КАТАЛИЗ ЖӘНЕ КЛЕТКАЛАРМЕН ЭНЕРГИЯНЫ ПАЙДАЛАНУ
87
АТФ
фосфатты,
НАДФН электрондар мен сутекті, ал
ацетил-КоА екі көміртекті
ацетил топтарын тасымалдайды.
ФАДН
2
(тотықсызданған флавинадениндинуклеотид),
НАДН сияқты, электрондар мен протондар тасымалында қолданылады (
2.39-сурет
).
Басқа активацияланған тасымалдаушы молекулалар метил, карбоксил немесе глюкоза
топтарының тасымалы орын алатын реакцияларға қатысады (
2.3-кесте
).
Осы акти-
вацияланған тасымалдаушылар АТФ гидролизімен жұптасқан реакцияларда түзіледі
(
2.40-сурет
). Олардың топтарының биосинтетикалық
реакцияларда қолданылуын
қамтамасыз ететін энергия АТФ-ті түзетін катаболиттік реакцияларда түзіледі. Осын-
дай процестердің нәтижесінде клетканың нуклеин қышқылдары, белоктар мен полиса-
харидтер сияқты үлкен молекулаларының биосинтезі іске асады.
2.3-КЕСТЕ.
Метаболизмде кең қолданылатын кейбір активацияланған тасымалдаушы
молекулалар
Активацияланған
тасымалдаушы
Жоғары энергиялы байланысты тасымалдайтын топ
АТФ
Фосфат
НАДН, НАДФН, ФАДН
2
Электрондар мен гидрогендер
Ацетил-КоА
Ацетил тобы
Карбоксильденген биотин Карбоксил тобы
S-аденозилметионин
Метил тобы
Уридин дифосфат глюкоза Глюкоза
Биологиялық полимерлердің синтезі АТФ
гидролизімен іске асырылады
Клетканың макромолекулалары оның құрғақ массасының көп бөлігін құрайтынын біз
айтып кеткенбіз (2.7-суретті қара). Молекулалар бір-біріне
конденсациялық реакцияда
(осы реакцияда реактанттардан судың құрамдас бөліктері ОН
-
пен Н
+
бөлінеді) жалға-
натын суббөліктерден (немесе мономерлерден) түзіледі. Керісінше, осы үш полимер-
лердің ыдырауы оларға судың ферментпен катализденетін реакция көмегімен қосылуы
арқылы жүреді (
гидролиз). Гидролиз реакциясы энергия жағынан тиімді, ал биосинте-
тикалық реакция энергияны қажет етеді.
Нуклени қышқылдары (ДНҚ мен РНҚ), белоктар мен
полисахаридтер өсіп келе
жатқан тізбектің ұшына мономерлердің жалғануы көмегімен түзіледі (
Достарыңызбен бөлісу: 
