Ө ресі жетпей, Күндестік қы лған оңбайды

1 маусым 1974 жыл
Кеше үлкен үйдің бір адамын Ж азуш ы лар 
одағында жолықтырдым. Ол ч-к (чиновник) 
менің хатым жайында білетін болып шыкты. 
Ана кісіге деген өтінішім мынау секілді біреу- 
лердің коА>іна тиді ме деген мені күдік биледі. 
Егер олай болса, онда үміт аз, өйткені, мен 
кімнің кімдікі екенін, кімнің кімге кызмет ж а- 
сайтынын білем... Ш ынымен-ақ, адам дарды ң 
жүрегі бітеу етке айналып кеткені ме? Мем- 
лекеттік кызметкерлердің шынымен-ақ халық- 
тың, оның бір бөлшегі болып санадатын мен 
сияқтылардың мұң-мұқтажына кұ л ақ асуды 
қойғаны ма? Адамдарды енді түсіне бастаған- 
даймын. Менің ішімде әлдене өлді. Адамдарға 
деген сенімімді ж оғалта бастадым. Сондықтан 
қолында билігі б арларға титтей де ықыласым 
жок! Араларында бір-біріне деген сатусыз, екі 
ж а қ қ а бірдей та за сенімі, саналы, кісілікті 
сыйласымы болғандықтан да адамдарды ң мал 
дан айырмасы бар. Біз онсыз бір-бірімізден 
айырыламыз, өзімізді де, өзгені де біржола 
құртамыз. Ш абыт дейтін байлыктан айрыла- 
мыз. Онсыз ештеңе жасалынбайды. Ол кеткен 
соң, өзіңді өлік деп есепте! Демек, оны сактау 
үшін күресуге болады.
25

* * *
... Бір кеще отырып алып маған «Алтын 
адам »— күмәнді к а за қ туралы поэма ж аз деп 
акыл айтады. Оның мүмкін еместігін айтып, 
жуырда ж азған «Алтын адам» атты өлеңімді 
оқып бердім. «Алтыннан кымбат адам кай- 
да?»— дедім әлгіге. Бір нәрсеге гана анық 
көзім жетеді: егер ол адам шынында да біздің 
арғы тегіміз болса, ол өзінің де, алтынның да 
бағасын білген екен. «Алтын адамның» кім еке- 
нін анықта, маған түсіндіріп бер: өзінің бүкіл 
алтыны алтын табытқа айналатынын, ал кейінгі 
үрп аққа тек алтынның өзі ғана жететінін тір- 
лігінде бұл алтынға оранған өлік ойлады ма 
екен? М аған оның кім екенін, қандай адам 
болғанын, ана алтын киімді киюге тати м а?!— 
соны білу қаж ет. Сонша алтынды оның қайдан 
тапқаны маған белгісіз, ал алтынның оңайлық- 
пен табылмайтыны және әркімнің таба алмай- 
тыны бәрімізге аян. Сондықтан мені дұрыс 
түсін, қымбаттым, поэзия журналистика емес, 
ал 
ақын дабы ра 
туғызатын 
ж ағдай ларға 
жүгіре беретін журналист емес. Алтынмен киін- 
діріп қойған қаң қа сүйек табылғаны үшін ғана 
поэзия ж азу ға бола ма?! Алтынға малынған 
адам туралы ж азған ш а, елсіз д алад а көмусіз 
калған адамның бас сүйегі жайында мен 
қуана-қуана поэма ж азар едім.
26

10 маусым 1974 жыл
Бүгін түске дейін <5ір милицияның кіші 
сержантында сұракта болдым, ал түстеи кейін 
бір белгілі ақын маған өз өлендерін оқып, өзінің 
ж аң а өлеңдер жинағын сыйлады; әрине, ол 
менің пікірімді үлкен үмітпен күтеді. Менің 
өмірім — осы.
О, мен үшін қандай бір жексұрын күндер 
туып тұр десеңші!
Қ аласа да, қалам аса да ж ұрт мені ақын ре- 
тінде түсінеді; ал адам ретінде кім түсіне қояр 
дейсің. Тіпті ең жақындарым да. Түсінсенжрші, 
мен туғаннан адаммын, адам қалпымда калам; 
ал мен кейін ақын болдым, ұқсандарш ы , 
болдым.
к 175-летию П уш кина
Вот что я знаю о нем: Пушкин прея&е всего 
был коняшкой своих детей. Это прекрасно? Не 
всякий гений таким быть может!
27

Бәрі маған ж ат, жексұрын, жиіркенішті! 
Кімнің дос, кімнің кас екенін ұғудан мен бая- 
ғы да-ак қалғанмын. Ж ок! Менің достарым жоқ. 
Мен тек айналамнан өзіме қарай жылжып келе 
ж атқан сегіз аяқты сұмдықтарды ғана көрем. 
Қорғана аламын ба, білмеймін. Мені бұдан 
тек қана бір керемет құтқара алады. Ал мен 
кереметке қатты сенемін. Қеремёттер болуға 
тиіс!! Қазірщ е мені қЖрусыз қалдырғылары 
келеді. Дұш пандарым тоқтаусыз ш абуылдауда. 
Олар мені құртып жіберуге де дайын. Егер 
біреу қолына мылтық беріп, ат десе қайсысы 
болса да қолы қалты рамастан бүкіл адам затты
сүйгең, ешкімге зияны тимегең мені сол за- 
м атта-ақ атып жіберуге әзір.
Менің белгісіз досым! Сен маған: өз семьяң, 
өз үйің, өз ош ағың бар, тағы саған не жетпейді 
дерсің? -Жоқ, олай емес.
Менде семья, ата-ана, туыс ж оқ... Онда 
неменеге өмір сүріп, семьяңның қамын жеп, пірі 
болуға тырысып өлең жазып, кітап ш ы ғарм ақ 
болып жүрсің дерсің. Ж ау ап берейін: бала- 
ларым үшін, өз тамшы қаным үшін. Қалай 
болғанда да олар менің өмірімнің ж алғасы
. ғой. Кейде олар да — менГң сол кішкене жырт- 
қыштарым да, м аған өз тырнақтарын көрсетіп 
қояды, кез-келген уақытта менің жанымды 
ауыртуға, қатты ж арақаттау ға олар да даяр...

жүктеу/скачать 0,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: