Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 342 5-тарау.
| 5.49-сурет.
RecA белогымен катализ- денетін тізбек инвазиясы. Осы реак- ция туралы біздің түсінігіміздің негізгі бөлігі RecA-ның бір және қос тізбекті ДНҚ мен байланысқан құрылымда- рының рентген сәулелік диффракция көмегімен алынған нәтижелерінен алынды. Осы ДНҚ құрылымдары (RecA белогысыз көрсетілген) суреттің сол жағында көрсетілген. Жоғарыдан бастап, АТФ-пен байланысқан RecA бір тізбекті ДНҚ-мен ассоциацияланады да, оны элонгациялық күйде ұстайды. Осы күйде үш негізден құрылатын топ- тар бір-бірінен ұзарған және бұралған қаңқамен бөлінеді. Келесі қадамда, бір тізбекті ДНҚ-мен байланысқан RecA ДНҚ дуплексімен байланысады және оны тұрақсыздандырады. Нәти- жесінде RecA белогы бір тізбекке ДНҚ дуплексін комплиментарлылыққа тексеруге мүмкіншілік береді. Егер ұқсастық табылмаса, бір тізбекті ДНҚ-мен байланысқан RecA дуплекстен диссоциацияланады және ол жаңа ізденіске кіріседі. Ұзарған ұқсастық табылған жағдайда құрылым АТФ гидролизінің көмегімен ажырайды да, RecA диссоциацияланады және ДНҚ-да бір тізбек алмасуы орын алады. Осы реакция- ның нәтижесінде гетеродуплекс түзіледі (PDB коды: 3CMX.) 342 5-тарау. ДНҚ репликациясы, репарациясы және рекомбинациясы «тізбектер биіне» оралады және үзілген тізбек гомологты тізбекпен бірігеді. Алдымен арнайы нуклеазалар үзілген тізбектің 3’-ұшындағы бірнеше нуклеотидтерін жояды да оның жабысқақ ұшын қалдырады. Келесі қадамда тізбектер алмасуы процесі жүреді. Үзілген тізбек гомологты тізбекте комплементарлы аудан іздейді. Негіздер жұбын құру орныққаннан кейін ДНҚ-полимераза ферменті үзілген тізбекті матрицалық тізбек не- гізінде нуклеотидтермен толтырады. Тізбектердің алмасуы RecA/Rad51 белогымен іске асырылады Гомологты рекомбинацияның барлық қадамдарынан тізбектер алмасуын елестету қиын. Үзілген тізбек ДНҚ дуплексін гомологияға қалай тез арада тексереді? Гомология анықталғанда алмасу орын ала ма? Матрицалық ДНҚ-ның тұрақтылығы қалай бұзыла- ды? Бұл сұрақтардың жауабы осы қадамды іске асыратын белоктың құрылымдық және биохимиялық зерттеулерінен алынды. E.coli-де RecA, ал барлық эукариоттық орга- низмдерде Rad51 белоктары, тізбектер алмасуын іске асырады. Тізбектер алмасуын ка- тализдеу үшін Rad51 белогы үзілген тізбекпен байланысады да, ДНҚ-белок филаментін түзеді. Нәтижесінде осы филамент құрамындағы ДНҚ қалыпсыз күйге ауысады: қатар орналасқан үш нукле- отидтер ұсталады және көршілес триплеттер арасында ДНҚ қаңқасы тарқатылады ( 5.49-сурет ). Қалыпсыз ДНҚ-белок филаменті ДНҚ дуплексімен байланысады да, оны тұрақсыздандырады және оның ажырауын қоз- дырады. Осыдан кейін жұптасу процесі жүреді. Жұпта- су триплеттер арқылы орын алады: триплет жұптасқан кезде көршілес триплет сыннан өтеді. Осы жолмен жұптаспайтын триплеттер тез арада тізбектердің дис- социациясын тудырады. Осы жолмен тек ұзын негіздер жұптасуы (кем дегенде 15 нуклеотид) ғана үзілген тіз- бекті тұрақтандырады және тізбек алмасуын тудырады. жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|