Н. Ш. Чернышевский мұраларын оқып таныс болған, Батыс Еуропа әдебиетінен Гете, Дж. Байрон
жүктеу/скачать 3,44 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- БАҚТИЯРДЫҢ ҚЫРЫҚ БҰТАҒЫ"
| БАҚСЫ САРЫНЫ - әдет-ғұрыптық әндердің бір түрі. Б. с-н орындаушы әрі ақын, әрі биші,
әрі сазгер. Ол аруақтармен өлең-жыр арқылы тілдесіп, іс-әрекетін би қимылдары арқылы жүзеге асырған. Б. с. халық поэзиясына тән 7 - 8 буындық жыр немесе 11 буындық қара өлең өлшемінде құрылып, арнайы муз. сарынмен орындалған. Бақсылар асатаяқ, т.б. ұрмалы аспаптарды - құлағына қоңырау, шанағына айна орнатқан қобызды пайдаланған. Б. с-ның фольклорлық-этногр, үлгілерін әдебиетші ғалымдар Ә.Қоңыратбаев, М.Ғабдуллин, С.Қасқабасов, т.б. зерттеп, өнер саласында А.3атаевич, Б.Ерзакович, Б.Қарақұлов. Т.Бекхожиналар бірқатар үлгілерін жазып алып, нотаға түсірген. ''БАҚТИЯРДЫҢ ҚЫРЫҚ БҰТАҒЫ", "Бақтиярнаме" - парсы тілінде жазылып, шығыс елдеріне кең тараған дастандар топтамасы, көне әдеби ескерткіш. Ең ескі нұсқасы 1296 жылғы қолжазба болып есептеледі. Қазақ тіліндегі дастандар парсы халқының осы "Бахтиярнаме" атты әңгімелер жинағының негізінде туған, бірақ парсыларда бұл қара сөз негізінде баяндалса, қазақтарда жырға айналған. Бірқатар зерттеушілер "Б. қ. б-н" Шығ. Түркістан өңірі қазақгарының дастаны ретінде қарастырады. Алайда "Б. қ. б." қырық қиссамен шектелмейді. Қазақ ұғымында жеті, тоғыз, қырық сандары киелі, көптікті білдіреді. "Б. қ. б." - Қытайдағы Шыңжаң өлкесіне тараған екі жүзден астам қисса-дастандар топтамасы. Сол топтамадағы "Шәкір-Шәкірат", "Қасым жомарт" дастандарын Жүсіпбек Шайхысыламұлы, " Шеризат", "Нұғыман-Нағым", "Ағаш ат" дастандарын Әсет Найманбайұлы жазған. "Б. қ. б-нда" елді мекен, кісі аттары, көбінесе, арабша, парсыша болғанымен, оқиға қазақы дәстүрде айтылады. Қазақ ақындарының араб-парсы әдебиетінен келген сюжетті өндеп, жырлауы нәтижесінде, "Б. қ б." қазақтың бай ауыз әдебиетімен ұштасьш, төл туындыдай сіңісіп кеткен.- назиралық үлгіде жырланған. жүктеу/скачать 3,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|