Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.5-сурет. ДНҚ-ның қос спиралі.
- 4.6-сурет. ДНҚ өз дупликациясы үшін матрица ретінде қызмет атқарады.
- 220 4-тарау.
| 219
алады ( 4.6-сурет ). Сонымен, ДНҚ-дағы генетикалық ақпарат, тізбектер ажырағаннан кейін, әр тізбектегі ақпарат көмегімен көшіріле алады. 4.5-сурет. ДНҚ-ның қос спиралі. (A) ДНҚ қос спиралінің 1,5 айналымының кеңістік моделі. Әр ай- налым шамамен 10,4 нуклеотидтен тұрады және көршілес нуклеотидтер арасы 0,34 нм-ді құрайды. Екі тізбектің спиральдануы қос спиральда екі ойыс болады: кеңірек ойыс үлкен ойыс, ал кішісі кіші ойыс деп аталады. (Ә) Төрт негізді көрсететін қысқа қос спиральдің жағынан көрінісі. Нуклеотидтер бір-бірімен фосфодиэфирлік байланыспен ковалентті жалғанады. Осы байланыс бір нуклеотидтің 3’-гидроксил тобы мен келесі нуклеотидтің 5’-гидроксил тобын байланыстырады. Нәтижесінде әр тізбектің химиялық полярлығы – оның екі ұшы химиялық тұрғыдан әртүрлі болады. Әдетте ДНҚ поли- мерінің 5’-ұшын фосфат тобымен, ал 3’-ұшын гидроксил тобымен белгілейді. 4.6-сурет. ДНҚ өз дупликациясы үшін матрица ретінде қызмет атқарады. А нуклеотиді тек Т-мен және Г нуклеотиді тек Ц-мен жұптасатындықтан, ДНҚ-ның әр тізбегі комплементарлы тізбектің ну- клеотидтерін анықтайтын матрица ретінде қызмет атқара алады. Осы жолмен ДНҚ-ның қос спиралі жоғары нақтылықпен көшіріле алады және әр ата-аналық ДНҚ спиралі екі бірдей еншілес ДНҚ спи- ральдарын түзеді. 220 4-тарау. ДНҚ, хромосомалар мен геномдар ДНҚ-дағы әр тізбектің комплементарлық қасиеті тіз- бектің синтезінде матрица болу қабілетін, яғни клеткаға көшірілу немесе репликациялану қасиетін береді. Біз осы процесті 5-тарауда талқылаймыз. Организмдер бір-бірінен ДНҚ молекулаларының құрамындағы нуклеотидтердегі ақпараттың әртүрлі бо- латындығына сәйкес әртүрлі болады. Бірақ нуклеотидтер әліппесі ақпаратты құрастыру үшін қалай қолданылады? ДНҚ құрылымының ашылғанына дейін гендерде белоктарды синтездеуге қажетті нұсқаулардың болатын- дығы белгілі болды. Егер гендер ДНҚ-дан құрылса, онда ДНҚ-да белоктарды кодтаудың бір амалы болуы тиіс еді ( 4.7-сурет ). 3-тараудың мәліметтеріне сай белоктардың белсенділігі олардың үшкеңістіктік құрылымына тәуелді болады. Ал олардың үшкеңістіктік құрылымы, өз кезегін- де, полипептид құрамына кіретін амин қышқылдарының сызықты тізбегіне сәйкес болады. Гендегі нуклеотидтер тізбегі белоктағы амин қышқылдарының тізбегін кодтауы тиіс. ДНҚ-ның төрт әріптік әліппесінің белоктардың 20 аминқышқылдық әліппесіне сай болуы генетикалық код жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|