ДƏРІС. Теориялық – эксперименттік зерттеуді талдау. Ғылыми зерттеуді енгізу

Теориялық - эксперименталды талдау кезінде үш түрлі нəтиже шығуы мүмкін:

1) жұмыстың ғылыми жоспар зерттеуінің теориялық нəтижесі мен жақсы ұқсастығы белгіленген. Алынған материалдарды келесідей топтастырады, ертеде зерттелінген гипотезалар олардан мəлімделіне шыға алатындай, нəтижесінде соңғыөзгертілгенде теориялық дəлелденген шартқа, теорияға айналады.

2) эксперимент мəндерітек гипотезаның шартын дəлелдейді, келесі бөлімдері оған қарсы келеді. Эксперименттің нəтижелеріне сəйкес келу мақсатында жұмыстық гипотезаны қайта өңдеп дəлдікке келтіреді. Гипотезаның өзгерісін дəлелдеу үшін тағы да корректорлейтін эксперименттер жүргізеді.

3) Жұмыстық гипотеза экспериментпен дəлелденбейді. Ондай жағдайда барлығын толығымен критикалық анализдейді. Ғылыми жұмыстың кері нəтижелері, жұмысты тоқтатпайды, керісінше сол жұмысқасілтеме жол ашып процестер туралы бағдарлау мəліметтерін алуға мүмкіндік береді. Анализді жасаған соң жұмыстың негізін, қорытындыны, жəне ұсыныстардың шешімдері қабылданады.

Жұмыстың бұл бөлігіне үлкен квалификациялылық қажет, өйткені бұл бөлікте барлық ғылыми жұмысқа қысқа, нақты, ғылыми түрде анықтама беру керек, жəне бұл жұмысқа нақты баға беру арқылы алдыдағы зерттеулерге баруға сілтеме болады. Негізінде бір ғана тақырыпқа бірнеше қорытынды келтіруге кеңес беріледі. Барлық қорытындыларды екіге бөлуге болады: ғылыми жəне өндірістік деп екі топқа бөлуге болады. Анализдің теориялық - эксперименталды зерттеулерінің схемасы:

Теориялық – эксперименталды зерттеулердің ортақ анализі Эксперименттердің теориялармен қойылуы Анализ айырмашылығы

Теориялық модельдердің, зерттеулердің, қорытындылардың расталынуы

Қосымша эксперименттер(керек болған жағдайларда) Гипотезаның теорияға айналуы Қорытындыға келу, ғылыми – техникалық есеп құру Рецензия құру Баяндама құру Қателерді дүзеу

Енгізу – өндіріске ғылыми зерттелінген мəліметтерді (есептерді, инструкцияларды, уақытша жоспарларды, техникалық шарттар, техникалық проекттер) іске асыруға ыңғайлы түрінде құжаттар, техника- экономикалық эффект беретін. Енгізу процесі екі сатыдан тұрады: өндірістік – зерттеу арқылы енгізу жəне сериялық енгізу(ғылыми жетістіктерді, жаңа техниканы, жаңа технологияны енгізу б.т.).

Өндірістік – зерттеу сынағынан кейін жаңа материалдар, конструкциялар,технологиялар, нұсқаулықтар, əдістемелер сериялық өндіріске техниканың жаңа элементтерін береді. Екінші кезеңде ғылыми – зерттеу мекемелері енгізуге қатыспайды. Олар енгізуші мекемелерге тек ғылыми – техникалық нұсқаулар бере алады жəне консультациялық көмектер көрсетеді.

Ғылыми жетістіктерді енгізуден кейін өндіріс орны түсіндірме жазбасын құрады, оған енгізу актілері, эксплуатациялық сынақтар туралы мəліметтер, экономикалықтиімділігі туралы есеп, өзқұнының төмендеуі туралы құжаттар, енгізуге жəне өңделуге қатысқаны туралы протокол, фонт бойынша еңбекақы есебі жəне басқа да құжаттар болуы тиіс. Ғылыми жəне техникалық жетістіктерді енгізуді соны құратын компаниялар мен организациялардың финанстық көмегі арқасында жүзеге асырылады.

Қосымша əдебиет 9 [38-45]

Бақылау сұрақтары

1. Теориялық – эксперименталды мəліметтерді анализдеудің əдісі?

2.Теория – эксперименталды зерттеу анализінің схемасы?

3. теориялық тəуелділікті экспериментпен адекваттық критериі.