Нүрмашева Ф. К а з а Х с т а н р е с п у б л и к а с ы н ы ң а з а м а т т ы қ 1 c ж ү р г І з у к ү к ы ғ ы \. l\l \ I ы /м II а \іч 1,1 ’iiiw
§ 1. Ерекше сот ісі үгымы және оныц сипаттамасы
жүктеу/скачать 12,05 Mb. Pdf көрінісі
|
nurmashev u nurmasheva f kazakstan respublikasynyn azamattyk 2
§ 1. Ерекше сот ісі үгымы және оныц сипаттамасы Азаматгык сот істеріндеп ерекше сот ісі талап кою ісіне кара- ганда кукык туралы даудын, дауласатын, карама-карсы занды мүдделері бар тараптардын жоктытымен ерекшеленеді. Істе арызданушылар мен мүдделі түлғалар тана катысады. Ерекше сот id талап кою емес, біржакты сот id ретінде сипатталады. Ерекше сот істерін соттар талап кою істерінін жадны ережелері бойынша карайды, отан занда б ек т л ген және берілген іс 6о- йынша сот ісіпін ерекшелігін күрайтын алулар мен толыктыру- лар жатпайды (К Р А ІЖ К 290-бап). Істщ негізгі тобын сот төрешілері жеке карайды. Ерекше сот ісі калған азаматтык сот істерімен өзара тығыз байланысты, өзге азаматтык істер сиякты істерді карау тәртібін аныктайтын істін жалпы принпиптеріне непзделеді. Ерекше сот ісін карау кезіндеп сот ісінде әділсот- тылыкты тек сот, сот төрешілерінің тәуелсіздіп, жариялылык және т.б. жүзеге асыратын принцип кодданылады. Сот талкы- лау ы сатысында сот талкылау ынын ауызшалык, үздіксіадік және тікелейлік принципі колданылады. Тараптардын және кукык туралы даудын жоктығынан бүл сот ісінде тартыстык принципі барынша аз колданылады Ерекше сот істері үшін дәлелдемелік күкык институттары- нын әрекеті тән. Дегенмен де, онын біркатар өзіндік ерекше- ліктері бар. Ерекше сот істерін козғау пакты жауап берушіге карсы талап коюмен және талап кою арызын үсыну жолымен емес, заңды мағынасы бар кандай да бір мән-жайды немесе да- усыз күкыкты растаудан түратын арыз беру аркылы жүрпзіледі. Арыздыи мазмүны Казакстан Республикасы АІЖК-нін 150-ба- бындагы тараптарға сай болуы тиіс. Дегенмен де, ерекше сот ісінің накты бір санаттарының арыздар мазмүнынына сакталуға тиісті өзіндікталаптар койылады. Негізінен бүл каралатын істін ерекшелігімен байланысты және сонымен шартгалады. Мыса- лы, занды маңызы бар деректерді аныктау туралы, азаматты із- түссіз жоғалып кетті деп тану және кісіні өлді деп хабарлау ту ралы арыздарда арызданушының накты максаты көрсетілуі тиіс. Ерекше сот ісінің өзге санаттары бойынша арыздардын мазму- ны КР АІЖ К-нш 294, 297, 303, 315, 3 17-2-баптарындағы талап- тарға сай болуы тніс. 285 Ерекше сот істерін дайынлаудын ерекшеліктері ерекше сот ісінлегі істерді карау тәртібін реттеГтн КР А1ЖК баптарында атадган істердін әрбір санатынын ерекшеліктерімен шарпал- ған. Сот отырысынын хаттамасын жазу тэрпбж, сот іиешіміне койылатын талаптарды (зандылыгы мен непздтне), сот каулы- ларынын зандылыгы мен негіздігін тексерудеп КР А1ЖК нормадары ерекше сот істеріне де колданылады. (КР А1ЖК 30- 39-1-тараулары). Шешімнін занды күшіне енуі жөне мүнын күкыктык салдарлары толык әрекет етеді. Ерекше сот ісінін жеке санаттары бойынша шешімдердін мазмуны КР АІЖК 274- 295. 307, 312, 317, 317-5, 317-8, 320, 323, 330-баптарында көрсетідген. Тек бір жагдай ғана жалпы ережеге кірмейді КР А1ЖК 301-бабына сәйкес із-түссіз жоғалтан немесе кайтыс болтан ден танылган азамат келген немесе жүрген жері табыл- тан жагдайда сот бүрын шыгарган шешімін жокка шыгарады. Ерекше сот істерінде тараптар, талап етуші, жауап беруші, үшінші түлгалар институт, күкыкты талап кою аркылы коргау- мен байланысты талап кою институ ты, карама-карсы талап кою арызын усынуга, бейбіт келісім жасауга бодмайды. Ерекше сот ісінде талап коюдан бас тарту, талапты мойындау, талапты кам- тамасыз ету сиякты институттар болады, бірак бедгілі бір ша- мада арыздарды біріктіру және бөду ннстмтуттарынын әрекет- тері туралы айтуга болады, ягни ерекше сот істерінде жартылай ДИСПОЗИТНВПЛ 1 К приниипі колданылады. Ерекше сот істері бо йынша сот ісіне катысуигылар арызданушынын өтініші, соттын немесе мудделі тулганын бастамасы бойынша тартылады. Ерек ше сот істерін дүрыс карауга манызды кешл отан ирокурордын жэне мемлекетпк бас кару органдарынын катысуы болып за был ады. Ерекше сот істері бойынша сот ісіне мүдделі адамдарды Тар ту немесе рухсат е ту іспн аныкталіан мэн жайларына нет ш ел - тен сот уйгарымымен жүргглледі. Сот уйгарымын бекшлген мерзімле орындамаган жагдайда. арыз караусыз калдырылады. ал мудделі түліаларта жалпы тәртти непзінде талап кою арызын беру кукыктары түсіндіріледі Ерекше сог ісінінтүрлері КР А1ЖК 289-бабынасэйкес. сот тын ерекше сот ісі тәртібімен карайтын істерге мыналар жаталы 1) занды манызы бар деректсрді аныктау туралы (К.Р АІЖК 31-тарау); 2) азамагты хабар-ошарсыз кстп дсп тану түралы жене аза матты кайтысболдыдеп жариндау туралы (ІСР А1ЖК 32-тарау), 3) азаматтыи әрекетке кабілеті шектеулі немесе әрекетке кабілетсіз леи тану туралы (К,Р АІЖ К 33-іарау); 4) азаматты психиатриялык ауруханаға мәжбүрлеп жаткызу туралы (КР АІЖ К 34-тарау); 5) занды тұлғалар мен жеке кәсігікерлердін банкроттыгы туралы (КР АІЖ К 35-тарау); 6) жылжымалы затты иесіз деп таиу және жылжымайтын мүлікке коммуналдык меншік күкығын тану туралы (К.Р АІЖК 36-тарау); 7) бала асырап алу туралы (К.Р АІЖК 36-тарау); 8) шетелдік немесе халыкаралык үйымды экстремист™ не месе іеррористік үйым деп тану туралы (К.Р АІЖК 36-2 тарау); 9) азаматтык хал актілері жазуларынын дүрыс емеслпн анык- тау туралы (К.Р А1ЖК 37-тарау); 10) нотариаттык әрекеттерге немесе оларды жасаудан бас тартуга шагымдар бойынша (К.Р А1ЖК. 38-тарау); 11) бағалы кағаздарды үсынушынын жогалган бағалы кағаз- дарына және ордерлік бағалы кағаздар күкыктарын калпына келтіру туралы (К.Р АІЖК 39-тарау); Алайда, занда жазылған бүл тізім толык болып табылмайды. К.Р АІЖК 289-бабынын 2-тармагынла, азаматтык іс жүрпзу заны бойынша баска да істерді ерекше сот ісі тәрлбімен жүрпзуге болатындығы айтылады. Мысалы, зан ерекше сот ісі тәртібіне араіы к сот шенпміне шазъім беруді де жаткызды (КР АІЖК 39- 1-тарауы). жүктеу/скачать 12,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|