Н. К. Кибатаева педагогика ғылымының

 
     
 
50 
Оқушыны  ойлау  мен  сөйлеу  дағдыла-
рына  төселдіруде  интерактивті  тақта  оқыту 
әдісінің бір түрі болып саналады. Мәтінді кө-
ре  отыра  тыңдауды  қалыптастыру  мәдение-
тін  сөз  етсек,  ең  алдымен,  жаңа  техникалық 
құрал-жабдықпен,  яғни  интерактивті  тақта-
мен  жұмыс  жүргізу  технологиясы  алға  тар-
тылады.  
Қазақ  тілі  сабағанда  интерактивтік 
тақтамен жұмыс жүргізу технологиясындағы 
автономды  түрде  меңгеріп  негіздеуіне  мүм-
кіншілік береді. Интерактивтік тақта арқылы 
дидактикалық  материалдармен  қоса  неше 
түрлі  дыбыстарды  оқушаларға  естіртуге  бо-
лады мысалы: құстардың үнін, судың дыбы-
сын т.б.  
Сонымен  қатар  айта  кетерлік  мұғалім 
ғана  емес  оқушыда  тақтаны  қолдана  алады, 
мысалы  айтқанда  заттарды  үлкейту  немесе 
керісінше  кішірейту,  бір  затты  биік  немесе 
аласа  түрін  көрсету,  тақтада  мұғалім  ар-
қылы  дайындалған  тапсырмаларды  орын-
дау.  
Сабақта  интерактивті  тақтаны  қолдану 
оқушының пәнге деген қызығушылығын арт-
тыруға ықпалын тигізеді. Өз тәжірибемде са-
бақты  тартымды  және  динамикалы  түрде 
жеткізу  үшін  тақтаны  пайдаланамын.  Осы 
орайда интерактивті тақтамен өткізген қазақ 
тілі  пәні  бойынша  3-сыныптың  «Күз»  сабақ 
үлгісін ұсынып отырмын.  
Қорытынды: Қорыта келе интерактивті 
әдістеме оқу-тәрбие үрдісінде тиімді қолдану 
ұстаздар  жұмысын  өнімді,  нәтижелі,  ал 
оқушылардың  білім  алу  әрекетін  мәнді, 
қызықты пайдалы етеді. 
 
 
АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ 
 
Ергазина А.У., 
№3 Хромтау орта мектебінің ағылшын тілі пәні мұғалімі 
 
Ағылшын  тілі  сабақтарын  оқытуда  не-
гізгі  көзделетін  мақсат  оқушыларға  грамма-
тиканы  және  лексиканы  түсіндіре  отырып, 
олардың  ойлау  қабілетін  дамытып,  жаттығу 
жұмыстарын  орындай  отырып  тиімді  әдісін 
таңдай білу және жазу сауаттылығын көтеру 
болып  табылады.  Оқушыларға  тиянақты  бі-
лім алу мақсатында түрлі тәсілдер қолданып, 
сабақта  берілген  ұғымдар  мен  жаңа  мате-
риалдарды оқушылардың есінде мұқият қал-
дыру  жолында  алуан  жұмыстар  жүргізіледі. 
Сабақты  сәтті  ұйымдастырудағы  басты 
мақсат оқушының сабаққа деген қызығушы-
лығын арттырып, бүгінгі заман талабына сай 
білім  беру.  Сабақтың  сәтті  өтуі  біріншіден 
мұғалімнің  біліміне,  іскерлігіне,  тәжірибесі-
не байланысты болса, екіншіден сабақ мате-
риалына,  ал  үшіншіден  сынып  типіне,  төр-
тіншіден  мұғалім  мен  оқушының  көңіл-кү-
йіне  де  байланысты.  Сабақты  тартымды  әрі 
сәтті  өткізе  білу  мұғалімдер  қауымынан  көп 
ізденуді,  білімділікті,  қабілеттілікті  және 
тапқырлықты қажет етеді. 
Еліміз егемендік алған соң қоғам өмірі-
нің түрлі салаларында, оның ішінде білім са-
ласында  бірінші  кезекте  адамға  қарай  бет-
бұрыс жасалып, оның жан дүниесіне баса на-
зар  аударылды  және  жеке  тұлғаның  қалып-
тасып  дамуына  бағытталған  жаңа  жүйе  ай-
қындалды. Қай кезеңде болмасын, мектепте-
гі  басты  тұлға  мұғалім.  Алған  білімін  адам-
зат  игілігіне  жұмсайтын,  қазақтын  ой-та-
нымының  иесін  де  тәрбиелейтін  мұғалім. 
Ж.Аймауытов: «Сабақ беру жай ғана шебер-
лік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер» 
деген  екен.  Сондықтан  да  шығар  қазіргі  са-
бақ қандай болу керек, оның қандай жақтары 
жеткіліксіз,  қай  саласына  көп  мән  бөлу 
керек, күнделікті сабақтың сәтті өтуін қалай 
қамтамасыз етуге болады деген сан алуан сұ-
рақтар  әрқайсымызды  толғандырып  жүргені 
сөзсіз.  Мұғалімнің  басты  мақсаты  өзіндік 
адамгершілік  құндылықтарды  бала  бойына 
дарыта отырып, оның жүрек түкпіріндегі ру-
хани  қазынасын  жарыққа  шығару,  әрбір  ба-
ланы жеке тұлға ретінде қалыптастыру. Мұ-
ғалім әрбір сабақтың идеялық ғылыми жағы-
на  терең  үңіліп,  оның  өзіндік  ерекшелігін 
жан-жақты аша біліп, практикалық ерекшелі-
гіне баса назар аударып, оқушының сауатты-
лығын  арттыруды  әрбір  сабақтың  мақсаты 
етіп қоя білуі қажет. Сол үшін де қазіргі таң-
дағы педагогика жаңалықтарын қолдана білу 
оқыту  мақсатына  жетудің  бірден  бір  жолы. 

 
51 
     
 
Соңғы  кезде  оқытудың  әр  түрлі  педагогика-
лық технологиялары енгізілуде. Менің ойым-
ша,  сабақты  сәтті  ұйымдастырудың  бірнеше 
алғы шарттары бар. Олар: 
-  сабақтың  тақырыбына  сай  сабақ  жоспарын 
жасау.  Сабақ  жоспары  нақтылы  жүзеге  аса-
тындай  етіп  жасалынуы  қажет.  Дұрыс  құ-
рылмаған  сабақ  жоспары  жақсы  нәтиже 
бермейді. 
-  тақырыпқа  сай  сабақ  түрін,  оның  әдіс-
тәсілдерін түрлендіріп отыру. 
-  қосымша  материалдарды  тақырыпқа  сай 
шығармашылықпен іріктеп ала білу. 
- 
дидактикалық,техникалық  құралдарды, 
электрондық  оқулықтарды  мақсатқа  сай, 
оқушы  сезіміне  әсер  ететіндей  тұрғыда 
пайдалану. 
-  сабақта  алдыңғы  қатарлы  озық  іс-тәжіри-
белер мен жаңа технологияларды пайдалану. 
Осы  жеті  модульді  сабаққа  кіріктіріп, 
психологиялық  тренингтер  өткізіп,  сергіту 
сәттерін өткіземін. Бұл тәсілдің ерекшелігі – 
класс  оқушыларын  жақсы,  жаман  оқитын 
оқушылар  деп  бөлмей,  барлық  баланың 
дамуы  үшін  қолайлы  жағдай  туғызуды 
мақсат тұтады. Нашар оқитын оқушының да 
өз  шамасы  келгенінше,  қабілеті  жеткен 
жерге  дейін  еңбек  етуі  ойластырылған, 
оқушының  сезім,  түйсігін,  қабылдау  - 
ынтасын,  зейінін,  есте  сақтауын,  ұғынуын, 
ойлау,  қиялдау,  болжау  қабілетін,  ерік-
қайратын,  оқу  іс-әрекеттерінің  дағды  - 
машықтарын,  жауапкершілігін,  дербестігін, 
өз бетінше ізденісін дамыту. 
 
 
ТЕХНОЛОГИЯ ПӘНІН ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ 
 
Жуканова Н.К., 
Байғанин ауданы Т.Жармағамбетов атындағы орта мектебінің технология пәні мұғалімі 
 
“Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі оқытудың жаңа технологияларын енгізу, 
білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу” 
ҚР.”Білім туралы” Заңының 8-бабы 
 
Кілт  сөздер:  ақпаратты  технологиялар, 
электронды  оқулықтар,  компьютерлік  бағ-
дарламалар, шығармашылық ізденіс. 
Қазіргі заман талабына сай адамдардың 
мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпа-
раттық-коммуникативтік  технологиялардың 
кеңінен  қолданысқа  еніп,  жылдам  дамып 
келе  жатқан  кезеңінде  ақпараттық  қоғамды 
қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. 
Келешек  қоғамымыздың  мүшелері  жастар-
дың  бойында  ақпараттық  мәдениетті  қалып-
тастыру  қоғамның  алдында  тұрған  ең  басты 
міндет.  Біріккен  ұлттар  ұйымының  шешімі-
мен  «ХХІ  ғасыр  –  ақпараттандыру  ғасы-
ры» деп аталды. Қазақстан Республикасы да 
ғылыми-техникалық 
прогрестің 
негізгі 
белгісі  –  қоғамды  ақпараттандыру  болатын 
жаңа кезеңіне енді.  
Қоғамды ақпараттандыру – экономика-
ның,  ғылымның,  мәдениеттің  дамуының  не-
гізгі шарттарының бірі. Осы мәселені шешу-
дегі  басты  рөл  мектепке  жүктеледі.  Адам-
заттың қолы жеткен ең үлкен табыстарының 
бірі  осы  ақпарат.  Бірақ  оны  шектен  тыс 
ашық  қолдана  берсе,  жастар  санасын  улай-
тын  да  нәрсеге  айналып  кетуі  мүмкін.  «Қа-
зіргі  заманда  жастарға  ақпараттық  техноло-
гиямен  байланысты  әлемдік  стандартқа  сай 
мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп,  
Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа 
білім беру  жолында ақпараттық  технология-
ны  оқу  үрдісінде  оңтайландыру  мен  тиім-
ділігін  арттырудың  маңызы  зор.  Сапалы  бі-
лім беру қазіргі уақытта, білім алушылардың 
жұмысын  ұйымдастыруда  жаңа  әдістер  мен 
технологияларды  кеңінен  пайдалануды,  бі-
лім  беруді  ақпараттандыруды  талап  етеді. 
Ақпараттық-коммуникациялық  технология 
электрондық  есептеуіш  техникасымен  жұ-
мыс  істеуге,  оқу  барысында  компьютерді 
пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқу-
лықтарды,  интерактивті  тақтаны  қолдануға, 
интернетте  жұмыс  істеуге,  компьютерлік 
оқыту  бағдарламаларына  негізделеді.  Ақпа-
раттық  әдістемелік  материалдар  коммуника-
циялық байланыс құралдарын пайдалану ар-

 
     
 
52 
қылы  білім  беруді  жетілдіруді  көздейді.  За-
ман  ағымына  қарай  ақпараттық-коммуника-
циялық  технологияны  қолдану  айтарлықтай 
нәтиже беруде. Кез-келген сабақта электрон-
дық  оқулықты  пайдалананып,  оқушылардың 
танымдық  белсенділігін  арттырып  қана  қой-
май,  логикалық  ойлау  жүйесін  қалыптасты-
руға,  шығармашылықпен  еңбек  етуіне 
жағдай жасайды.  
Технология  сабақтарында  компьютер-
лік  технологияны  тиімді  пайдалану  арқылы 
оқушылардың  ойлау  қабілетін  дамытып,  өз 
бетінше жұмыс істеуге дағдыландыруға, оқу-
шының  ақпараттық  ізденіс  қабілетін  артты-
руға  болады.  Технология  пәнінің  мұғалімі 
күнделікті  сабағы  арқылы,  оқушыларды 
адамгершілікке,  өз-өзіне  сын  көзімен  қарау-
ға,  сонымен  қатар,  жауапкершілік  пен  адал-
дыққа  бейімдейді.  Бұл  қасиеттерді  бойына 
сіңірген  оқушы  келешекте  қиындыққа  және 
уақытша  психологиялық  қолайсыздыққа  тө-
зімді  болады. Компьютер оқу үрдісінде қол-
данылатын  оқытудың  тиімді  құралдарының 
бірі.  Ол  оқытудың  әдістері  мен  мазмұнын 
анықтамайды.  
Оқытудың  компьютерлік  техноло-
гиясы дегеніміз білім алушыларға ақпаратты 
компьютер  арқылы  дайындау  және  беру  үр-
дісі.  Компьютерлік  технологияға  әртүрлі 
оқыту  әдістері  жатады:  бағдарламалық  оқы-
ту, танымдық оқыту және т.б. Қазіргі уақыт-
та  әрбір  жаңа  заманғы  адам  компьютерді 
біледі,  оны  жұмыста  да,үйде  де  қолданады 
Бүгінгі күні видео және аудио ақпаратты өң-
деу  және  бейнероликтерді  құру  аса  қиын-
дыққа соқпайды. Қазіргі  уақытта оқушылар-
ға сапалы білім беруде компьютердің атқара-
тын ролі ерекше. Мұғалімнің кәсіптік деңге-
йі  мен  оқушылардың  қызығушылығын  арт-
тыруда бірден-бір құрал компьютер. Оқу үр-
дісінде  компьютер  оқып-үйрену  нысаны  ре-
тінде,  сонымен  бірге  оқыту,  тәрбиелеу,  да-
мыту  мен  оқытудың  мазмұнын  меңгеруді 
диагностикалау құралы ретінде әрекет етеді. 
Мұның өзі ақпараттық технологияларды пай-
даланудың  екі  бағыты  бар  екендігін  анық-
тауға мүмкіндік береді.  
Бірінші  бағыт  тұрғысынан  алып  қара-
сақ,  ақпараттық  технологиялар  білім,  білік, 
дағдыны  игеру  үшін  қажетті  ресурс  болып 
табылып, оқушылардың саналы тәрбие, сапа-
лы  білім  алуына  жағдай  жасайды,  ал  екінші 
бағыт  тұрғысында  ақпараттық  технология-
лар  оқу-тәрбие  үрдісін  ұйымдастыру  тиімді-
лігін  арттырудың  қуатты  құралы  болып 
табылады.  Сондықтан  білім  беруді  жаңа  са-
тыға  көтеру  үшін  тек  білім  мазмұны  мен 
оқыту әдістерін ғана емес, ақпараттық техно-
логияларды  кеңінен  пайдалану  арқылы  оқы-
туды ұйымдастыру формаларын да жетілдіру 
керек.  Ақпараттық  технологияны  қолдану 
арқылы оқыту: 
-  жаңа  ақпараттық  технологияны  қолдану 
арқылы бiлiмнiң сапасын көтеру; 
-  жаңа  ақпараттық  және  телекоммуникация-
лық  технологияларды  енгiзу  арқылы  бiлiм 
беру мазмұнын жаңарту; 
-  жаңа  ақпараттық  технологияны  қолдану 
саласы  бойынша  оқушылардың  мамандыққа 
баулу механизмiн құру; 
-  бiздiң  елiмiздегi  және  шет  елдердегi  жи-
нақталған  ақпараттық  ресурстарға  жедел 
ену; 
- 
бiлiм  берудiң  телекоммуникациялық 
желiлерiн құру; 
Ақпараттық-қатынастық  технологияны 
бәсекеге қабілетті ұлттық білім беру жүйесін 
дамытуға және оның мүмкіндіктерін әлемдік 
білімдік ортаға енудегі сабақтастыққа қолда-
ну  негізгі  мәнге  ие  болып  отыр.  Қазіргі  ақ-
параттық  технологиялардың  қарқынды  даму 
кезеңінде  орта  білім  беретін  оқу  орындары-
ның  оқу  үдерісінің  тиімділігі  болашақ  мұға-
лімнің кәсіби дайындығына тікелей қатысты. 
Сол  себепті  ақпараттық-қатынастық  техно-
логиялар  құралдарын  педагогикалық  іс-әре-
кетке  кеңінен  қолдана  білу  іскерліктерінің 
жоғары  деңгейде  қалыптасуы  мектеп  мұға-
лімдерінің  кәсіби  дайындығына  қойылатын 
талаптар  қатарына  енеді.  Осы  орайда,  жоға-
ры  оқу  орындарында  болашақ  мұғалімдерді 
педагогикалық үдерісте ақпараттық техноло-
гиялар  мен  бағдарламалық  құралдарды  қол-
дануға  ғана  емес,  осы  құралдарды  жасауға 
дайындау өзекті мәселе болып табылады.  
Қазіргі  қоғамды  ақпараттандыру  үде-
рістері  және  олармен  тығыз  байланыстағы 
білім беру жүйесінің барлық формаларын ақ-
параттандыру,  жаңа  ақпараттық  және  қаты-
настық технологияларын (АҚТ) меңгеру жә-
не  жаппай  тарату  үдерістерімен  сипаттала-
ды. Мұндай технологиялар білім берудің жа-
ңа  жүйелерінде  оқытушы  мен  оқушының 
арасында қарым-қатынас орнату және мағлұ-

 
53 
     
 
мат  алмасу  үшін  белсенді  қолданылады. 
Қазіргі  оқытушы  АҚТ  төңірегіндегі  білім-
дерді  игеріп  қана  қоймай,  сондай-ақ  оларды 
өзінің кәсіби іс-әрекетінде пайдалана алатын 
маман  болуы  тиіс.  Ашық  және  басқа  білім 
беру  формаларында  қолданылатын  АҚТ  құ-
ралдарының негізгі түрінің бірі электрондық 
басылымдар  болып  табылады.  Компьютерді 
оқытушы  қосымша  материалдар,  әртүрлі 
анықтамалық мәліметтерден ақпараттар беру 
үшін көрнекі құрал ретінде пайдалана алады.  
Мұндай  мәліметтерге  графиктер,  сыз-
балар  және  суреттер  т.б.  жатқызуға  болады. 
Мұғалім араласпай-ақ, оқушылар өздері мең-
геруге тиісті ақпараттар беріледі. Қажетті ақ-
параттарды  жинақтауда  электрондық  техни-
каларды енгізу уақыт үнемдейді, қарастырып 
отырған  кезеңде  ақпараттың  толықтығын 
жоғарылатады, ақпараттық-анықтамалық жү-
йе  кұрамында  электрондық  құрырғылармен 
жұмыс істеу дағдысын қалыптастыруға мүм-
кіндік  туғызады.  Жаңа  ақпараттық  техноло-
гия  құралдарын  технология  пәні  сабақта-
рында  пайдалану,  оқушының  шығармашы-
лық,  интеллектуалдық  қабілетінің  дамуына, 
өз  білімін  өмірде  пайдалана  білу  дағдыла-
рының  қалыптасуына  әкеледі.  Мұндай  мүм-
кіндіктерді  қазіргі  кездегі  бар  және  жаңадан 
қалыптасып келе жатқан электрондық оқыту 
құралдары бере алады. 
Электрондық  оқулықтар  негізгі  білім 
берудің  электрондық  басылымдары  болып 
табылады.  Электрондық  оқулықтар  жоғары 
ғылыми және әдістемелік деңгейде жасалады 
және  бағдарлама  мен  стандарттың  дидакти-
калық  бірліктерін  анықтайтын,  білім  беру 
стандарттарына  толығымен  сәйкес  келуі  ке-
рек. Одан басқа, электрондық оқулықтар ин-
терактивті кері байланысты жүзеге асыратын 
пәнді оқыту барысында дидактикалық жүйе-
нің  үздіксіздігін  және  толықтығын  қамтама-
сыз  ету  керек.  Электрондық  оқулықтардың 
негізгі  қасиеттерінің  бірі  оның  мазмұнын 
қағаз  жүзінде  шығаруға  мүмкіндік  жасау 
болып табылады. 
Электрондық  оқулық  ғылыми-педаго-
гикалық құрал. 
Электрондық оқулықтардың тиімділігі: 
-  теориялық  материалды  өз  бетімен  оқып 
үйренуге, зерттеуге мүмкіндік береді; 
-  сабақты  иллюстрациялық  материалдармен 
жабдықтауға көмектеседі; 
-  сабақта  және  сабақтан  тыс  уақытта  өз 
бетімен  әр  түрлі  деңгейлі  шығармашылық 
тапсырмалар орындауға мүмкіндік береді. 
Мультимедиалық  технологиялардың  қ-
ызықты  мүмкіндіктері  электрондық  оқу  құ-
ралдарын жасауды және де басқа оқып үйре-
нуге  арналған  құралдар  жасауда  көп  қолда-
нылады.  Мультимедиялық  технологияларды 
кеңінен  қолдану  оқытудың  қазіргі  компью-
терлік  технологияларын  дамытудың  жаңа 
бағыттарын дамытуға зор үлес қосып келеді. 
Компьютер  және  ақпараттық  технологиялар 
арқылы  жасалып  жатқан  оқыту  үдерісі  оқу-
шының  жаңаша  оқу  қабілетін  қалыптасты-
рып,  оларды  жүйелік  байланыстар  мен 
заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - 
өздерінің  кәсіби  потенциалдарының  қалып-
тасуына жол ашуы керек. Оқу үдерісінде ақ-
параттық  және  қатынастық  технология  құ-
ралдарын кешенді пайдалану мүмкіндігін тә-
жірибе  жүзінде  жүзеге  асыру  бұрыннан 
таныс  бағдарлама  құралдары  мен  дүниежү-
зілік  алғы  шепке  сәйкес  келетін  жаңа  құ-
ралдар болып табылатын көп функционалды 
білім  берудің  электрондық  басылымдарын 
жасау  және  қолдану  арқылы  да  жетуге  де 
болады. 
Қорытындылай келе біздің мақсатымыз 
қазіргі заман талабына сай ұрпақ тәрбиелеу, 
оларды  «оқи»  білуге  үйрету,  стандартты 
емес  жағдайлардан  шыға  білуге  үйрету,  қа-
шықтан  оқытуға  үйрету,  көп  материалды  аз 
уақытқа қабылдай білуге үйрету. Осылардың 
бәрін іске асыру үшін жаңа технологияларды 
сабаққа  қолдана  білу  әрбір  мұғалімнің  мін-
деті. Білім беруді аталған оқыту технология-
сы  негізінде  ұйымдастыру  оқушының  өзінің 
дербес  мүмкіндіктерін  ескере  отырып,  бел-
сенді  іс-әрекет  жасауына,  оқушының  тұлға 
ретінде  үнемі  дамуына,  өзін-өзі  тәрбиелеп 
дамытуына,  жеке  ерекшеліктерін  ескеруге 
жағдай  туғыза  алуымен  маңызды  екенін 
ерекше атап өтпекпін. 
Әдебиеттер: 
1. 
Н.Ә.Назарбаев. 
Қазақстан 
халқына 
жолдауы. «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан». 
2.  Б.Б.Аккуланова  «Ақпараттық-коммуника-
циялық  технологияларды  пайдалану  арқылы 
білім беру деңгейін котеру». 
3.  Н.Исабек  «Компьютерлік  технологияны 
пайдаланудың оңтайлы өлшемдері 

 
     
 
54 
РАЗВИТИЕ ТВОРЧЕСКИХ СПОСОБНОСТЕЙ ДЕТЕЙ ЧЕРЕЗ НЕТРАДИЦИОННУЮ 
ТЕХНИКУ РИСОВАНИЯ 
 
Камбарова Б.К., 
Воспитатель Ясли-сад №19 «Қызғалдақ» 
 
«Источники  способностей  и  дарований 
детей находятся на кончиках их пальцев. От 
них идут тончайшие ручейки, которые пита-
ют источник творческой мысли. Чем больше 
уверенности  в  движении  детской  руки,  тем 
ярче творческая стихия детского разума, тем 
он умнее». 
В.А.Сухомлинский. 
Достижения  детей  дошкольного  воз-
раста  определяется  не  суммой  конкретных 
знаний, умений и навыков, а совокупностью 
личностных  качеств,  в  том  числе  обеспечи-
вающих психологическую готовность ребен-
ка к школе. Развитие ребенка осуществляет-
ся в игре, а не в  учебной деятельности. При 
проведении занятий мы создаем благоприят-
ные  условия  для  формирования  таких  ка-
честв,  как  пытливость,  инициатива,  любо-
знательность,  самостоятельность.  Например, 
работу  в  этом  направлении  мы  начинаем  с 
того,  что  предлагаем  детям  самостоятельно 
выбрать  себе  нетрадиционный  материал  в 
окружающих его предметах («Оттиск смятой 
бумагой»,  «Рисование  на  скомканной  бума-
ге», «Знакомая форма новый предмет»). 
У детей младшего возраста работа с не-
традиционными техниками изображения вы-
зывает радостное настроение, снимает страх 
перед  краской,  боязнь  не  справиться  с  про-
цессом  рисования.  Многие  виды  нетради-
ционного  рисования  способствуют  повыше-
нию  уровня  развития  зрительно-моторной 
координации.  При  непосредственном  кон-
такте пальцев рук с краской дети познают ее 
свойства: густоту, твердость, вязкость. («Ри-
сование  пальчиками»,  «Рисование  руками, 
ладонью, кулаком, пальцами».) Также разви-
вается мелкая моторика пальцев рук, кисти. 
В  средней  группе  совершенствуются 
умения  и  навыки  детей  в  использовании 
различных  нетрадиционных  техник.  Дети,  в 
совместной деятельности с педагогом, знако-
мятся с новыми материалами, эксперименти-
руют  с  ними,  передавая  задуманный  образ. 
Например,  «Прилетел  снегирь  ко  мне,  сел 
прямо на ладошку. Нарисую я его любимою 
картошкой».  Дети  испытывают  восторг, 
удивление, когда узнают, что картошку мож-
но не только кушать, но и использовать в ри-
совании. Дети старшего возраста используют 
цвет как средство передачи настроения, экс-
периментируют  (смешивает  краску  с  мыль-
ной пеной,  с  клеем).  В  изображении  сказоч-
ных  образов  появляется  умение  передавать 
признаки необычности, сказочности. («Рисо-
вание  мыльной  пеной»,  «Рисование  с  по-
мощью соли», «Рисование по - сырому».) 
Совместно  с  детьми  было  разработано 
пособие альбом «Виды нетрадиционных тех-
ник рисования» на основе детских рисунков. 
Периодически наш альбом пополнялся новы-
ми  материалами.  Данный  альбом  является 
мобильным,  позволяющий  пользоваться  им 
как  индивидуально,  так  и  нескольким  детям 
одновременно.  С  помощью  изготовленного 
нами  пособия,  дети  изучают  и  закрепляют 
знания о многообразии нетрадиционных тех-
ник, и могут самостоятельно применять лю-
бую  технику  при  рисовании.  Изобразитель-
ная  деятельность  выступает  как  образное 
средство  познания  действительности,  поэто-
му играет важную роль в умственном разви-
тии  детей,  а  умственное  воспитание  тесно 
связано с развитием речи детей. Как извест-
но,  речь  детей  впрямую  зависит  от  тонкой 
моторики  пальцев  рук.  Занятия  продуктив-
ной деятельностью развивают творческое во-
ображение  ребёнка,  способствуют  развитию 
мускулатуры  руки,  координации  движений, 
развивают  свойства  мышления  (анализ,  син-
тез,  умение  сравнивать).  Во  время  продук-
тивной  деятельности  мы  знакомим  детей  с 
формой,  цветом,  размером,  положением  в 
пространстве,  новыми  словами  действиями, 
т.е. глаголами, учим различать и употреблять 
слова,  обозначающие  внешние  признаки 
предметов.  Работая  над  рисунком,  дошколь-
ники учатся выделять особенности, качества, 
внешние свойства предметов, главные и вто-
ростепенные  детали,  правильно  устанавли-
вать и соотносить одну часть предмета с дру-
гой, передавать пропорции, сравнивать вели-

 
55 
     
 
чину  деталей,  сопоставлять  свой  рисунок  с 
натурой, с работами товарищей («Кляксогра-
фия», 
«Монотипия», 
мармарирование, 
свеча+акварель и др.). 
Применяемые  нами  нетрадиционные 
техники изображения способствовали ослаб-
лению  возбуждения  слишком  эмоционально 
расторможенных детей. Из нашего опыта ра-
боты  можно  отметить,  что  нетрадиционное 
рисование,  например,  игра  в  кляксы,  увле-
кает  детей,  а  чем  сильнее  ребенок  увлечен, 
тем больше он сосредотачивается. Если чрез-
мерно  активный  ребенок  нуждался  в  боль-
шем  пространстве  для  разворачивания  его 
деятельности, если его внимание было край-
не  неустойчиво  и  рассеянно,  то  в  процессе 
нашей  работы  с  использованием  нетради-
ционного рисования, зона его активности су-
жалась,  уменьшалась  амплитуда  движений. 
Крупные  и  неточные  движения  руками  пос-
тепенно  становились  более  тонкими  и  точ-
ными. Таким образом, использование нетра-
диционных  техник  изображения  способст-
вует  познавательной  деятельности,  коррек-
ции  психических  процессов  и  личностной 
сферы дошкольников в целом. 
Дошкольное образование является пер-
вой  и  начальной  ступенью  школьного  обра-
зования.  Важно  отметить,  что  занятия  рисо-
ванием очень важны при подготовке ребенка 
к школьному обучению. Благодаря изобрази-
тельной  деятельности  дети  учатся  удержи-
вать  определенное  положение  корпуса,  рук, 
наклон  карандаша,  кисти,  регулировать  раз-
мах,  темп,  силу  нажима,  укладываться  в  оп-
ределенное  время,  оценивать  работу,  дово-
дить начатое до конца, помогать друг другу. 
Опыт  работы  с  детьми  в  нашем  дет-
ском  саду  показал:  рисовать  необычными 
способами и использовать при этом материа-
лы,  которые  окружают  нас  в  повседневной 
жизни, вызывают у детей огромные положи-
тельные эмоции. Рисование увлекает детей, а 
особенно  нетрадиционное,  дети  с  огромным 
желанием рисуют, творят и сочиняют что-то 
новое сами. Рисуя этими способами, дети не 
боятся  ошибиться,  так  как  все  легко  можно 
исправить, а из ошибки легко можно приду-
мать  что-то  новое,  и  ребенок  обретает  уве-
ренность  в  себе,  преодолевает  «боязнь  чис-
того  листа  бумаги»  и  начинает  чувствовать 
себя маленьким художником 
В последние годы в современной систе-
ме  образования  возрос  интерес  к  развитию 
креативности  детей  школьного  и  дошколь-
ного  возраста.  Актуальность  этого  вопроса 
связана  с  динамикой  современного  мира,  с 
изменениями  в  образовательной  парадигме, 
в связи с которыми повысились требования и 
к качествам личности. Существует множест-
во  определений  термина  «креативность». 
Наиболее  полное  и  удачное,  на  наш  взгляд, 
отражено  в  психологическом  словаре:  креа-
тивность (от лат. creative – творческий) спо-
собность личности генерировать нестандарт-
ные  идеи,  быстро  находить  выход  их  проб-
лемных  ситуаций,  не  копируя  при  этом  тра-
диционные  схемы  мышления.  Таким  обра-
зом,  для  развития  креативности  необходимо 
активизировать творческий потенциал ребен-
ка, развивать его способности, создавать не-
обходимые условия. 
В  практике  дошкольных  образователь-
ных  учреждениях  в  последнее  время  наме-
тилась  определенная  тенденция  усиления 
внимания  со  стороны  педагогов  к  творче-
скому  развитию  детей.  Одна  из  задач,  нахо-
дящихся в поле зрения методистов и педаго-
гов  дошкольных  учреждений  –  совершенст-
вование способов общения с ребенком в нап-
равлении  личностно-ориентированного  вза-
имодействия  с  ним,  что  способствует  рас-
крытию  творческого  потенциала  детей.  Од-
ним  из  эффективных  способов  активизации 
этого  потенциала  является  развитие  вообра-
жения  детей  дошкольного  возраста  через 
изобразительную деятельность, так как нель-
зя  нарисовать  или  вылепить  что-либо,  не 
представив,  что  именно  хочешь  изобразить. 
Интеграция  видов  художественно-эстетиче-
ской  деятельности  в  дошкольном  детстве 
имеет  естественный  характер.  Любой  вид 
продуктивной  творческой  работы  ребенка 
целесообразно  обогащать  и  поддерживать, 
иногда  даже  необходимо  отойти  от  стан-
дартов и примитивизма, не исключая, конеч-
но же, при этом основ изобразительной гра-
моты. Тем более, что дети дошкольного воз-
раста  очень  часто  самостоятельно  экспери-
ментируют с художественными материалами 
и инструментами в процессе освоения спосо-
бов создания того или иного образа. 
Использование  нетрадиционной  техни-
ки  на  занятиях  по  изобразительной  деятель-

 
     
 
56 
ности  в  практике  дошкольных  учреждений 
дает  возможность  детям  на  разных  этапах 
творческого развития создавать доступными, 
простыми  средствами  интересные,  креатив-
ные по содержанию образы.  
Так,  например,  на  занятиях  по 
изобразительной 
деятельности 
помимо 
обычных  гуаши,  акварели  карандашей,  мы 
используем  восковые  мелки,  сангину, 
художественный 
уголь. 
Для 
создания 
различных фактурных эффектов использует-
ся крупа (манка), мыльная пена, поролон, пе-
нопласт, смятая бумага и т.д. Необычной мо-
жет  быть  и  основа,  на  которой  выполняется 
рисунок: наждачная, мокрая или мятая бума-
га, ткань, оргстекло. 
Использование  нетрадиционных  тех-
ник рисования в детском саду ведет за собой 
расширение представлений у детей дошколь-
ного возраста о художественной выразитель-
ности  рисунка,  развитие  изобразительных 
умений и навыков и т.д.  
Однако те или иные задачи могут быть 
реализованы  в  том  случае,  если  четко 
определяется место и значение той или иной 
нетрадиционной 
техники 
в 
каждой 
конкретной  теме.  Рассмотрим  под-робнее 
использование  таких  техник  на  за-нятиях  с 
детьми дошкольного возраста. 
Кляксография  с  ниточкой  -  ребенок 
опускает нитку в краску, отжимает ее. Затем 
на  листе  бумаги  выкладывает  из  нитки  изо-
бражение,  оставляя  один  конец  свободным. 
После  этого  сверху  накладывает  другой 
лист,  прижимает,  придерживая  рукой,  и  вы-
тягивает  нитку  за  кончик.  Недостающие  де-
тали дорисовываются. 
Монотипия  -  это  один  отпечаток.  Для 
ее  изготовления  нужен  полиэтилен  или  бу-
мага в качестве основы для нанесения на них 
акварельных  или  гуашевых  разводов  ,  затем 
сверху  на  рисунок  накладывается  чистый 
лист  бумаги,  аккуратно  проглаживается 
сверху рукой и снимается. Получается отпе-
чаток,  который  так  же,  как  и  кляксография, 
можно дорисовать. Рисование по сырому- на 
лист  бумаги  с  помощьюгубки  или  кисточки 
смачивается водой, пока лист невысох нано-
сится рисунок. Получается размытое изобра-
жение. Для веселых творческих занятий, раз-
вивающих фантазию и воображение, исполь-
зуется рисование окрашенной нитью. Гуашь 
наливается в палитру. Ребенок, крепко держа 
нитку  левой  рукой,  опускает  ее  в  краску  до 
уровня пальцев.  
Кисточкой  в  правой  руке  он  помогает 
нитке 
пропитаться 
краской. 
Затем 
прижимает кисточкой нитку у пальцев и про-
тягивает ее сквозь щетину. Окрашенная нить 
хаотично  выкладывается  на  половине  сло-
женного  листа  и  прижимается  второй  поло-
виной.  Лист  аккуратно  открывается,  нить 
удаляется.  Таким  образом,  получается  до-
вольно  интересный  рисунок.  Возможным 
представляется  оставить  несколько  отпечат-
ков  разного  цвета,  для  этого  необходимо 
каждый раз брать новую нить. 
Таким  образом,  примеров  применения 
нетрадиционных  техник  рисования  очень 
много,  нами  описаны  лишь  наиболее  рас-
пространенные  и  доступные  каждому  педа-
гогу.  Подобные  нестандартные  подходы  к 
организации  изобразительной  деятельности 
удивляют  и  увлекают  детей,  раскрывают 
креативный  потенциал  ребенка,  позволяют 
ему самостоятельно экспериментировать, яр-
ко мыслить, чувствовать краски, их характер 
и настроение. 
Литература: 
1. 
Анцифирова 
Н.Г. 
Необыкновенное 
рисование.  //Дошкольная  педагогика.  2011. 
№7 с.39 
2. 
Богоявленская 
Д.Б. 
Психология 
творческих  способностей:  Учебное  пособие 
для  студентов  высших  учебных  заведений. 
М., 2002. 
3.  Дружинин  В.Н.  Общие  способности.  М., 
1995. 
4.  Дворецкая  О.  Мозаика  креативности.  // 
Обруч. 2009.№4 с.10. 
5.  Лыкова  И.А.  Изобразительная  деятель-
ность  в  детском  саду.  Авторская  программа 
«Цветные ладошки». М., 2007. 
6.  Маслоу  А.  Мотивация  и  личность  М., 
1999. 
7.  Краткий  психологический  словарь/  Под 
ред.  Петровского  А.В.,  Ярошевского  М.Г.  – 
Ростов-на-Дону: Феникс, 1999. 
 
 

 
57 
     
 
МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТЕР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТА ОҚЫТУ 
 
Клютова Г.Ж., 
Қобда ауданы Терісаққан орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі 
 
Елімізде болып жатқан түрлі бағыттағы 
өзгерістер  білім  беру  қызметіне  жаңа  талап-
тар  мен  сұраныстар  тұрғысынан  қарауды, 
қол  жеткен  табыстарды  екшеп,  сын  көзбен 
бағалай  отырып,  жан-жақты  саралауды,  бо-
лашақ  ұрпақтың  шығармашылық  белсенді-
лігін  барынша  дамытуды  талап  етеді.  Оқу 
процесінде  жеке  тұлғаға  бағытталған  оқыту 
технологияларын  қолдану  мен  оны  озық  тә-
жірибемен  сабақтастыра  зерттеуге  аса  мән 
беріліп  отыр.  Осыған  байланысты  білім  бе-
рудегі басты міндет оқушылардың шығарма-
шылық  қабілетін  қалыптастырып,  дамыту 
болып табылады. 
Қазақстан Республикасының «Білім бе-
ру туралы» Заңында, Елбасымыздың «Қазақ-
стан 2030» атты стратегиясы мен «Болашақ», 
«Дарын» бағдарламаларында, Қазақстан хал-
қына  жыл  сайынғы  Жолдауында,  Қазақстан 
Республикасында  білім  беруді  дамытудың 
2011-2020  жылдарға  арналған  Мемлекеттік 
бағдарламасында  білім  беру  саласындағы 
мемлекеттік  саясаттың  басты  қағидалары 
ретінде  жеке  адамның  білімділігін  ынталан-
дыру  және  дарындылығын  дамыту,  білім 
берудің дамытушылық және тәрбиелік сипа-
тын  күшейту  мәселелері  айқындалып,  ба-
сымды міндеттер қатарына қойылған. 
Данышпан Абайдың философиялық ой-
ларында  адамның  ішкі  табиғаты,  қасиеттері 
мен танымы туралы айтылады. Адамның бо-
йындағы  ең  басты  сипаттар  қандай  болмақ 
және  олар  қалай  қалыптаспақ  деген  сұрау-
ларға  жауап  іздеген  Абай  38-қара  сөзінде 
осы сұрауға: «Қашан бір бала ғылым, білімді 
махаббатпен  көксерлік  болса,  сонда  ғана 
оның аты адам болады»- деп жауап берген 
1.Мектеп оқушыларының  шығарма-
шылық  қабілетін  дамытудың  әлеуметтік-
психологиялық  алғышарттары  мен  ғы-
лыми  теориялық  негіздері.  Еліміздің  эко-
номикалық қуаты мен халқымыздың тұрмыс-
салт  дәрежесінің  жоғары  болуы  білім  беру 
үрдісімен  де,  даму  деңгейімен  де  тікелей 
байланысты. Алдынғы қатардағы экономика-
сы күшті дамыған елдер тәжірибесінен білім 
беру  саласына  шығармашылық  бетбұрыстар 
енгізу,  елдегі  экономика,  ғылым  мен  мәде-
ниеттің өркендеп дамуының бірден-бір кепі-
лі  екендігі  айқындалған.  Сондықтан,  бүгінгі 
таңда  оқушының  жеке  тұлғалық  ерекшелік-
тері мен мүмкіндіктеріне мән берілуден. Ер-
теңгі  болашағымыз,  ел  мен  жердің  иесі  жас 
ұрпақтың  дара  тұлғалық  ерекшеліктері  мен 
мүмкіндіктерін  тап  басып  танып,  дамыту, 
оны  өзіндік  ой-пікірі  бар  тәуелсіз  тұлға  ре-
тінде қалыптастыру келелі міндеттердің бірі. 
Оқушылардың  шығармашылық  қабіле-
тін дамыту тек оқу-тәрбие үрдісінде ғана, ба-
ланың  жүйелі  түрде  белсенді  интеллектуал-
ды ізденіске тартылуы арқылы ғана іске асуы 
мүмкін.  Оқушы  осы  кезде  туындаған  оқу 
проблемаларын  салмақтап,  негізделген  және 
жан-жақты  тексерілген  шешім  қабылдайды, 
оны әрекет арқылы жүзеге асырады. Мұғалім 
оқушының  әрекетін  қатаң  басқарса,  жеке 
тұлғаны қалыптастыруда мақсатына жете ал-
майды, тек тиянақты, ақылды орындаушыны 
ған  даярлайды.  Оқушыларды  үнемі  шығар-
машылық  сипаттағы  шараларға  тартып,  бір-
те-бірте  күрделенетін  тапсырмалар  мен  ше-
шуін  таба  алатын  міндеттер  жүктеу  арқылы 
шығармашылық  іс-әрекеттерін  қалыптасты-
руға  болады.  Шешу  жолын  өздері  тауып,  өз 
бетімен  ойлау  әрекеті  болса  ғана  шығар-
машылық  әрекеттің  дамуына  түрткі  болады. 
Оқушының 
шығармашылық 
қабілетінің 
қалыптасуын  мынадай  кезеңдерге  бөліп 
қарастыруға болады. 
Бірінші кезең. Оқу материалының маз-
мұнына  қызықпайды,  өз  бетінше  тапсырма-
ны баяу орындайды, өз қатесін, өзге оқушы-
лардың қатесін түзете алмайды. Тапсырманы 
орындауда  жоспар  құра  алмайды.  Тапсырма 
бойынша  жоспар  құруды  өздігінен  орындай 
алмайды,  тек  мұғалім  көмегімен  іске 
асырады. 
Екінші  кезең.  Танымдық  қызығушы-
лығы  бой  көрсете  бастайды,  оқу  мәтіні  бо-
йынша  себеп-салдарлық  байланыстарды 
анықтай бастайды, негізгі ерекшеліктерді бө-
ліп  атай  алады,  әлі  де  болса  өз  бетімен  тап-

 
     
 
58 
сырманы  орындауы  жеткіліксіз,  өз  қатесін 
және  өзге  оқушылардың  қатесін  мұғалімнің 
жетекшілігмен  түзете  алады.  Тапсырман 
орындау жоспарын толық құра алмайды. 
Үшінші  кезең.  Оқушы  өзінің  таным-
дық қабілетін дамытуға қызығушылық таны-
тады.  Тапсырмалар  орындайды,  өз  бетінше 
шығармашылық  тапсырмаларды  орындауға 
қызығушылық  танымдық,  мәтінді  құрасты-
рады,  өзінің  және  өзге  оқушылардың  жібер-
ген қателіктерін түзетеді. Тапсырманы орын-
дау жоспарын құра біледі. 
2.  Орыс  мектептерінде  қазақ  тілін 
оқыту  үдерісінде  интерактивті  әдістерді 
қолданудың  ғылыми-әдістемелік  негіз-
дері. Егемен еліміздің ертеңі, бүгінгі мектеп 
оқушыларын,  қоғамымыздағы  мемлекеттік 
тіл  болып  табылатын  қазақ  тілінің  мәртебе-
сін көтеруге, ана тіліміздің айбынын асқақта-
туға  баулу,  елжандылыққа  тәрбиелеу  оқу-
тәрбие үрдісіндегі маңызды бағыттардың бі-
рінен  саналады.  Өзге  ұлт  өкілдеріне  мемле-
кеттік тілді оқытудағы ең басты ұстанымдар 
қатарына қазақша қарым-қатынас тілінің не-
гіздерін игеруіне ықпал ету, дұрыс оқып-жа-
зуға  машықтандыру,  тілдің  орфографиясы 
мен орфоэпиясының заңдылықтарын түсінді-
ру  т.б  жатады.  Әсіресе  қазақ  тілін  оқытуда 
коммуникативтік  оқытуға  ерекше  мән  беру 
оқыту тиімділігін арттыратыны сөзсіз. 
Коммуникативтік тұрғыдан оқыту үшін 
мұғалімнің сабақ өткізу  әдістерінің интерак-
тивті түрлерін меңгеруі аса маңызды. Оқыту-
дың  интерактивті  әдістері  қазақ  тлін  үйре-
нуші  оқушылардың  тіл  үйрену  процесін  пе-
дагогикалық-психологиялық тұрғыдан қарас-
тырып,  тілдік  әрекеттерін  тілдік  шығарма-
шылық деңгейіне дейін жеткізеді. 
Интерактивті-  inter-  өзара,  akt-  әрекет-
тесу  деген  мағынаны  білдіреді.  Оқытудың 
интерактивті  әдістерінің  тиімділілігі  де  осы, 
барлық  оқушылардың  өзара  әрекетіне  негіз-
деліп,  оқу  үрдісіне  оқушының  қатыспай  қа-
луы  мүмкін  болмайтындай  жағдайда  ұйым-
дастырылуында болып табылады. 
Интерактивті  оқыту  технология-
ларының түрлеріне: 
-  жұптасып  жұмыс  істеу;  -  ротациялық  үш-
тік;  -  шағын  топтармен  жұмыс;-  карусель- 
айналмақ;- аквариум; - аяқталмаған сөйлем;- 
броундық қозғалыс;- есептеу ағашы;- өзіндік 
бағалау; - азаматтық тыңдау; - рөлдік ойын;- 
сығымдау  әдісі;-  өз  позицияңды  ұстан;  - 
дискуссия;- дебаттар жатады. 
Өз  тәжірибемде  орыс  мектебінде  қазақ 
тілін  оқытуда  интерактивті  әдістерді  пайда-
лана  отырып,  оқу  тапсырмаларына  дидакти-
калық  талаптар  тұрғысынан  қарап,  тілдік 
жаттығулардың  оқушы  ұғымы  мен  қолдану-
ына оңтайлы болуына мән беремін. Интерак-
тивті әдістер арқылы оқытудың сапасы, оқу-
шылардың өзара әрекеті оқушы санына тіке-
лей  байланысы  анықталмақ.  Әдістің  басты 
ерекшелігі  оқушылардың  өзара  әрекетінде 
болғандықтан,  бұл  әсіресе  өзге  ұлт  өкіл-
деріне қазақ тілін оқытудағы маңызы зор. 
Интерактивті 
әдістердің 
негізгі 
мазмұндық  ерекшеліктеріне  тоқталатын 
болсақ: 
-  оқушылар  білетін  ақпараттарымен  бөліс-
кенде,  ақпарат  беруші  де,  алушы  да  білім 
алады; 
-  оқушылар  ақпараттар  мен  дағдыларды 
игереді; 
-  оқушының  пікірінің  логикалық  құрылымы 
айқын байқалады; 
-  өз  көзқарастары  мен  пікір  алшақтығы  түр-
ліше болатынын байқай отырып, ақиқат ше-
шімге  жету  үшін  оқушы  түрлі  ой  жетегінде 
болады; 
-  оқушылардың  танымдық  қызығушылық-
тары  мен  белсенділіктері  артып,  шығарма-
шылық қабілеттері қалыптасады. 
Қазақ  тілін  оқыту  процесінде  интерак-
тивті әдістерді пайдалану арқылы оқушының 
шығармашылық 
және 
интеллектуалдық 
белсенділігіне қол жеткізуге болады. 
3. Қазақ тілін оқыту үдерісінде инте-
рактивті  әдістер  арқылы  оқушылардың 
шығармашылық  қабілетін  дамытудың 
құрылымдық моделі. 
Сабақтың өткізу барысында оқушылар-
дың  қазақ  тілін  игеру  процесі  сабақтың 
ұйымдастырылуына  тікелей  байланысты 
екендігіне  көз  жеткіздік.  Оқушылардың  та-
нымдық-тәлімдік, шығармашылық қабілетте-
рі мен бейімділіктерін арттырудың маңызды 
бағыты  олардың  бойында  елжандылық  пен 
қазақстандық патриотизм сана-сезімдерін қа-
лыптастыруға  да  тікелей  байланысты.  Сон-
дықтан  оқыту  үрдісінде  оқу  тапсырмала-
рының мазмұндық сабақтастықтарының сақ-
талуы  мен  тапсырмалардың  деңгейлеп  бері-
луі,  өз  кезегінде,  оқушылардың  қарапайым 

 
59 
     
 
ақпаратты  қабылдап  дағды  қалыптастыруы-
нан  жоғары  дәрежеде  өз  бетімен  шығарма-
шылық деңгейге көтерілуіне ықпал етеді. 
Осы  талаптар  негізінде  қазақ  тілін  оқыту  процесінде  интерактивті  әдістер  арқылы 
оқушылардың шығармашылық қабілеті құрылымының моделін құруға талпыныс жасадық: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ВЕСЕЛИМСЯ ОТ ДУШИ  
Авторская программа  
 
Ковригина Л.М., 
ДО №3 «Ертай» г.Актобе 
 
В начале  учебного года на педагогиче-
ском  совете  определяется,  какие  утренники, 
веселые часы, развлечения рекомендует дет-
ский сад в этом году в работе с детьми. Темы 
мероприятий,  с  конкретными  воспитатель-
ными задачами. В организации и проведении 
праздников  принимает  весь  коллектив  до-
школьной организации. Можно обратиться к 
самым  современным  формам  работы,  ис-
пользовать все многообразие средств, но ес-
ли не знать, ради чего и в какой логической 
последовательности  действовать,  то  все 
наши труды пропадут даром. 
Прежде всего нам следует распланиро-
вать  свои  действия.  Правильно  поставить 
цель  и  определить  задачи,  которые  обуслав-
ливают  эту  цель;  определить,  в  какой  логи-
ческой  последовательности  нужно  дейст-
вовать;  1)  Какие  формы,  способы  и  приемы 
при  этом  использовать?  Что  бы  лучше  по-
нять принципы организации легче на приме-
ре  крупного  праздника  например:  Новогод-
ний утренник – любимый детский праздник. 
Здесь  много  чудесного,  необычного:  наряд-
ная  елка,  веселый  карнавал,  сказочные  пер-
сонажи.  Всем  детям  предоставляется  воз-
можность  принять  участие  в  хороводах,  иг-
рах, забавах, получить яркие запоминающие-
ся  впечатления,  побывать  в  роли  знакомых 
героев  сказок,  мультфильмов,  получить 
подарки. 
1.этап подготовки к празднику самый 
важный  этап  организация  подготовительной 
работы  к  празднику.  А.С.Макаренко  боль-
шое  значение  придавал  именно  этому  этапу 
подготовки детей к праздничному событию. 
Следует  ознакомить  детей  с  предстоя-
щим праздником т.е. подготовить детей зара-
нее. Существует множество форм подготови-
тельной работы это беседы, просмотры кли-
пов  и  кино,  встречи,  чтение  и  обсуждение 
статей, рассказов, стихов. Этот подход толь-
ко  в  том  случае  будет  воспитательно-полез-
ным,  если  он  будет  ощущаться  на  протяже-
нии какого то времени. Говоря о подготовке 
патриотических  праздников:  День  языка, 
День  Независимости  РК,  День  единства  на-
рода,  День  Астаны;  особое  внимание  уделя-
ют  их  идейно-политическому  содержанию, 
включение  детей  в  практическую  деятель-
ность. Подготовительная работа к празднику 
должна воздействовать на разум, эмоции де-
орыс мектептерінде қазақ тілін оқыту мазмұны 
оқыту әдістері мен құралдары 
интерактивті оқыту әдістері, түрлері 
шығармашылық 
қабілетке даярлау 
кезеңдері 
нәтижеге бағытталған 
шығармашылық 
тапсырма 
шығармашылыққа 
негізделген тілдік 
тапсырма 
оқушының шығармашылық қабілетінің құрлымы 

 
     
 
60 
тей,  включать  их  в  общественно-полезную 
деятельность. 
Многообразна  деятельность  детского 
коллектива  при подготовке  к  утренникам.  В 
подготовительный  период  планируются  и 
проводятся  викторины,  трудовые  десанты, 
выполняются  работы  по  изготовлению  кос-
тюмов, выставок рисунков, поделок, пригла-
сительных  билетов  и  т.д.  Вся  эта  работа 
открывает  большие  возможности,  как  для 
коллективной,  так  и  для  индивидуальной 
деятельности  детей.  В  планах  предусматри-
ваются:  массовые,  групповые,  индиви-
дуальные виды. 
Особенного  внимания  педагога  требу-
ют знания психологических особенности до-
школьников, а так же индивидуальные зада-
ния. Такие задания должны не возвеличивать 
уже  признанных  лидеров,  а  помочь  обрести 
уверенность,  завоевать  уважения  тем  детям, 
которым  трудно  дается  та  или  иная  сфера 
деятельности  и  кто  в  коллективе  пока  чув-
ствует  себя  неуверенно.  При  составлении 
праздничной  программы  очень  важно  пре-
дусмотреть  участие  всех  детей  каждый  дол-
жен себя чувствовать активным членом кол-
лектива.  Бывают  Однако  случаи,  когда  наи-
более  способных  детей  перегружают,  а  от-
стающих  совсем  отстраняют  от  выступ-
лений.  
Нельзя  выбирать  для  выступления  на 
утреннике  только  «способных»,  «талантли-
вых» детей. Следует продумать, как сделать 
активными  участниками и тех, кто по какой 
то причине что-то плохо усвоил, кто застен-
чив,  не  активен.  Такой  ребенок  может  про-
честь  короткое  стихотворение,  в  паре  с 
воспитателем  или  родителем  участвовать  в 
танце или игре. 
Индивидуальные  занятия  проводятся 
во  вторую  половину  дня  и  длятся  10-15 
минут.  Обычно  стихи  разучиваются  со  всей 
группой,  но  одно-два  стихотворения  можно 
подготовить  секретно  и  дети  с  особым 
интересом  выслушают  их  на  празднике. 
Занятия 
небольшими 
группами, 
как 
подготовка  «сюрпризов»,  интересна  детям, 
кроме  того,  при  этом  воспитывается 
выдержка, 
умение 
сохранять 
тайну, 
закреплять ряд навыков. 
Индивидуальные  задания  используют-
ся  и  для  вовлечения  в  работу  трудных,  не-
контактных  детей.  Воспитательная  роль  ме-
роприятия  значительно  повышается,  если  в 
его  подготовке  и  проведении  принимают 
участие  все  ребята.  Для  каждого  ребенка 
особую  ценность  представляет  оценка  его 
труда,  усилий,  инициативы  педагогом,  това-
рищами, коллективом.  
Коллективная  деятельность  по  подго-
товке  к  празднику  бывает,  как  правило  ра-
достной,  способствует  устранению  кон-
фликтных  ситуаций  между  детьми,  что  де-
лает  праздник  эффективным  средством  сп-
лочения и роста коллектива. Дети видят, что 
коллективные  усилия  приносят  большие 
плоды, что дело спорится, если тебя поддер-
живают,  верят  в  твои  успехи,  ждут  резуль-
татов труда.  
Приветствие  заведующей,  обращенное 
к  детям  и  гостям,  должно  быть  тор-
жественным  и  немногословным.  Воспита-
тель,  ведущий  утренник,  обязан  владеть 
словом,  уметь  вовремя  и  к  месту  пошутить, 
подбодрить выступающего, тактично и неза-
метно  исправить  кем-либо  допущенную  не-
ловкость  или  ошибку.  Роль  ведущего  очень 
ответственна. Ведущий это лицо, которое ру-
ководит  утренником,  объединяет  в  органи-
ческое  целое  части  праздника,  поясняет  де-
тям  происходящее  действие,  является  свя-
зующим  звеном  между  зрителем  и  испол-
нителем. 
Очень важно, чтобы ведущий держался 
непринужденно,  вел  утренник  эмоциональ-
но,  говорил  просто,  но  литературным  язы-
ком. Ведущий должен быть находчивым, ес-
ли  на  утреннике  случаются  непредвиденные 
моменты,  например:  паузы  из-за  переодева-
ния  или  изменился  состав  исполнителей  и 
т.д.  
Ведущий  должен  уметь  урегулировать 
ситуацию  (заменить  или  переставить  после-
довательность  выступлений,  уметь  запол-
нить  паузу  и  т.д.)  Ведущему  следует  побы-
вать на предпраздничных музыкальных заня-
тиях,  чтобы  хорошо  освоить  всю  празднич-
ную  программу  и  в  случае  надобности  по-
мочь 
детям 
при 
исполнении 
танца, 
инсценировки и других номеров. 
Праздник  должен  ощущаться  детьми  с 
того  момента,  как  только  они  ступят  на  по-
рог дошкольной организации. Особая чисто-
та,  убранство  помещения,  нарядная  одежда 

 
61 
     
 
детей и взрослых сразу создает праздничное 
настроение.  Воспитатели  приветливо  встре-
чают  детей  и  родителей  поздравляют  всех  с 
праздником. Меню в этот день тоже должно 
быть необычным, праздничным с учетом так 
же  и  националь-ных  особенностей,  блюда 
красиво  оформлены.  Если  костюмы  предва-
рительно  разложены,  атрибуты  приготовле-
ны,  воспитатель  находится  возле  детей,  соз-
дается спокойная, праздничная атмосфера. 
Перед входом в зал не должно быть то-
мительного  ожидания.  Чтобы  избежать  суе-
ты,  следует  рассчитать  время,  когда  раздать 
детям  атрибуты  и  приготовиться  к  входу. 
Неорганизованность утомляет детей, отрица-
тельно влияет на их настроение и поведение 
во время утренника. В день утренника нельзя 
запрещать  детям  играть  лучше  заинтересо-
вать  их  трудовой  или  художественной  дея-
тельностью связанной с праздником. 
2. этап подготовки к празднику – это 
этап планирования. Он включает в себя: 
1.Создание  организационного  коллектива, 
куда  входят  люди,  реально  влияющие.  Это 
заведующая  дошкольной  организацией,  ме-
тодисты, завхоз, родители, спонсоры. 
2.Создание  организационно-постановочной 
группы,  где  будут  работать  специалисты-
практики.  Например:  методист  выступает  в 
роли  директора  программы,  постановочной 
части и администратора. Музыкальный руко-
водитель-режиссер,  звукорежиссер,  худож-
ник оформления. 
3.Распределение ролей, где в качестве артис-
тов  являются  воспитатели,  помощники 
воспит-ателей, родители.  
4.Определение  формы  проведения,  места  и 
времени. 
5.Разработка подробного плана подготовки и 
проведения праздника, где будет четко обоз-
начено:  какие  мероприятия  надо  осущест-
вить,  к  какому  сроку  и  кто  персонально  за 
это отвечает. 
Не следует забывать, когда отвечают все - не отвечает никто. План подготовки может 
выглядеть примерно так: 
 
План подготовки мероприятия 
№ 
Вид работы 
Дата, время 
Ответственный 
1 
Определение темы и идеи мероприятия 
 
 
2 
Написание сценария 
 
 
3 
Подбор участников 
 
 
4 
Подбор муз. репертуара 
 
 
5 
Подбор стихов, танцев, игр 
 
 
6 
Утверждение сценария 
 
 
7 
Составление плана занятий, репетиций 
 
 
8 
Ознакомление участников (работников) с планом   
 
9 
Худ. оформление (фойе, зрительный зал, сцена) 
 
 
10  Покупка подарков, сувениров 
 
 
11  Художники по костюмам 
 
 
12  Генеральная репетиция 
 
 
13  Мероприятие 
 
 
Полезно  также  иметь  план  проведения 
мероприятий. Он позволит подсчитать время 
затраченное  на  то  или  иное  действие,  выя-
вить не возникают ли паузы по ходу выступ-
лений сбалансировать отдельные действия.  
Праздник  должен  быть  проведен  в 
хорошем  темпе.  Растянутость  выступлений, 
слишком  большое  их  количество  –  все  это 
утомляет детей, расхолаживает их, нарушает 
единую  линию  эмоционально-физической 
нагрузки.  Избежать  этого  позволит  прежде 
всего  четкое  распределение  обязанностей, 
так  как  существует  еще  один  неудобный 
момент-это  переодевание  детей,  для  этого 
назначается  ответственный  за  переодевание 
детей,  за  регулирование  световых  эффектов, 
за  свое-временное  появление  персонажей, 
помощь в проведении сюрпризных моментов 
и  т.д.  Этот  план  можно  скорректировать, 
исходя 
из 
специфики 
конкретного 
мероприятия,  но  его  наличие  будет  полезно 
при подготовке любого праздника. 
 

 
     
 
62 
План проведения мероприятия 
№ 
Проводимое действие 
Затраченное 
время 
Ответственный 
фамилия 
1 
Звучат позывные 
Выходят ведущие 
09.00-09.01 
 
2 
Ведущие 
приветствуют 
гостей, 
произносят вступительное слово 
09.01-09.05 
 
3 
Звучат позывные 
Заходят дети 
09.05-09.07 
 
4 
Дети читают перекличку 
Поют песню…. 
09.07-09.12 
 
Конечно  же  время  указано  примерно  и  не  означает,  что  все  должны  стоять  с 
секундомером  и  высчитывать  минуты.  Важно,  чтобы  каждый  знал  последовательность 
сценария, и следил после какого номера его выход. 
  
3. этап подготовки к празднику напи-
сание,  обсуждение  и  утверждение  сценария. 
Важная  и  трудоемкая  часть  подготовки  к 
празднику  разработка  сценария.  В  сценарии 
в  строгой  последовательности  излагаются 
действия  происходящие  на  празднике,  фраг-
менты  раскрывающие  тему,  авторские  пере-
ходы  от  одной  части  праздника  к  другой, 
приемы  активизации  участников  (конкурсы, 
игры, сюрпризные моменты, проблемные си-
туации  и  т.д.),  оформление  и  оборудование 
праздника.  В  работе  музыкального  руково-
дителя  есть  неудобные  периоды  времени, 
когда календарные праздники стоят слишком 
близко. Например: День Независимости РК и 
Новый  год;  8  Марта  и  Наурыз;  День 
Единства  народа  РК  и  День  Победы,  когда 
для  написания  сценария  и  подготовки  к 
празднику отведен короткий срок времени, в 
таком  случае  зачастую  сценарий  подменя-
ется организационным планом. Все это при-
водит  к  несогласованности  отдельных  его 
частей  и  недостаточно  яркому  раскрытию 
иди, а также организационной неразберихе. 
1 часть работы над сценарием 
В сценарии важно не только дать мате-
риал,  соответствующий  теме,  но  ярко  под-
черкнуть  идею  праздника.  

жүктеу/скачать 4,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: