Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
| "АРҚАЛЫҚ БАТЫР" - казақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресін
бейнелейтін тарихи жыр. Жырдың негізгі кейіпкері - Арқалық шамамен 18 ғ-дың 2-жартысында 19 ғ-дың басында өмір сүрген Керей тайпасының батыр. Жырдың негізгі арқауы болған оқиға - Арқалықтың ішкі-сыртқы жауға қарсы күресте көрсеткен ерлігі. "А. б." жырында сол кездегі тарихи шындық сипаты мол. Жырдың барлық нұсқаларында әділдік жеңіп, озбырлықгың тамырына балта шабылады. Әдебиет және өнер ин-тының қолжазбалар және мәтінтану бөлімінде "А. б." жырының 4 түрлі нұсқасы бар. Ж.Шанин осы жырдың негізінде "Арқалық батыр" пьесасын жазды. "А. б." жыры "Батырлар жырының" 2-томында басылды (1961). АРНАУ - әдеби шығарманың басында берілетін, сол шығарманың кімге, қандай оқиғаға байланысты екенін көрсететін, көбінесе, өлең түрінде келетін автордың сөзі. Кейде А-да автордың өз шығармасын белгілі бір адамға ізет-құрмет ретінде арнайтыны айтылады. Кейде жазушы А-ды кімге қаратып айтылғанын анықтамай, сол кісінің өзі ғана түсінетіндей етіп береді. А. әлем халықтары әдебиетінің барлығында дерлік бар. Шығарманы тыңдаушыларға, оқырмандарға А-мен бастау қазақ әдебиетінде де бұрыннан келе жатқан дәстүр. А-дың озық үлгісіне Ж.Аймауытовты "Қартқожа" романының басында берілген мына өлеңді жатқызуға болады: "Ел үшін күйген, Еңбекті сүйген, Ізгі тілек, Ер жүректі, Жұртшылық көсемі - Жалынды жастарға арнаймын". жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|