Н. С. Ахтаева А. И. Абдигапбарова

286 

 

12.  Қарсы  пікір  білдірушінің  эмоциялық  жағдайын  сипат-

таудан қаш. «Неге соншама бұрқырайсың?», «Неге қатты ашу-

ланасың»  секілді  «тыныштандырушы»  сөздер  жанжалдың  да-

муын одан сайын нығайтады және күшейтеді.  

Жетекші «аралық сот» рөлінде. Өзінің басқарушылық қыз-

меті  бойынша  жетекшіге  бағынышты  бөлімдер  мен  бөлім-

шелерде,  бағынышты  қызметкерлердің  арасында  туындаған 

жанжалдық  жағдайларда  арашашы  болуға  тура  келеді.  Мұн- 

дай  жағдайларда  ол  «аралық  сот»  функциясын  атқарады.  Бұл 

функцияны  іске  асыру  бірқатар  талаптарды  орындауды  қарас-

тырады: 

−  жанжалдың мәнін білу; 

−  үлкен сабырлылық таныту; 

−  екі тарапқа да оң қарау, сөйлеушілерді эмоциялық қолдау, 

бұл біреуімен келісімге келуді білдіреді; 

−  қарсы  пікір  білдірушілерге  өз  сезімдерін  кедергісіз  білді-

руге мүмкіндік беру; 

−  ұстанымдарды  емес  (қарсыластар  ұсынып  отырған),  мүд-

делерді (олар мұны не үшін ұсынып отырғаны) ашып алу; 

−  олардың мүдделерінде жалпы бір нәрсені таба алу; 

−  жанжалды  эмоциялық  жағдайдан  рационалды  өлшемге 

ауыстыру және ұсыныстарды талдау. 

Бағынышты қызметкерлердің жанжалын басқаруда жетекші-

нің  әрекеттер  алгоритміне  әрекеттердің  келесі  кезектілігін  қо-

суға болады: 

1) Жанжалды талдау; 

−  жанжал дамуының сатысын анықтау. С.И. Самыгин және 

Л.Д.  Столяренко  (1997),  егер  жетекші  бастапқы  фазада  «жан-

жалға  кіріп  және  оны  басқарса»,  онда  ол  92  пайызға  шешіледі, 

ал егер көтерілу фазасында болса – 46 пайыз, біріншілік шыңда 

–  5  пайыздан  төмен,  бәсеңсу  фазасында  –  20  пайыз,  екіншілік 

көтерілу фазасында – 7 пайыз, екіншілік көтерілуде – 2 пайызға 

шешіледі, деп айтады; 

−  жанжалдың  жасырын  және  айқын  себептерін  және  же-

леуін анықтау; 

−  жанжалдың  басты  мәселелерін  шешімдер  емес  мақсаттар 

санатында анықтау; 

287 

 

−  жанжалдасушыларың  мүдделерін  анықтау.  Бастысы  –  ұс-

таным  емес,  мүдде.  Біздің  ұстанымымыз  –  бұл,  біз  мәлімдеп 

жатқан,  пікір  білдіріп  жатқан,  біздің  мәселені  шешудің  үлгісі. 

Біздің  мүддеміз  –  бұл  бізді  осы  шешімді  қабылдауға  қозғаушы 

күш. Мүдделер – бұл біздің қалауымыз бен уайымымыз, оларда 

– мәселені шешудің кілті; 

−  қатысушылар мен туындаған мәселелерді жіктеу; 

−  жанжалдасушылардың жеке сапаларын есепке алу; 

−  жанжалдасушылардың  өзара  қатынасында  (өзара,  ұйым-

ның басқа мүшелерімен, жетекшімен т.б.) жанжалдың алдында-

ғы жағдайды есепке алу. 

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: