНО) деген түсінік енгізілген.
Бұл қандағы сүт қышқылының мөлшері 36 мг %-ке жеткендегі жүк қарқындылығының деңгейі болады. Сүт қышқылының деңгейі анаэробты алмасудан төмен болса, жаттығулардың қарқындылығы аэробты жаттығулар болып саналады. Егер сүт қышқылының деңгейі 36 мг % -тен 80 мг % -ке дейін ауытқыса - бұл аралас жаттығуларға, ал 80 мг % -тен жоғары болса анаэробты жаттығуларға бөлінеді. Ағзаның машықтанған деңгейі қаншалықты жоғары болса, соншалықты үлкен көлемді жұмысты ПАНО деңгейінде атқарады. Жүктеменің қарқындылығын бағалау үшін жүректің соғу жиілігінің (ЖСЖ) көлемі анықталады да, ол мынадай себептерге байланысты тексеріледі. Бұл кезде оттегінің қажеттілігі артып, жүрек-тамыр жүйесінің қызметі күшейеді де, жүректің соғу жиілігі ұлғаяды. Жүректің соғу жиілігінің көлемі 140 соғ/мин-тен аспаса, олар аэробты жаттығуларға жатады. Егер жүректің соғу жиілігі 175 соғ/мин-тен жоғары болса анаэробты спортты жаттығулар болады.
