ДНҚ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ФУНКЦИЯСЫ
221
деп аталады. Біз генетикалық кодты 6 тарауда
гендер экспрессиясын талқылаған кезде
тереңірек қарастырамыз.
Организмнің ДНҚ-сындағы барлық ақпараттар жиынтығы
геном деп аталады және
ол организм синтездейтін барлық РНҚ мен белоктарды анықтайды. Геномдағы сақта-
латын ақпараттың мөлшері мен көлемін таңғаларлық құбылыс деп айтуға болады. Өте
кіші адам генінің төрт әріптік әліппесінде жазылған гені мәтін түрінде
ширек бетті
алады (
4.8-сурет
), ал адамның толық геномы мыңдаған кітаптар көлемін құрайды. Ал,
адам геномында 21000-ға жуық ген кодталады және олардан
синтезделетін белоктар
саны одан да көп болады.
Эукариоттардың ДНҚ-сы клетканың ядросында орналасады
Эукариоттарда ДНҚ-ның көп бөлігі клетканың, шамамен 10%-ын құрайтын, ядро атты
органеллаласында орналасады. Бұл компартмент липидтік биқабатты мембранадан
тұратын
ядролық қабықшамен оқшауланған (
4.9-сурет
). Мұндай мембраналарда үлкен
ядролық саңылаулар (поралар) болады және молекулалар ядро мен цитозоль арасында
осындай саңылаулар арқылы тасымалданып отырады. Ядролық қабықша цитоплазмаға
шығатын
эндоплазматикалық тор атты клеткаішілік мембраналар жүйесімен
байла-
ныста болады. Осыған қоса ол ядроның ішкі мембранасына жақын орналасқан
ядролық
ламина атты аралық филаменттер жүйесімен механикалық түрде байланыста болады.
Ядролық қабықша ДНҚ-да әрекет ететін көптеген белоктардың
клеткаға қажетті
жағдайында және қажетті жерінде жиналуына мүмкіншілік береді. Келесі тарауларда
біз ядролық қабықшаның ядролық және цитоплазмалық
ферменттерді бөлетін қаси-
етінің маңызын қарастырамыз.
Достарыңызбен бөлісу: 
