МАМАНДЫҚҚА ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ДАЙЫНДЫҚ ДИАГНОСТИКАСЫ Аңдатпа Мақалада мамандыққа психологиялық дайындық мәселесі қарастырылған. Мұнда
«Кәсіптік оқыту» мамандығының студенттерінің қатысуымен өткізілген эксперимент
нәтижелері көрсетілген. Эмпириялық зерттеулер ретінде келесі әдістер қолданылды:
В.Смейкл, М.Кучердің «Тұлғаның бағыттылығы» сауалнамасы, А.Е. Голомштоктың
«Қызығушылық картасы», М. Шнайдердің коммуникативті бақылау деңгейін зерттеу әдісі,
Дж.Холландттың «Тұлға типологиясы және тартымды кәсіби орта» әдістері қолданылды.
мақсаты - ұлттық-мәдени сәйкестілік феноменін түсіну және теориялық қорытуды білім
беру тәжірибесінде жүзеге асыру. Ұсынылған әдістеме студенттердің ұлттық өзін-өзі тану,
азаматтығы мен патриотизмін қалыптастыруға және олардың ұлттық мәдениетке, қазақ
халқы мен тұтастай Қазақстан халқының рухани мұрасына деген құндылықты қатынасын
дамытуға бағытталған. Теориялық әдістер: талдау, синтездеу, қорытындылау зерттеу
нәтижелерін негіздеу және ұсыну процесінде пайдаланылды. Зерттеу нәтижесі Қазақ
ұлттық өнер университетінде арнайы курстың сәтті жүзеге асырылуы болды. Арнайы
курс студенттің жеке тұлғалық сәйкестігін қалыптастыру міндеттерін шешу кезінде оқу
мекемелері үшін анықтамалық нүкте болуға арналған.
Түйін сөздер: ұлттық-мәдени сәйкестілік, ұлттық дәстүрлер, оқу үдерісі, арнайы курс,
шығармашылық тұлға.
Abstract Dossanova K.K., Kazakh National Art University (Almaty, Kazakhstan).
The implementation of the ideas which are generating the national and cultural identity within the university education //Pedagogy and Рsychology, № 2(35), 2018, KazNPU named
after Abai.
To preserve and protect the unique spiritual image and essential nature of the ethnicity it is
necessary to create a specific strategy and a set of events. This task is impossible to fulfil without
a thorough study and revealing the essential nature of the national and cultural identity, which is
one of the most important components of ethnicity. The aim of the study is to comprehend the
phenomenon of national and cultural identity and to implement the theoretical generalizations
into the educational practice. The proposed technique targets to generate the national awareness,
civic consciousness and Patriotic feelings in the students. Also it aims to teach the students to
value the national culture and spiritual heritage of Kazakhs and other folks living in Kazakhstan.
The theoretical methods are: analysis, synthesis, generalization were used during the study and
presentation of the research results. The result was the successful implementation of a special
course at the Kazakh national University of arts. The course is intended to be a guidance for other
educational institutions to help to generate national and cultural identity of the students.
Key words: national and cultural identity, national traditions, educational process, special
course, creative personality.
Зерттеу нәтижелері бойынша 2-3 курс студенттері үшін әртүрлі жеке және кәсіби
бағыттылық қажет. Педагогикалық жұмысты іске асыру үшін 2-3 курс студенттерінде әзірге
сәйкестілік, бейімділік және бағыттылық жоқ. Зерттеу нәтижесінде студенттердің болашақ
кәсіби іс-әрекеттеріне психологиялық дайындық көрсеткіштері анықталған, болашақ
педагогтардың кәсіби дайындықтарын жетілдіру, дайындықты қалыптастыру мақсатында
кәсіби өзін-өзі жетілдіру үшін іс-шаралар жүйесі құрастырылды.
Түйін сөздер: психологиялық дайындық, тұлға бағыттылығы, қарым-қатынас, психикалық
процестер, кәсіби мотивация, кәсіби өзін-өзі жетілдіру.
еместігіне әкеліп соғады. Іс-әрекетке психо-
логиялық дайындық біріншіден адамның
өзінің позициясын өзгертуге әкелетін және
тұлғаның қосымша психикалық қорларын
қосуға мүмкіндік беретін, өзінің сәтсіздік
пен жетістіктерін уайымдау дәрежесін
білдірген кезде көрсетіледі. Тұлғаның осын-
дай жағдайларын шақыртатын себептер
анықталғаннан кейін кейбір әрекеттерін,
жағдайын және бағдарламаларын реттеу
мақсатымен адамның ситуациялық қосылуы
байқалуы мүмкін. Тұлғаның кәсіби іс-
әрекетке психологиялық дайындығының
жоғарғы деңгейі өзінің кәсіби өмір ағымын
жоспарлау қабілеттілігін, өзінің жағдайын
талдау, кәсіби іс-әрекеттің құрылымына,
оның нәтижелеріне, кәсіби берілген үлгілер-
мен салыстыруды негізінде ала отырып,
кәсіби іс-әрекетін реттеуде және бақылауда,
жүзеге асырғанда байқалады [10, 6 б.].
Е.А. Кривилева өз мақаласында «кәсіптік-
техникалық оқу орындарының болашақ мұға-
лімдерін
психологиялық-педагогикалық
даярлаудың теориялық талдауына сүйене
отырып толық білім ретінде бірқатар ерек-
шеліктер анықталды», деп қарастырады [5,
130 б.].
Қазақ ұлттық аграрлық университетінің
«Кәсіптік оқыту» кафедрасының студент-
терінің
педагогикалық
іс-әрекетке
психологиялық
дайындықтарын
зерт-
теу мақсатымен В.Смейкл, М.Кучердің
«Тұлғаның бағыттылығы» сауалнамасы,
М.Шнайдердің коммуникативті бақылау
деңгейін зерттеу әдісі, тұлғаның кәсіби
бейімділігін анықтайтын А.Е. Голомштоктың
«Қызығушылық картасы», Д.Голландттың
құрастырған «түлғаның типологиясы жә-
не тартымды кәсіби орта» әдістемелері
қолданылды.
ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ /ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ /PEDAGOGICS AND PSYCHOLOGY №2, 2018 164
165
Білім берудің заманауи әдістемелері мен технологиялары/ Современные методики и технологии обучения /Modern methods and technologies of teaching Сурет 2.