М әдени-құндылык бағдарлар тесті  (А .Г П очебут  тесті)

зертгеуде  белгілі-бір  мәдениеттің таза типін  анықтау  өте  қиын,  себебі 
қазіргі 
кезде 
халықтардың 
мифациясының 
салдарынан 
мэдениеттердін  интенсивті  өзара бір-біріне ену  процессі,  материалдық 
жэне  рухани  кұндылықтармен  (өнер  шыгармаларымен,  гылым  мен 
техниканың жетістіктерімен, бұқаралық қолданыс тауарларымен  жэне 
т.б.) алмасу процесстері жүріп жатыр.
Үсынылып  отырган  тесттің  авторы  американдық  психолог  Дж. 
Тау-сенд. Мэдени-құндылық багдарлар тесті -  бұл тұлгалық тест емес, 
ол  зерттелініп  отырган  мэдениеттін  калыптасуы  мен  құрылуының 
негізгі тенденцияларын анықтауга арналған.
Нұсщу.  «Әрбір  бөлімдегі  сіздің  халқыңыздың  мэдени  бағдарын 
жақсы  бейнелейтін  пайымдауды  белгілеңіз.  Бұл  жерде  Сіздің 
жанұяңыз,  мекгебіңіз,  дініңіз  Сізді  не  нәрсеге  үйреткендігін  еске 
түхіруге  тырысыңыз.  Жауап  беру  барысында,  егер  сіздің  қазіргі 
тандагы  көзқарастарыңыз  Сізді  үйреткен  нэрселерге  сэйкес  келмеген 
жагдайда,  Өзініздің  қазіргі  кездегі  көзкарастарыңызды  басшылыққа 
алмаңыз».
1.  Менің  мэдениетімдегі  адамдардың  кезқарастары  бойынша 
шешім  кабылдаудағы маңызды фактор:
а) өткен  шақ;
б) осы шақ;
в) болашақ.
2. Менің мәдениетімде эдетте адамдар өздерін  ... деп есептейді.
а) табиғи күштерден зардап шегушілер;
б) табиғатпен үйлестікте өмір сүреді;
в) көптеген табиги  күштерді басқарады.
3.  Менің  мәдениетімде,  егер  адамдарды  басқармаса,  олар  ... 
жасауы  мүмкін деп есептейді.
а) жаман  қылықтар;
б) жаман да, жақсы да қылықтар;
в) жақсы  қылыктар.
4.  Менің  мэдениетімдегі  адамдардың  өзара  қатынастарындағы 
ең негізгі н э р се ...
а) тұкымкуалаушылык пен шығу тегі;
б) үлкен  жанұя;
в) тұлганың индивидуапдылығы, өзіндік болмыстылыгы.
5.  Менің мэдениетімде адамдар  ... деп есептейді.
а) өмір үшін тіршілік етудің өзі жеткілікті;
б)  тұлганың  өсуі  мен  дамуы  емірдегі  ең  маңызды  мақсат болып 
табылады;
377

в) 
практикалық  іс-әрекет  және  жетістікке  қол  жеткізу  -   ең 
жақсы мақсат.
Тесттің  негізіне  мэдениетгердің  үш  типтері  туралы  түсінік 
салынган.  Бірінші  тип  -   дәстүрлік  мәдениет  (ДМ)  —  адамдардың 
өткен  шаққа деген  багдарымен, дәстүрлерге аса  мэн  берумен, тарихка 
деген  қызығушылықпен  сипагталынады.  Бүл  мәдениетгің  адамдары 
табиғатты  болмыстың  мәңгілік  қүпиясы  ретінде,  олар  шешуге 
талпынбайтын  шешімі  жоқ жүмбақ  ретінде  қабылдайды.  Адам  жақын 
элеуметтік 
қоршаған 
ортаға 
тәуелді 
тіршілік 
иесі 
ретінде 
карастырылады. 
Жанүялық 
байланыстарға, 
туыстық 
рөлдік 
қатынастардың дәстүрлігіне, діни  бағдарларға баса назар аударылады. 
Бүндай  мэдениетте  адамның  ішкі  еркіндігіне  жол  берілмейді.  Оның 
эрекеттеріне,  қылықтарына  және  тіпті  ойларына  қоғам  үнемі  катал 
бакылау  жасап  отырады.  Шешім  қабылдау  процедурасы  үжымдық 
түрде  жүреді,  ал  шешімнің  нәтижесі  жасы  үлкендерге  тэуелді  болып 
келеді.  Адамның  іс-әрекеті  қатал  регламентгенген.  Жүмыстағы 
табыстарға  жэне  адамның  іске  деген  шығармашылыктық  қатынасы, 
эдетте, бірден емес бірнеше уақыт еткеннен кейін марапатталынады.
Екінші тип -  қазіргі мәдениет (ҚМ) -  адамдардың қазіргі  шаққа, 
олардың 
заманындағы 
оқиғаларға 
деген 
бағдарларымен 
сипатталынады.  Адамдар  табигатпен  үнлестікте  өмір  сүруге,  оны 
аялауға  тырысады,  экологиялық  мэселелерге  мэн  береді.  Адам 
табигаты  қарама-қайшы  күбылыс  ретінде  түсініледі.  Бүл  мэдениеттің 
қүндылығы  адамға,  оның  қүкыктарына,  дарындылықтарына,  оның 
қабілетгіліктерін  дамытуға,  өзіндік  жүзеге  асырылу  мен  өзіндік 
актуализацияға  шогырланған.  Адамдар  арасындағы  қатынастар, 
әдетте, формальдандырылған,  олардың злеуметгік жүйедегі  беделімен 
жэне  рөлімен  айқын  аныкталган.  Достық  карым-қатынастар  баяу 
қүрылады жэне тереңдігімен, бір-біріне берілгендігімен  ерекшеленеді. 
Қоғам  адамның  жүріс-түрысын  моральдың,  этикалық  нормалар  мен 
ережелердің  көмегімен  реттеуге  тырысады.  Түлға  аралық  қарым- 
қатынастарда адамдар, эдетте, үстамды, элеуметтік дистанцияны  жэне 
рөлдік  алдын-ала  қалыптасқан  түсініктерді  үстануға  талпынады. 
Индивидуалды  шешімдерді  қабылдау  екі  жақтың  да  қажеттіліктерін, 
қызығушылыктары  мен  болашақ  жоспарларын  топпен,  жанүямен, 
еңбек  үжымымен  мақүлдау  процессінде  жүзеге  асырылады.  Өз  іс- 
әрекетінің  нэтижелері  үшін  адам  көбінесе  материалдық  емес, 
моральдық  марапаттауды  (сөздер,  мойындаулар,  жетістік)  агіуға 
тырысады.
Үшінші  тип  -   динамикалық  дамушы  мәдениет  (ДЦМ)  -  
адамдардың  болашакка,  тез  мэнді  нәтижелерге  қол  жеткізуге
378

багдарларымен  сипатталынады.  Адамдар  қысқа  мерзімдік  жоспарлар 
құрады  жэне  оларды  мүмкіндігінше  қуатгы  іске  асыруга  тырысады. 
Бүл  мәдениеттің адамдары үшін  «уақыт -  бүл  ақша». Табиғат жүмбақ 
емес. Өмір -  бүл тез жэне  нәтижелі  шешу  қажет мәселе болғандықтан, 
табиғат адамға багынуы қажет. Онын барлык қүпиялары  шешілуі тиіс, 
оның дамуының  зандылыктары  қалыптастырылған  және бейнеленген. 
Адам табигатты басқаруга жаралған.  Адам табигаты еркіндікті сүйеді. 
Әлеуметтік 
қоршаған 
ортадан 
индивидуалдылық, 
тэуелсіздік, 
автономдылык негізге алынады.  Шешім  қабылдау  процессі өз бетінше 
жүзеге 
асырылады. 
Индивидуалды 
қызыгушылықтар 
мен 
қүндылықтардың  мэнділігі  мойындалынады.  Қарым-қатынастарда 
адамдар  ашық,  тікелей,  иерархияға  емес,  рөлдік  өзара  қатынастардың 
теңсіздігіне 
багдарланған. 
Әлеуметтік 
мойындалган 
қүндылық 
қоғамның  эрбір  адамның  дамуы  үшін  теңдей  мүмкіндік  беруі  болып 
табылады.  Қоғамдық  бақылаудың  негізін  мораль  емес,  заңдылық, 
жазадан  қашып-құтыла  алмау  жэне  материалдык  марапаттаудың 
міндетті  түрде  болуы  құрайды.  Бұл  мәдениеттегі  адамдардың  зейіні 
іске,  тапсырмага,  жұмысқа  шоғырланган.  Адам  жиі  жагдайларда  іске, 
жетістікке,  професске,  материалды  жеткіліктілікке  езін  саналы  түрде 
кұрбан  етеді.  Жетістікті  іс-эрекет  ең  алдымен  тез  материалдық 
марапаттауды білдіреді.
Тесттің  математикалық  өңделуі  қиын  емес  жэне  бөлімдер 
бойынша  респонденттердің  жауаптарының  пайыздық  сэйкестігі  мен 
мэдениет  типтері  бойынша  орташа  көрсеткіштерді  анықтауды 
білдіреді.  Осы  негізде  зерттелініп  отырған  мэдениеттін  үш  типтің 
біріне  жатудағы  тенденциясы  туралы  қорытынды  жасалынады. 
Бұқаралық  сұрақтамалар  жүргізгенде  сенімді  және  репрезентивті 
мэліметтерді  алуға болады.
Кілт
Бөлім реті
ДМ
ҚМ
д д м
1
а
б
в
2
а
б
в
3
а
б
в
4
а
б
в
5
а
б
в
5.13  Күндылык багдарды  зерттеуге арналган  әдістеме
Бұл 
эдістеме 
М.Рокичтің 
құнылық 
бағдарды 
зерттеу 
эдістемесіне 
негізделіп, 
18 
ұгыммен 
бнрілген 
элеуметтік- 
психологиялық  құндылықтарды  анғартатын 
екі  түрлі  тізімдер
379

тобымен  беріледі.  Олардын  бірі  ұгымдық  мақсаггы-  құндылықтар, 
екіншісі-  құралды-кұндьшықтар  болып  субъективті  мәнділігіне  карай 
бөлініп берілген.  Құндылықтар атаулары адамның карым-қатынасына, 
өмірлік 
багытына, 
біліміне 
өз 
бетіншілігіне, 
белсенділігіне, 
көпшіддіген,  т.б.  сапапарын  мазмұндайды.  Тәжірибе  жүргіу  уакыты 
20-30 минутқа созылуы мүмкін.
Ескерту:  Берілген  күндылыктар  атаулары  казақ  халқының 
шешендік  сөздерінен  аланып,  оның  мағынасын  түсіну  деңгейін 
анықтауға жэне қандай жаңсак үғымдарды тудыратындығын қосымша 
көрсетуге  бағытталған.  Әркім  жауапты  өз  еркімен,  берілген  қосымша 
қагазға  бағалап,  көрсетеді.  Нэтижелерді  қорытындылау  Ікурс  жэне  4 
курс жауабына бөлініеп, оргак бағалаулар шығарылады.
'Герминалды   құ н д ы л ы к та р
1  курс
4 курс
СІ
0
1. Өмірде белсенді  іс-эрекет ету
11
11
0
2.
«Аталар  сөзі,  акылдың  көзі»,  яғни  өмірлік
шешендік
16
16
0
0
3. «Дені саудың, жаны  сау» денсаулық
I
1
0
0
4.
Қызыкгы ясумыс,  қызмет
7
10
9
5.
Табиғат сүлулығы жэне  өнер
14
12
3
4
6.
Махаббат (жаны біргенщ, тэні  бірге)
5
15
2
100
7. Төртүлігі сай өмір
6
6
0
8. Жаксы жэне адал достардың болуы
2
3
10
1
9.
Егемендегі  еліміздігі,  коғамымыздағы  жалпы 
жаксы  жағдай,  бейбітшілікті  сактау
9
1
10.  «Бір  жеңнен  кол  шыгару,  бір  жағадан  бас
25
шыгару» маңыздылығы
15
4
11 Таным  (өзіңнің  біліміңде  дүниетанымынды,
9
5
36
жалпы  мәдениетіңді дамыту)
10
5
6
100
12.  Туыскандык,  агайындык
3
8
10
25
13. Ойлаудағы 
жэне 
бағалаудағы 
тэуелсіздік,
дербестік
13
17
5
16
14.  Ісіқдегі  жэне  эрекетіндегі  тэуелсіздік  сиякіы
бостандык
12
14
4
4
15.  Бақытты жануялык өмір
4
2
2
4
16.  Шығармашылык
18
13
2
25
17.  Өзіңе деген сенімділік
8
7
5
1
18.  Қанағат, рахат,  лэззат
17
10
1
1
—
380

Қ ұ р алд ы к  кү н д ы л ы к тар
1  курс
4
курс
а
а
1.  Үқыптылык
6
9
3
9
2.  Білгеннен үйген...
4
4
0
0
3.  Үлкен сұраныстар
17
17
0
0
4.  «Әжілің жарасса,  атанмен ойна»
14
15
1
1
5.  Тэуекел түбі табыс
6.  Өзіндегі  жэне  баскалардағы 
кемшіліктермен
5
7
2
4
келіспеу-шілік
10
10
0
0
7.  Сөзінде тұру, уэдесінде тұру
11
16
5
25
8.  «Біліекті  бірді, білімді  мыңды жығар»
10
2
8
64
9.  Жауапкершілік,  міндеттілік сезімі
9
3
6
36
10. Жанашылдык, қисынын тапса,  кыр жауар
16
10
6
36
11. Өзін-өзі тэртіпке келтіру
12. Өзінің 
ойын, 
көзкарастарын 
өзгерте 
алу
7
11
4
16
батылдығы
13
13
0
0
13  Жігерлілік
2
5
3
9
14.  «Сабыр түбі сары  алтын»
3
6
3
9
15.  Көзқарастардыц кендігі, басқалармен  санасу
15
8
7
49
16.  Адалдык, эділетгілк
I
1
0
0
17.  Іске сэт (істеі тиімділік)
12
13
0
0
18. Сергектік, камқорлылық
8
14
6
36
38!

ҚОЛДАНЫ ЛҒАН  Ә Д ЕБИ ЕТТЕР ТІЗІМ І
1  Леонтьев  А.А.  Национальная  психология  и  этнопсихология  // 
Советская энциклопедия. -М ,  1983. - №2. -  С.80-84.
2  Концепция  национальной  политики  Республики  Казахстан  — 
Алматы,  1998. - 45  с.
3  Назарбаев  Н.А.  На  пороге  XXI  века.  -   Алматы:  «Өнер»,  1991.  -  
286 с.
4 Гальперин П.Я.  Введение в  психологию. - М.,  1976 - С.  36-38.
5  Выготский  Л.С.  Проблемы  развития  психики  //  Собр.  соч.:  В 
6
- 
ти т. -  Т. 3. -М .,  1982. - 367 с.
6
  Суннатова  Р.И.,  Шарипова  М.Д.,  Анзамходжаева  Э.А.,  Арипова 
Г.С.,  Вильданова  А.Р.  Самосознание  субъекта  жизнедеятельности.  -  
Ташкент:  Изд-во «Фан»  Академии наук  Республики Узбекистан, 2005.
-  260 с.
7  Тугаринов  В.П.  Самосознание  субъекта  жизнедеятельности.  -  
Ташкент:  Изд-во «Фан» Академии  наук Республики  Узбекистан, 2005. 
-С .3 6 .
8
  Ожегов  И.С.  Словарь  русского  языка  Под  ред.  Член-корр.  АН 
СССР Шведовой Н.Ю. -  Москва:  «Русский язык»,  1988. -  749 с.
9 
Кон 
И.С.  Психология 
предрассудка 
(О 
социально-
психологических  корнях  этнических  предубеждений)  //  Новый  мир.  - 
1996. - № 9 ,-  С.  189-205.
10  Нельсон  Т.  Психология  предубеждений:  Секреты  шаблонов 
мышления,  восприятия  и  поведения. 
2
-е  меадународное  издание.  -  
СПб:  «прайм-ЕВРОЗНАК». -  Москва:  «ОЛМА-ПРЕСС», 2003. -  384 с.
11  Каіг О. Әег АиЛаи сіег ТазІ\үе11. -  1925. -  131  р.
12  АІІроП  О.  Тһе  Ыаіиге  оГ Рге]исіісе.  (АЬгісіцеё  есі.).  -   Иелү  Үогк: 
ОоиЫе<іау Апсһог Воокз,- Р.Ю.
13  Та.)іеІ  Н.  8осіа1 
5
Іеге]іурез  апсі  зосіаі  §гоир
5
 // І С .  Тигпег,  Н.  ііе.ч 
(есіз).  Іпіег§гоир Ьеһауіог Охіогсі,  1984.  Р.  144-167.
14  Тауіог  Н.А.  &  Туегзку  В.  (1996).  Регхресііуе  іп  зраііаі 
сіезсгіріуопз. і о т а і  ^ М е т о г у  апсі  Ьап§иа§е, 35, - Р. 371-391.
15 
8
сһ\үаг
2
 N.  &С1оге О.  НоҒ сіо  I  Гееі  асіоиі іс?  Іпіогтаііуе  йіпсііопз 
зіаіез.  Ғіесііег  &  I.  Ғог^аз  (Есіз).  АГҒесІ  со§пі(іоп,  апсі  зосіаі  Ьеһауіог. 
Тогопіог:  Ное§геіе,  1998.
16 Экспериментальное исследование этнических предубеждений // 
Теоретические 
прикладные 
проблемы 
социализации  личности. 
Межвузов.  сб.  науч.труд.  - 4 3 . -   Алматы:  АГУ  им.Абая,  2002.  -   С. 
35-43.
382

17  Каган  М.С.  Синергетика  и  культурология  //  Синергетика  и 
методы  науки. -  СПб.:  Наука,  1998. -  С.  71-75.
18  Сафиуллин  М.И.  Синергетический  подход  к  изучению 
культурных  контактов  в  онтогенезе  //  Методология  гуманитарного 
знания  в  перспективе  XXI  века.  К  80-летию  профессора  М.С.  Кагана: 
Материалы международной конференции. -  СПб., 2001. -  С.  123-127.
19 Данилов  Ю.А.,  Кадомцев  Б.Б.  Нелинейные  волны. -  М.:  Наука,
1983. -   180с.
20 Данилов  Ю.А.  Роль и место синергетики  в  современной  науке.- 
М.,  1984.-92с.
21  Бороноев  А.О.  Основы  этнической  психологии.  -   СПб,  1991,  -
60 с.
22  Аристотель.  О  душе  //  Соч.:  В  4-х  т.  -   М.,  1976.  -1  Т.  -   С.378- 
390.
23  Плотин.  Избранные трактаты:  В  2-х т.  -  М.,  1994.  -  1  Т. -  С  34-
36.
24 Августин.  Исповедь. -  М.,  1997. - С .   5-12.
25  Калтахчаян  С.Т.  Ленинизм  о  сущности  нации  и  пути 
образоавния  национальной общности. -  М.:  МГУ,  1976. -  217 с.
26 Айталы А. Ұлттану. -  Алматы, «Арыс » баспасы.  2003. - Б.  221.
27  Бромлей  Ю.В.  Очерки теории  этноса. -  М.:  Изд-во  Наука,1983. 
- 4 1 2  с.
28  Гиппократ.  Декарт  Р.  Избранные  произведения.  -М.:-1950,- 
С.262.
29 Геродот.  История. -  Л.;  1972. -190с.
30 Лурье С.Я. Демокрит. -Л .:  1970. -  Фр.ЬХІІ.
31  Монтескье  Ш.  Избранные  произведения.  -   М.,  1955.  -  С.  352- 
353.
32  Гельвеций  К.А.  Сочинения  в  2-х  томах.  -   М.,  1974.  -  Т.2.  -   С. 
182.
33  Юм. Д.  О  национальных характерах // Соч.:  В. 2-х т. -  М.,  1966. 
-Т .2 .С . 703-712.
34  Гердер  И.Г.  Идеи  к  философии  истории  человечества.  -   М., 
1977.- С .   178.
35  Гегель Г.Ф.  Сочинения. - М.,  1928-1956. - Т .3 .-С .8 3 .
36  Штейнталь  Г.,  Лацарус  М.  Мысли  о  народной  психологии  // 
Филологические записи.  Вып.  I,  II, V. -  Воронеж,  1864. -  С.91-94;  - С. 
251-252.
37 Вундт В. Проблемы психологии народов. -  М.,  1912. - С.  13-32.
38 Лебон Г. Психология народов  и  масс. -  СПб.,  1896. — С. 48.
383

39  Чернышевский  Н.Г.  Сочинения  в  2-х томах.  -  М.,  1987. -Т.2.  -  
С.  593-600.
40  Соловьев  В.С.  Оправдание  добра:  Нравственная  философия.  -  
М.,  1996.-479 с.
41  Бердяев Н.А.  О Назначении человека. -  М.,  1968. -  С. 60.
42 Шпет Г.Г.  Введение  в  этническую  психологию. -  СПб.,  1996. -
154 с.
43  әл-Фараби. Философиялық трактаттар. -  Алматы:  Гылым,  1973. 
- 3 7 8  б.
44  Құнанбаев  А.  Шығармаларының  2  томдық  толық  жинағы.  -  
Алма-Ата,  1985. - Т1.  - 424 б. - Т. 2. - 309 б.
45  Иордан  М.В.  Интернационализм  против  национализма.  -   М.,
1 9 8 0 .-2 0 8  с.
46 Гумилев Л.Н.  Этногенез и биосфера Земли. -  М.:  Наука,  1994. -  
576 с.
47 Философский словарь.  - М.:  Сов.  Энциклопедия,  1987. -  504 с.
48 Гегель Г.В.  Сочинения. -  М.  1935. - Т.ІУ. - 254 с.
49  Спиркин  А.Г.  Сознание  и  самосознание.  —  М.:  Политиздат, 
1 9 72.-303  с.
50  Поршнев  Б.Ф.  Противопоставление как  компонент этнического 
самосознания. — М.:  Наука,  1973. -  320 с.
51  Уледов  А.К.  Общественная  психология  и  идеология.  -   М.: 
Мысли,  1985.- 268  с.
52  Дробижева  Л.М.  Историческое  самосознание  как  часть 
национального  самосознание  народов  //  Традиции  в  современном 
обществе.  Исслед.  этнокульт.  процессов:  /  Сб.ст./  АН  СССР,  Ин-т 
этнографии  им.  Н.Н.  Миклухо-Маклая:  Отв.  Ред.  Л.М.  Дробижева, 
М.С.  Кашуба. -  М.: Наука,  1990. -  С.  87.
53  Қалмырзаев  А.К.  Нация  и  обществееное  самосознание.  -Алма- 
Ата:  Казахстан,  1984. - 203  с.
54  Чагай  Л.П.  Национальное  самосознание  личности:  Сущность, 
противоречия,  проблемы  формирования:  Автореф.  канд.дисс.  -   М.,
1 9 9 3 .-3 0  с.
55 Саракуев Э.А., Крысько В.Г.  Введение в этнопсихологию. -  М.: 
Инс-т практ.  психол.  1996, - 344 с.
56  Мухина  В.С.  Современное  самосознание  народности  Севера  // 
Психологический журнал. -  М.,  1998. - Т.9. - С. 44-52.
57  Лурия  А.Р.  Об  историческом  развитии  познавательных 
процессов. -  М.:  Наука,  1974. -   179 с.
58  Чебаксаров  Н.Н.,  Чебаксарова  И.К.  Народы,  расы,  культура.  -  
М„  1985.-С .  76-77.
384

59  Мерлин  В.С.  Взаимоотношение  в  социальной  ф уппе  и 
свойства  личности  //  Социальная  психология  личности.  -  М.,  1979.  -  
С.  81-108.
60  Леви-Брюль.  Сверъестественное  в  первобытном  мышлении,- 
М.:  Педагогика-Пресс,  1994. - С . 54-62.
61  Елікбаев  Н.  Қазак  ұлттық  психологиясының  методологиялық 
мэселелері. -  Қараганды,  1999. -  Б. 25.
62 Ооііагсі ]. а,о,  Ғгизігаііоп апсі А£§ге5$Іоп. - Иелү Науеп,  1939.
63  Шибутани Т. Социальная  психология. -  М.,  1969. -  45 с.
64  Щепанский  Я.  Элементарные  понятия  социологии.  -   М.: 
Професс,  1969. -  154с.
65  Бафамов  Э.А.  Национальный  вопрос  и  буржуазная  идеология. 
- М .,  1966.- 9 2 с .
66  Козлов  В.И.  Проблема  этнического  сознания  и  ее  место  в 
теории этноса // Советская этнография. -  М.,  1974, - №2. -  С. 32-38.
67 
Джандильдин 
Н.Д. 
Единство 
интернационального 
и 
национапьного  в  психологии  советского  народа.  -   Алма-Ата: 
Казахсган,  1993. -   179 с.
68  Старовойтова  Т.Г.  Этническая  ф уппа  в  современнлом 
советском  городе:  Социологические  очерки  /  Отв.  Ред.  Н.В.  Чистов 
АН  СССР,  Инс-т этнографии  им.  Н.Н.  Миклухо-Маклая.  -  Л.:  Наука, 
1987.-  174 с.
69  Сикевич  И.А.  Этносоциология:  национальные  отношения  и 
межнациональные конфликты. -  СПб.,  1994. -  246 с.
70 Снежкова И.А.  К проблеме изучения этнического самосознания 
у  детей  и  юношества  //  Совеиская  этнофафия.  -   М.,  1982.  -  №1.  -   С. 
81-85.
71  Гумбогло  М.Н.  Современные  этноязыковые  процессы  в  СССР. 
-М .:  Наука,  1994. - 268 с.
72  Овлянкулиев  Е.  Национальное  самосознание:  социально- 
философский анализ. -  Ашхабад,  1992. -  554 с.
73  Джунусов  М.С.  Теория  и  практика  национальных  отношений  -  
А-Ата.:  Казахстан,  1 9 6 9 .-6 7  с.
74 
Дробижева 
Л.М. 
Национальное 
самосознание 
база 
формирования  и  социокультурные  стимулы  развития  //  Советская 
этнофафия. - М.,  1985. - №5. -3-16 с.
75  Елікбаев Н. Дэуір тынысы. -  Қарағанды, 2000. -  29 б.
76  Поршнев  Б.Ф.  Социальная  психология  история.  2-е  изд.  доп.  и 
перераб. -  М.:  Наука,  1979.  - 232 с.
77  Галямов  Р.Р.  Многонациональный  город:  этносоциологические 
очерки. -  Уфа,  1996. -  200 с.
385

78  Мухтарова  Ш.М.  Формирования  национального  самосознания 
студентов  в учебно-воспитательном  процессе  ВУЗа:  автореф.  ...  канд. 
пед.  наук:  13.00.01. -  Караганда, 2002. - 30 с.
79  Почебут  Л.Г.  Этнические  факторы  развития  личности  // 
Введение  в  этническую  психологию  /  Под  ред.  Ю.П.  Платонова.  -  
СПб:  Изд-во СПбУ,  1995. - С .  66-83.
80 Мегіоп К.  8осіа1 Тһеоіу апсі 8осіа1  зігисіиге. Оіепсое (III).  1957.
81  Мазіоүу А.  Мойуаііоп  апсі  Регзопаіііу.  2-псі  есі.  -  Нарег  апсі  Ко\ү, 
Ые\ү Үогк,  1970.
Пиаже  Ж.  Проблемы  генетической  психологии  //  Вопросы 
психологии. —М.,  1955.  - №3.
82  Олппорт  Г.  Личность  в  психологии.  -   М.:  «Ювента»  (При 
участии психологического центра «Ленато» - СПб),  1998. -  256 с.
83  Роджерс  К.  Что  значит  «Становиться  человеком  ?»  // 
Психология  личности.  Хрест.  -  Т.1.  Изд-во  2-е.  -   Самара,  Москва:
2000.  -  С. 367- 377.
84 Кон И.С.  Ребенок и общество. -  М.: Наука,  1988. -  270 с.
85  Выготский  Л.С.  Собрание  сочинений  В  6-ти  томах. -   М.,  1989. 
- Т .2 . -   102с.
86  Мудрик  А.В.  Введение  в  социальную  гіедагогику.  -  М.,  1997. -  
С. 23-30.
87 Ковалев  С.В.  Психология  современной семьи.  -  М., 2001  - С.  5-
55.
88  Эриксон  Э.  Детство  и  общество.  «Ленато»  АСТ.  Фонд 
«Университетская книга». -  СПб.,  1996. -  590 с.
89  Лотман  Ю.М.  Культура  и  взрыв.  -  М.:  Гнозис,  Изд  группа 
«Прогресс»,  1992.-9 2 с .
90  Негзкоуііз  У.І.  Ьез  Ьазез  сіе  РатһороІо§іе  сиііигеііе.  -  Рагіз: 
Рауоі,  1 9 6 7 .-  132 р.
91  Вепесіікі К.  Тһе Ыаіигаі  Нізіогу оҒ \Уаг, Іп:  АпІгоро1о§і$1 аҒМогк, 
Есі.М.УесІ, -  Возіоп:  1959. -  Р.  369-382.
92 Кагсііпег А.  Іпсііуісіиаіапсі һіз Зосіеіу. -  Ыег Уогк,  1939. -  р.  12.
93  Кон  И.С.  К  проблеме  национального  характера  //  История  и 
психология  /  Под  ред.  Б.Ф.  Поршнева,  П.И.  Пучкова.  -   М.:  Наука, 
1991. - С .  35-47.
94 Мид.  М.  Культура и мир детства. -  М.,  1998. -  97 с.
95  Мұканов  М.  Ойды  этно  жэне  лингвопсихология  тұрғысынан 
дәлелдеу. -  Алматы,  1952. -  85  б.
96  Психологиялық энциклопедия. -  Москва  «Олма-Пресс».  -  2002. 
-413  с.
386

'
97  Атеистический  словрь.  -   Москва,  изд.  Политический.  -   1983. -  
558 с.
98  Рысқалиев  Р.  //  Қазақстан  Үлттық  энциклопедия.  «Қазақ 
энциклопедия» бас редакциясы. Т 7. -  Алматы, - 724 б.
99  Дробижева  Л.М.  Культура  и  национальное  самосознание  // 
Советская  культура:  70 лет развития  / Сб.ст.  АН  СССР,  отд.  История. 
Инс-т истории  СССР.  Отв.  Ред.  А.В.  Петровский. -  М.:  Наука,  1987. -  
С. 241-246.
100  Гаджиев  А.Х.  Проблемы  марксисткой  этничекой  психологии.
-  Ростов,  1982. -   114с.
101  Узнадзе  Д.Н.  Теория  установки.  -   Москва-Воронеж,  1997.  -  
447 с.
102  Бассин  Ф.Н.  Еще  раз  о  законах  психики  //  Психологический 
журнал. -М .,  1982. - №6. -Т .З
103 
Мясищев 
В.Н. 
Психология 
отношений: 
Избранные
психологические труды. -  Москва-Воронеж:  1995. -  356 с.
104  Божович  Л.И.  Личность  и  ее  формирование  в  детском 
возрасте. - М.: Просвещение,  1 9 8 1 .-2 0 6  с.
105  Шихирев  П.Н.  Проблемы  исследований  межгрупповых 
отношений//Психологический журнал. -  1992.-Т .1 3 . - № 1 .- С .  15-23.
106  8ші1һ  А. Тһеогіез о<"ЫаІіопа1І5гп. -  Ьопсірп,  1 9 7 1 ,-  163  р.
107  Каіг 

жүктеу/скачать 11,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: