Н. А. Раупова Жалпы білім беретін мектептің 1-сынып мұғалімдеріне арналған Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының сарапшыларымен келісілді Алматы

39

туралы айтады. Балалар 

үнемі тәтті тағамдар мен  

гамбургерлерді жеген 

адамның денсаулығы 

қалай болады деген сұрақ -

қа жауап іздеп көрсін. 

Одан соң суретші лер өз 

туындыларында тағамдар

мен сусындарды қалай 

бейнелегенін талқылайды. 

Ол үшін  оқулықтың 

100–101-беттеріндегі 

туындыларға қарап 

шығып, сұрақтарға жауап 

береді. 

Сабақ

№

Тақы-

рыбы:

ТАҒАМ 

ЖӘНЕ 

СУС ЫН

Мақсаты

Міндеттері

Нені білулері 

керек

Нені үйренулері 

керек

27

Жемістер 

мен 

көгөніс-

тердің 

пішінін 

зерттейміз.

«Жеміс 

(кө г өніс) 

себеті» 

ұжымдық 

жұмысын 

орындау. 

Ой-өрісті ке-

ңейту. Білім алу 

мен өмір сүрудің 

байланысын білу. 

Пайдалы тағам-

дармен, «көлем» 

ұғымымен та-

нысу. 

Мұғалім үшін: азық-түлік -

терге тек ағзаның негізгі

қорегі деп емес, суретші-

нің назарын аудартатын 

нысан ретінде қарау.  

Оқушылардың міндеттері: 

пайдалы тағамдарды атап, 

олардың пайдасы қандай 

екенін түсіндіру. Жемістер 

мен көгөніс тердің сыртқы 

түрін – пішіні мен түсін 

суреттей білу. Оқулықтың 

102–103-беттеріндегі 

сұрақтар ға жауап беру. 

Оқушы ларға арналған 

шығар машылық 

міндеттер: жемістер  мен 

көгөніс терді түсі және 

пішіні бойынша жіктеу. 

Ермексаздан жемістер 

мен көгөністерді  жасау. 

Тағамдардың 

пайдалы жақ -

тарын; сурет-

шілердің әртүрлі 

азық-түлік 

түрлерін

бейнелеу үшін 

қолданатын 

тәсілдерін; 

тағам түрлері-

нің түсі мен 

пішінін біледі.  

Тағамды бей -

нелеу өнері-

нің бір ныса-

ны деп қа-

был дауды; 

жемістер мен

көгөністердің 

пішінін тал-

дауды; кейбір 

жемістер мен 

көгөністердің 

көлемді 

бейнесін жа-

сауды үйренеді. 

40

Күнтіз-

белік 

мерзімі 

Жұмысқа 

қажетті  

материал-

дар

Сабақты  

өткізуге арнал ған 

материалдар. 

Интернет-

ресурстар

Материалды түсіндіру                                                            

Өздік жұмыс

Сабақтың 

қорытындысы

Сәуір-

дің 

2-апта-

сы

Ермексаз 

немесе 

полимер-

лі (түсті)

сазбал-

шық, 

кескіш,  

жұмыс

істейтін 

қатырма 

қағаз, қол 

сүртетін 

орамал.

Оқулық, 

102–103-бет-

тер. Әртүрлі 

жемістер мен 

көгөністердің 

фотосуреттері, 

2–3 жеміс пен 

көгөніс.

https://www.

youtube.com/

watch?v-

=zOVSEWn3fS4

http://deti-online.

com/zagadki/

zagadki-ovoschi-

frukty/

Сабақтың басында 

мұғалім оқушылармен 

бірге адамға тағам не 

үшін керек екені туралы 

пікірлерін ортаға сала-

ды. Балалардың жауа бын 

тыңдағаннан кейін, 

 мұғалім тағам – біздің

ағзамыздың тірегі, ол 

ағзамызды қажетті энер-

гия мен толтыратынын 

түсіндіреді. Адам тағам- 

сыз өмір сүре алмайды. 

Тағам түрлері өте көп. 

Олар: ет және сүттен жаса-

латын тағамдар, жұмырт-

қа, ұннан жасалған, 

кондитерлік тағамдар, 

жеміс, көгөністер.  

Олардың қайсысы пай-

далы, қайсысы пайдалы 

емес? Неліктен?

Балалар өз ойларын 

айтсын, сонымен 

қатар оқулықтағы 

сұрақтарға жауап берсін. 

Тағамдардың пайда-

лы жақтары туралы 

әңгімелескеннен кейін 

жемістер мен көгөністерге 

суретшінің көзімен 

қарап, «Байқап үйрен» 

бөлімінің сұрақтарына 

жауап береді. Мұғалім 

оқулықтың 102-бетіндегі 

«көлем» ұғымын 

түсіндіріп, түрлі жемістер 

мен көгөністерді қалай 

мүсіндеуге болатынын 

көрсетеді. 

№2 жұмыс 

дәптері, 20-бет 

(ауызша),  21-

беттегі тапсыр-

маның бірін таң-

дайды, қалға-

нын үйде орын-

дайды.

Балалар көгө-

ніс тер мен же-

містердің бірін 

таң дап, мүсін-

деуге көшеді. 

Алдымен бала-

лар қажет түсті 

шығарып, мү-

сіндеу тәсілде -

рін үйренсін.  

Құрама түстер 

қалай алына-

тынын еске 

түсірің дер. Қою 

жасыл түсті 

ашық  жасыл 

түске, қызыл 

мен са рыны 

араластырып 

қызғылт сары 

түсті қалай шы-

ғаруға болаты- 

нын көрсетің-

дер. Одан әрі 

 кім қандай 

жеміс, көгөніс-

терді мүсіндей-

тінін, олардың 

өлшемдерін 

анықтаңдар. 

Олардың өлше-

мі себетпен сәй-

кес болу керек. 

Себетке жеміс-

жидектер  мен 

көгөністердің 

бәрі сыймай ды, 

онда ең жақсы

Балалар дәмді 

әрі пайдалы 

тағам түрін бі- 

ліп қана қой- 

май, сондай-

ақ заттардың 

көлемді бейне-

сін жасап

үйреніп, себетті 

толтырды.

41

жасалғандарын 

са лу қажет. Ал 

қалғанын ай - 

наласына қа-

тырма қағаз- 

дың үстіне 

қоюға болады.

Сабақ

№

Тақы-

рыбы:

Мақсаты

Міндеттері

Нені білулері 

керек

Нені үйренулері 

керек

28–29

Натрюр-

морт. 

Жеміс 

және 

көгөніс-

терден

натюр-

морт жа-

сау. 

Жұмысты 

танысты-

ру.

Меңгерген 

білім мен білікті 

бекіту, сабақты 

қорытындылау.

Мұғалім үшін: натюр морт  

жасау арқылы эстетика-

лық талғамдары мен 

көркемдік тұрғыдан көз-

қарастарын дамыту.  

Оқушылардың міндеттері: 

Жұмысының айтар 

ойын, жұмыс барысы 

мен нәтижесін сипаттау. 

Достарының жұмыстарын 

талдау. 

Оқулықтың 107-бетін- 

дегі сұрақтарға жауап 

беру. 

Оқушыларға арналған 

шығармашылық 

міндеттер: сабақта 

меңгергендерін пайдала-

нып, 3–5 заттан тұратын  

натюрморт компози-

циясын жасау (бір-екі 

ыдыс, екі-үш жеміс пен 

көгөніс).

Натюрморт 

композиция сы 

қалай жасала-

тынын; 

натюрмортта 

қандай заттар 

үйлесетінін 

біледі.

Заттардың 

үйлесімділігін 

сезінуді; на-

тюрморт

композиция-

сын жасауды; 

түстермен 

жұмыс істеуді 

үйренеді. 

Күнтіз-

белік 

мерзімі

Жұмысқа 

қажетті 

материал-

дар

Сабақты  

өткізуге арнал ған 

материалдар. 

Интернет-

ресурстар

Материалды түсіндіру                                                            

Өздік жұмыс

Сабақтың 

қорытындысы

Сәуір-

дің 3, 

4-апта-

сы

А3 пі шім-

ді қағаз 

(шаршы 

түрінде 

қиылға- 

ны да бо-

лады),  

қылқа-

лам жи-

ынтығы,  

гуашь 

және ак -

Оқулық,  

104–107-бет-

тері. Натюрморт 

туындылары 

бейнеленген аль-

бомдар, жеміс-

жидектер, ыдыс-

тар. 

http://svistanet.

com/hudozhniki- 

i-art-proekty/

kartini-i-zhivopis/

Мұғалім балаларға на-

тюрморт жасау барысын-

да қандай сәттерді ескеру 

керегін, қандай әсерлегіш 

құралдарды пайдалану-

ды түсіндіреді. Алдымен 

қағаз парағының  өлшемі 

мен пішімін, салатын

натюрмортты  көз 

алдына елестетіп, 

қандай жемістер  мен 

көгөністерді бейнелейтін

Натюрморт 

түрліше салы-

нады: балалар 

бірден бояу-

лармен жұмыс 

істеуі мүмкін, 

түсті дақтарды 

жағып, одан 

кейін бөлшек-

терін салады. 

Мұндай жұмыс 

күтпеген нәти-

Сабақтың ая-

ғында мұғалім 

оқушылармен 

бірге тақы-

рыпты меңге-

ре отырып, не 

білгендерін 

естеріне түсі-

реді. Нені үй-

ренді, натюр- 

морт жасау 

үшін  қандай

42

варель 

бояула-

ры, су 

құятын 

ыдыс, қол 

сүртетін 

орамал, 

жай қа-

рындаш, 

фломас-

терлер, 

балауыз 

борлар.

gollandskij-

natyurmort-xvii-

veka.html

http://smallbay.ru/

article/holland_

still-life.htm

http://www.kowal.

ru/blog/113

шешіп алу керек (на-

тюрмортты қандай 

ыдыстар және заттармен 

толықтыруға болатынын 

атап шықсын). 

Натюрмортта заттарды 

орналастыруды,  өрнек-

термен әшекейлеуді, қан- 

дай сызықтар мен пішіндер 

қолданылатынын, қандай 

түстер үйлесімін пайдала-

натынын шешеді. 

Балалар содан кейін 

жұмысқа кіріседі.

желер беруімен 

қызықты. 

Алдымен сурет -

ті қарындашпен 

салып, одан ке -

йін түспен жұ -

мыс істей алады.  

Әрине, бірін-

ші сынып оқу-

шылары жазық 

бейне лер салып, 

дақтармен 

жұмыс істейді.  

Бәлкім, оқушы-

лардың бірі зат-

тарға өрнектер 

са лып, сәнді 

натюморт жасау 

үшін фло мас-

тер мен, түсті 

қарындаш не- 

месе бормен жұ-

мыс істегісі ке-

ле тін шығар. 

Ұсыныстар 

неғұрлым көп 

болған сайын,  

балалар соғұр-

лым бір-бірінен 

үйренеді. Мұға-

лім балаларға 

өз беттерінше 

жұмыс істеу  

бары сында жеке 

кеңестер беріп, 

қажет көмекті 

көрсетеді.

білім, білік-

терін пайда-

ланды. 

Сабақ

№

Тақы-

рыбы:

ДЕНІ 

САУ-

ДЫҢ  – 

ЖАНЫ 

САУ

Мақсаты

Міндеттері

Нені білулері 

керек

Нені үйренулері 

керек

30

Денешы- 

нықтыру 

және 

спорт.

Салауатты 

өмір салтына 

қызығушылық-

тары мен сүйіс-

пен-шіліктерін  

ояту. Адамның 

бейнесімен та-

Мұғалім үшін: дене тәрбие-

сі мен спортқа құштар-

лықтарын ояту. Қозғалыс-

тағы адам бейнесінің ерек -

шеліктерімен таныстыру. 

Қозғалыстағы адамның 

бейнесін салуды  үйрету. 

Де нешынық-

тыру мен 

спорттың пай-

дасын, әртүрлі 

спорт түрлері 

бейнеленген  

өнер туындыла-

Дене тәрбиесі 

және спорт 

адамға сала-

уатты өмір сүру 

үшін қажет 

екенін түсінуді, 

қозғалыстағы

43

Қозға-

лыстағы 

адамның 

бейнесі. 

нысу. 

Қоршаған әлемді 

эстетикалық 

тұрғыда 

қабылдауды 

қалыптастыру, 

білім алу мен 

өмір сүрудің ара-

сында  байланыс 

орнату.

Оқушылардың міндеттері: 

дене тәрбиесі

мен тазалыққа мән бере 

отырып, өз күн тәртібін 

сипаттап  беру.  Оқулықтың 

112–116-беттеріндегі 

сұрақтарға жауап беру. 

Оқушыларға арналған 

шығармашылық міндет-

тер: қозғалыстағы адам-

ды бейнелеп үйрену.

рын, қозғалыс-

тағы адамды 

қалай  бейне-

леуді біледі.

адамның 

бейнесіндегі 

өзгерістерді 

байқауды, 

қозғалыстағы 

адам бейнесін 

бейнелеуді 

үйренеді. 

Күнтіз-

белік 

мерзімі

Жұмысқа 

қажетті 

материал-

дар

Сабақты  

өткізуге арнал ған 

материалдар.

Интернет-

ресурстар

Материалды түсіндіру                                                            

 Тақта 

алдындағы 

жұмыс.

Өздік жұмыс

Сабақтың 

қорытындысы

Ма-

мыр-

дың 

1-апта-

сы

№2 

жұмыс 

дәптері, 

қарын-

даш, фло- 

мастер- 

лер. Түсті 

қатырма 

қағаз, 

қайшы, 

апплика-

ция жасау 

үшін түсті 

қатырма 

қағаз, же-

лім, же -

лім жаға-

тын қыл-

қалам, 

қол 

сүртетін 

орамал.

Оқулық, 

112–117-бет-

тері. Дене 

тәрбиесі мен 

спортқа арналған 

фотосуреттер.

 

http://www.

zanimatika.narod.

ru/ZOJ_sport.htm

http://journal-

shkolniku.ru/sport.

html

Материалды түсіндіру 

барысында балалармен 

бірге мына сұрақтарды 

талқылайды: деніміз сау, 

шымыр болу үшін 

не істеу керек, спорт 

адамға не береді, қозға-

лыстағы адамның дене 

бітімі қандай болады.  

Алдыңғы екі сұраққа 

балалар қиындықсыз 

жауап берсе, үшінші 

сұраққа жауап беру үшін 

мұғалім көмек беруі тиіс. 

Мұғалім тақтаға ерікті 

екі оқушыны  шақырады. 

Олар қалған оқушыларға 

түрлі қимылдарды 

көрсетеді. Оқушылардың 

біріне біздің қолдарымыз  

қай жерінен бүгілетінін 

көрсетуді тапсырыңыз: біз 

иығымызды жоға ры 

көтеріп, төменге түсіре -

міз, қолымызды соза ала-

мыз. Қолымыз шын-

тақ тұсында бүгіледі, 

алақанымызбен иығы-

мызды ұстай аламыз, 

бүйірімізді таяна аламыз. 

Қолымызды білезіктен 

бүгіп, саусақтарымызды 

қимылдата аламыз. 

№2 жұмыс 

дәптерінің 

26-бетіндегі 

тапсырманы 

орындайды.

Тапсырманы 

орындауға 

уақыт шектеу лі 

болғандықтан, 

мұғалім алдын 

ала әртүрлі  

пішін дерді 

барлығына 

жететіндей етіп 

дайындап қоя-

ды. 

 Олар ды пакет-

терге салып 

 қойған дұрыс, 

бір пакетке тік 

төртбұрышты, 

екіншісіне дөң-

гелек пен со-

пақша, үшін ші-

сіне үшбұрыш- 

ты пішіндерді 

салады. Пішін-

дердің  өлшем-

дері мен про-

порциялары 

әртүрлі болуы

керек.  Оқулық-

тағы үлгі бо-

Мұғалім ба-

лалардан 

сабақтан 

қандай жаңа 

нәрсе білгенін, 

не үйренді  

және алған 

білімдері қай 

жерде керек 

болатынын 

сұрайды.

44

Мұның бәрін айта оты-

рып, көрсету керек. 

Ойланып көріңдерші, 

біздің қолымыз бен  

саусақтарымыз бүгілме-

се, біз жазып, сурет са- 

ла алмас едік,  қасықты 

да ұстай алмаймыз, ауыр 

жүкті көтере алмаушы 

едік. Жүргізушілер көлік 

айдап, музыкант тар ин-

струментте ойнай алмай-

ды. Дәрігерлер адамды 

емдеп, құрылысшылар үй 

тұр ғызып, ал аналарымыз 

дәмді тағам пісіріп, ба-

лаларын құшақтай алмас 

еді. 

 Екінші оқушы аяқ пен 

дене қалай қозғалаты-

нын, басымыз жан-жақ- 

қа бұрылатынын көрсе-

теді. Қимылдағанда бүкіл 

дене қозғалысқа түседі. 

 Нәтижесінде оқушылар 

біздің денеміз  қозғалма- 

лы еке ніне, соның арқа-

сында біз әртүрлі жұмыс 

істеп, түрлі қимылдар 

жасайтынымызға көздері 

жетеді: жүреміз, жүгіреміз, 

секіреміз, отырамыз, 

спортпен шұғылда на мыз. 

 йынша балалар

 түсті қатырма 

қағазға адам-

ның бейнесін 

жасайды (пішімі 

А4-тен үлкен 

болмауы керек). 

Бұл тапсырма-

ны көңілді дене 

жаттығуы ретін-

де де орындауға 

болады (бір жұп  

қолын жоғары 

көтерген фигу -

раны бейне-

лей ді, екінші-

лері шынтақ-

тарын бүгіп, 

қолдарын жо-

ғары көтерген 

фигураны, 

үшіншісі қол -

дарын бүйірі-

не тіреп). Фи-

гуралар дың 

 бәрі орналас-

қаннан кейін 

оларды желім-

деу керек. Жа-

салған жұ  мыс- 

тарды ортақ 

қатырма қағаз-

ға орналасты-

рып, де не жат-

тығуы туралы 

өлең дермен 

толық тыруға 

болады. Үйге 

тапсырма: №2 

жұмыс дәптері, 

27-бет. 

Сабақ

№

Тақы-

рыбы:

ДЕНІ 

САУ-

ДЫҢ  – 

ЖАНЫ 

САУ

Мақсаты

Міндеттері

Нені білулері 

керек

Нені үйренулері 

керек

31–32

«Менің 

сүйікті

Алған білімдері 

мен біліктерін

Мұғалім үшін: жыл бойы 

алған білімдерін пайдала -

Қозғалыстағы 

бейнені қа лай

Бейнені әр-

түрлі қимыл-

45

спортым» 

компо- 

зициясын 

жасау. 

Жұмысты 

таныс-

тыру

бекіту, тақырып-

ты қорытындылау.

на отырып көп бейнелі 

композиция жасауды 

үйрету, оқушылармен 

бірге жұмыстарын таныс-

тыру. 

Оқу шылардың міндеттері: 

сүйікті спорты туралы 

ауызша әңгіме құрау. Оқу-

лық тың 118–119-беттерін-

дегі сұ рақтарға жауап 

беру. 

Оқушыларға арналған 

шығармашылық міндет-

тер: «Менің сүйікті спор-

тым» композициясын 

меңгерген білімдері мен 

біліктерін пайдаланып 

жасау. 

салуға болаты-

нын; «Спорт» 

тақырыбына 

композицияны 

қалай құруға 

болатынын 

біледі.

қозғалыста 

салуды; алған 

білімдері мен 

біліктерін пай-

даланып, көп 

бейнелі компо-

зиция жасауды 

үйренеді. 

жүктеу/скачать 411,33 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: