Образованная страна

20

№4(41) 

23 февраля 2016 г.

БІЛІМДІ ЕЛ  ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ТӘЖІРИБЕ

Оқырмандарға оңтайлы, ізденімпаздарға тиімді

Электронды кітапхана 

– оқырмандарға қызмет 

көрсету барысында жан-

жақты мүмкіндіктер 

жиынтығын қолдау аясын 

кеңейтеді. Сонымен бірге 

қордың бір бөлігі, әрі ақ-

параттық технологиялар-

дың жаңа элементі. 

Электронды кітапхананың мәлі-

мет  базалары  бағдарламалық 

техника  жиынтығын  қолдана  оты-

рып  құрастырылады,  құжаттарды 

машина  оқитын  түрге  айналдыру 

жұмысы жүзеге асырылады, құнды 

топтамаларды  сақтау  және  олар-

дың  электрондық  көшірмелерін 

жасау арқылы сирек әдебиеттерге, 

басқа  да  мәліметтерге  еркін  қол 

жетімділікті  қамтамасыз  ету,  жеке 

жинақтарды  құру  сияқты  жұмыс-

тарды атқарады.

Осыған байланысты, 2012 жыл-

дың қараша айынан бастап, Қазақ 

мемлекеттік қыздар педагогикалық 

университетінің  ғылыми  кітапха-

насы  «КАБИС»  бағдарламасын 

сатып  алған  болса,  2013  жылы 

қазан айында «КАБИС FuLL» (Ка-

бис  фулл),  яғни  толық  нұсқасын 

(5  модулі)  сатылып  алынды.  Бұл 

бағдарламамен  жұмыс  істеу  ғы-

лыми  кітапханасына  мақалалар, 

диссертациялар,  альбомдар  және 

басқа  материалдардың  электрон-

дық  кітапханасын  жасақтау  үшін 

«КАБИС»  бағдарламасы  арқылы 

ресурстарды  сандық  түрге  ауыс-

тыру жұмыстары жүзеге асырылу-

Гүлдана ҚАЛИЕВА, 

ҚазМемҚызПу

Ғылыми кітапхананың жетекші кітапханашысы

АСЫЛ ҚАЗЫНА

2015-2016 оқу жылынан 

бастап республиканың 

30 пилоттық мектептері-

не жаңартылған білім 

мазмұны бойынша жұмыс 

жасау енгізілген болатын. 

Солардың бірі – Атырау 

облысы, Исатай ауданы, 

Тұщықұдық селосындағы 

Жұмабай Мырзағалиев 

атындағы орта мектептің 

бастауыш сыныптары. 

Осы оқу жылынан бастап Аты-

рау  қаласы  Назарбаев  Зияткерлік 

мектебінде  пилоттық  оқу  ошақта-

рына  әдістемелік  көмек  көрсете 

отырып,  ынтымақтастықта  жұмыс 

жасау үшін шығармашылық топ құ-

рылған болатын.

Бұл мектепте мұғалімдер жаңа 

форматтағы  біліктілікті  арттыру 

курсынан өтіп, үздіксіз білім алуды, 

тәжірибе  алмасуды  мақсатқа  ай-

налдырған.

«Жаңартылған 

білім 

беру 

мазмұнын  пилоттық  мектептерде 

іске  асыруды  әдістемелік  қолдау» 

барысында  Тұщықұдық  селосын-

дағы  Ж.Мырзағалиев  атындағы 

мектепте  былтыр  күзде  (қазан 

айында) алғашқы семинар-тренинг 

болды.  Бұндағы  мақсат  пилоттық 

мектеп  ұжымдарымен  серіктестік 

қарым-қатынас  жасау,  тәжірибе 

алмасу, бастауыш сынып мұғалім-

деріне кіріктірілген оқыту  қызметін-

дегі  жаңа  тәсілдер  мен  үлгілерді 

енгізу және үйрету болды. Атырау 

қаласы  химия-биология  бағытын-

дағы  Назарбаев  Зияткерлік  мек-

тебінің  мұғалімдері  қалыптасты-

рушы  бағалауды  өткізудің  тиімді 

әдіс-тәсілдерінің  түрлі  жолдарын 

көрсете  отырып,  әріптестерімізге 

көмек  ретінде  өз  қоржындарынан 

көмекші  құралдар  қалдырды.  Мұ-

ғалімдер сабақтағы кері байланыс 

жайлы, оның түрлері, әдістері жай-

лы  мәліметтермен  таныс  болды. 

Кері байланыстың мәнін, мақсатын 

түсінді.  Оқушылардың  көңіл-күйі-

не,  оқу  материалдарына  қалай 

кері  байланыс  жасау  керектігін 

білді.  Сол  сапарда  тұщықұдықтық 

әріптестеріміздің  бойынан  білсем 

деген  құлшыныстары  мен  қуа-

нышты жүздерінен жаңалыққа ұм-

тылыстарын  байқап,  риза  болып 

қайтқанбыз.

Қараша  айында  Атырау  қала-

сы  химия-биология  бағытындағы 

Назарбаев  Зияткерлік  мектебінде 

«Сабақта  пайдаланатын  белсенді 

әдістер  және  қалыптастырушы 

бағалау»  атты  семинар  болып 

өтті.  Пилоттық  мектептегі  әріптес-

терімізге әдістемелік көмек көрсету 

үшін ұйымдастырылған бұл семи-

нарда ашық сабақтар, кураторлық 

сағаттар мен қалыптастырушы ба-

ғалау үлгілері көрсетілді. Осылай-

ша, екі мектеп арасындағы тәжіри-

бе  алмасу  жақсы  жолға  қойылды 

деуге болады. 

Ж.Мырзағалиев  атындағы  мек-

тепте  желтоқсан  айында  «Lesson 

Study»  әдісі  бойынша  екі  мектеп 

мұғалімдері  бірлесе,  1-сыныпта 

ағылшын  тілі,  орыс  тілі,  қазақ  тілі 

және  өзін-өзі  тану  пәндерінен  ко-

мандалық  зерттеу  сабақтарын 

өткізді.

«Lesson  Study»  –  мұғалімдер 

тәжірибесі  саласындағы  білім 

жетілдіруге  бағытталған  ынты-

мақтастық  педагогикалық  тәсіл. 

«Lesson  Study»  әдісін  оқушыға 

саналы  білім  беруді  көздеген  бір 

мақсатқа жұмылған  ұстаздар ше-

берханасы деп те айтуға болады.

Осы  жолғы  іс-сапарымызға 

«Lesson  Study»  жоспарлау,  оқыту, 

қадағалау, оқыту мен оқуды талдау, 

өз қорытындыларын тұжырымдап, 

құжаттарды бірлесіп жүзеге асыра-

тын мұғалімдер тобы қатысты.

Сабақтарда  «А»,  «В»,  «С» 

оқушыларын  зерттелініп,  сұхбат 

алынды.  Пилоттық  мектептегі 

әріптестеріміз де осы әдіс туралы 

көкейде жүрген мәселелерімен ой 

бөлісті.

Кері  байланыс  кезінде  бас-

тауыш  сынып  мұғалімдерінің 

кіріктірілген  оқыту  бағдарламасы 

туралы сұрақтарына жауап беріліп, 

пікірлер талқыланды. Қорытынды-

лай  келе,  «Lesson  Study»  әдісін 

пайдалана  отырып  сабақ  өткізу 

тек зерттеп жүрген мұғалімдер мен 

оқушылар үшін ғана емес, коман-

дамен жұмыс жасаған мұғалімдер 

үшін де пайдалы болды десем ар-

тық емес. Осындай әдіспен сабақ 

өткізу тиімді оқытуға қол жеткізеді 

және дарынды оқушыларды анық-

тауға  да  көмектеседі.  Бұл  салада 

әлі де көп ізденуіміз қажет деп ой-

лаймын. Бұл тек игі істің бастама-

сы  ғана.  «Көз  қорқақ,  қол  батыр» 

деген осы да.

Жаңаны  жатырқамай  қабыл-

дап,  қиыншылықтарға  қарамас-

тан  жауапкершілікпен  жұмыс 

жасап  жүрген  жаңа  форматтағы 

оқыту түрлеріне нық сенім басқан 

Тұщықұдық селосындағы Ж.Мыр-

зағалиев  атындағы  мектептің 

басшысы  Т.Исмагуловаға  және 

1 «А», «Б», «В», «Г» сыныбында 

сабақ  беретін  әріптестерімізге 

шығармашылық  ізденістер,  тола-

ғай  табыстар  тілеймін.  Екі  мек-

теп  арасындағы  ынтымақтастық, 

тәжірибе алмасу жұмыстары жал-

ғасын тауып, өз нәтижесін береді 

деген сенімдемін.

Жанар ӘБДІҒАЛИЕВА,

Атырау қаласы 

химия-биология бағытыдағы 

Назарбаев Зияткерлік

 мектебінің өзін-өзі тану 

пәнінің мұғалімі

Әріптестер ынтымақтастығы

да. Білім берудің кез келген сала-

сында  электрондық  оқулықтарды 

пайдалану  студенттердің  таным 

белсенділіктерін  арттырып  қана 

қоймай,  логикалық  ойлау  жүйесін 

қалыптастыруға,  шығармашылық-

пен  жұмыс  жұмыс  жасауына  жағ-

дай жасайды.

Автоматтандырылған  кітапха-

налы  «КАБИС»  бағдарламасы 

қазіргі заман талабына сай жасал-

ғандықтан,  кітапхана  қызметкер-

лерінің жұмысын жеңілдетіп отыр. 

КАБИС  –  оқырман  картотекасы 

модулі  бойынша  оқырмандардың 

базасы  құрылды,  кітапхана  сай-

тында  электронды  кітапхана  қоры 

ашылды. Бүгінгі ақпарат ғасырын-

дағы кітапхана қызметін дамытуды 

қоғамдағы ақпараттандыру үдерісі-

мен тығыз байланыстыра отырып, 

қарастыратын  болсақ,  кітапхана 

қызметінің  басым  бағыттарының 

бірі – электронды жүйеге негіздел-

ген қызмет түрлеріне қолжетімділік 

мүмкіндігін жан-жақты дамыту.

Осыған 

орай, 

кітапханада 

Электронды  ресурстар  орталығы 

ашылып,  60  орынды  60  компю-

термен  қамтамасыз  етілген  зал 

оқырмандарына қызмет көрсетеді. 

Интернет  жүйесінде  университет 

сайты  (www.kazmkpu.kz)  бойын-

ша  әртүрлі  ақпараттарды  алып, 

электронды басқа ақпарат көздерін 

қарауына  мүмкіндік  бар.  Элект-

ронды  ресурстар  орталығында 

оқырмандар  интернет  желісі  ар-

қылы  Республикалық  жоғары  оқу 

орындары  аралық  электронды  кі-

тапхананы  (РМЭБ)  (www.rmeb.kz) 

Томсон  Рейтерс,  Шпрингер  және 

т.  б.  компаниялардың  ақпараттық 

ресурстарын  толығымен  пайдала-

нуға  жағдай  жасалған.  Кітапхана 

оқырмандары  курстық  және  дип-

лом  жұмыстарын  орындау  үшін 

оқу,  оқу-әдістемелік,  электронды 

және  магниттік  құрылымдарды 

пайдалана алады.

Электронды 

каталогтардың 

дерекқорына  барлығы  6073  бірлік 

кітап  кіргізілген,  оның  ішінде  ПОҚ 

–  139  дана,  магистрлік  диссерта-

ция  –  111  дана.  Сонымен  қатар, 

университетте  оқытылатын  ма-

мандықтар  бойынша  кітаптар  са-

раланып, үнемі сұраныстағы және 

жетіспейтін  оқулықтардың  элект-

ронды  нұсқасы  оқырмандар  наза-

рына ұсынылып отыр.

«Қазіргі заманғы жастарға ақпа-

раттық  технологиямен  байланыс-

ты әлемдік стандартқа сай мүдделі 

жаңа білім беру өте қажет», - деп 

Елбасы  атап  көрсеткендей,  жас 

ұрпаққа  білім  беруде  ақпараттық 

технологияны  оқу  үрдісіне  пайда-

ланудың  маңызы  зор.  Осы  орай-

да,  ҚазМемҚызПУ-нің  ғылыми 

кітапханасында  қолданатын  жаңа 

ақпараттық  технологияларға  ин-

терактивті  оқыту  құралдары  мен 

электрондық оқу құралдарын жат-

қызуға болады.

Электронды  оқулық  пен  оқыту-

дың  негізгі  мақсаты  –  оқыту  про-

цесін үздіксіз және толық деңгейін-

де  бақылау,  ақпараттық  ізденіс 

қабілетін дамыту. Электронды оқу-

лық  оқырманның  уақытын  үнем-

деуіне,  бұрын  алған  білімдерін 

кеңейтуіне мүмкіндік береді. Әрбір 

оқырман  қалаған  тақырыптары 

бойынша  тапсырмаларын  тауып, 

орындауға дағдыланған.

Университет  қабырғасындағы 

студенттердің  көбісі  электронды 

кітапханаларды 

пайдаланады. 

2009  жылы  еліміздегі  жоғары  оқу 

орындарының  ректорлары  және 

Қазақстан  Республикасы  жоғары 

оқу  орындарының  қауымдасты-

ғы  бірлесе  отырып,  студенттерге 

арнап  республикалық  кітапхана 

құрды.  Аталмыш  ауқымды  жүйе 

2010  жылдың  1-қаңтарынан  бері 

қызмет көрсетіп келе жатыр. Кітап-

хана  қоры  ай  сайын  жаңа  мате-

риалдармен толығып, жаңартылып 

отырады. Қазақстан Республикасы 

жоғары оқу орындарының студент-

теріне арналған электронды кітап-

ханасында  пайдалы  әрі  маңызды 

оқулықтар  бар.  Сонымен  қатар, 

сауатты әрі қатесіз жазылған басы-

лымдарды  қамтиды.  Электронды 

оқу  құралдары  PDF,  DVJU,  HTML 

форматында болып келеді. 

Бүгінде 74 университетте элект-

ронды  кітапхана  құрылып,  50  000 

мыңнан  аса  білім  беру  ресурс-

тарына  қол  жетімді  болып  отыр. 

Мұның  бәрі  жоғары  оқу  орында-

рындағы ұстаздарға, студенттерге, 

магистрант, докторант және басқа 

да заманауи ақпараттық білім беру 

ресурстарын  қолданатын  жандар-

ға  арналып  ойлап  табылды.  Осы 

арқылы  білім  беру  жүйесіндегі 

электронды  оқыту  жүйесін  алға 

жылжытпақ. Мұнда қажетті оқулық-

тармен қатар, журналдармен басқа 

да пайдалы материалдар қамтыл-

ған.  Оның  ішінде  басқа  елдердің 

үздік  авторларының  туындылары 

мен  шығармалары  да  бар.  Бұл 

университет  қабырғасында  білім 

алып  жүрген  шәкірттердің  керек 

материалдарын  кедергісіз  алуға 

мүмкіндік  туғызады.  Осындай  жү-

йені  қолданысқа  енгізу  үшін  2009 

жылы 3 маусымда, сол кездегі ҚР 

Білім және ғылым министрі Ж.Түй-

мебаевтың  меморандумға  қол 

қоюы мұрындық болған еді. 

Ғасырлар  бойы  ата-бабадан 

мұра  болып  келген  асыл  қазына 

ешқашан  қасиетін  жоймайды.  «Кі-

тап – ең сабырлы ұстаз» деп тегін 

айтпаса керек. Ежелден жер бетін-

дегі  сан  мың  сұрақтың  жауабын 

кітаптан  табуға  тырысқан.  Себебі, 

оның  адамзатқа  берер  пайдасы 

мол. 

21

№4(41) 

23 февраля 2016 г.

БІЛІМДІ ЕЛ  ОБРАЗОВАННАЯ СТРАНА

bilimdi_el@mail.ru

Читайте нас на сайте www.bilimdinews.kz

ӘДІС

БАҒЫТТАР

АКТ-ны тиімді қолдану жолдары

Тәрбие – қарым-қатынас құралы

Ақпараттық-коммуника-

циялық технологиялар-

дың дәстүрлі әдістемеге 

қарағандағы артықшы-

лықтарын пайдалану 

арқылы тіл үйренушінің 

білім сапасының артуы-

на, қатысымдық құзы-

реттілігінің қалыптасуы-

на ықпал етеді. 

Алдағы  уақытта  жоғары  та-

лаптарға жауап беретін ақпарат-

тық-коммуникациялық  техноло-

гиялардың  түрлері  арта  беретіні 

сөзсіз. Сабақта интерактивті тақ-

таны  дұрыс  пайдалану  мазмұн-

ды  ұғымдардың  қалыптасуы-

на  көмектеседі,  оқушылардың 

логикалық  ойлау  және  сөйлеу 

қабілетін  дамытуға,  нақтылы 

құбылыстарды  қарастыру  және 

талдау негізінде, кейін практика-

да қолданылатын тұжырымдарға 

келулеріне көмектеседі.

Сонымен,  оқуда  интерактивті 

тақтаны  пайдалану  арқылы  оқу-

шылардың  білімі  нанымды  бо-

лады.  Интерактивті  тақтамен 

орындалатын  жаттығулар  оқушы-

Тұрсын САХАНОВА, 

№86 ЖББ ОМ қазақ тілі 

мен әдебиеті пәні мұғалімі

Ләззат МҰХАНМЕДИНА,

Ғ.Мұстафин атындағы №83 ОМ

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Қарағанды қаласы

Сағыныш ОМАРОВА,

№22 мектеп-интернатының тәрбиешісі

Қарағанды қаласы

Баланың тұлғалық дамуы – 

оның белсенділігі мен жалпы 

адамзаттық құндылықтарға 

бағытталуыннан. Осы қасиет-

тердің даму деңгейін тұлғаның 

әлеуметтік қалыптасуы мен 

біліктілігінің көрсеткіштері деп 

қарастыруға болады. 

Білім  беру  жүйесінің  басты  міндеті  – 

жеке тұлғаның ұлттық және жалпы адам-

заттық  құндылықтар  негізінде  қалыпта-

суы, кәсіби жетілуі үшін қажетті жағдайлар 

жасау.  Біздің  елімізде  білім  беру  жүйесін 

жаңғырту  үш  басты  бағыт  бойынша  жү-

зеге  асуда.  Біріншісі,  білім  беру  мекеме-

лерін  оңтайландыру;  екіншісі,  оқу-тәр-

бие  үдерісін  жаңғырту;  соңғысы,  білім 

беру  қызметтерінің  тиімділігі  мен  қол-

жетімділігін арттыру. Осы үш бағыт бойын-

ша жұмыс жасау Елбасы Н.Назарбаевтың 

жыл  сайынғы  халыққа  Жолдауында  да, 

ұзақ мерзімді стратегияда да қамтылған.

  «Тәрбие,  кең  мағынасымен  алғанда, 

қандай да болса бір жан иесіне тиісті азық 

беріп, сол жан иесінің дұрыс өсуіне көмек 

көрсету деген сөз. Ал енді, адамзат тура-

лы  айтылғанда,  адамның  баласын  кәміл 

жасқа  толып,  өзіне-өзі  қожа  болғанша 

тиісті  азық  беріп,  өсіру  деген  мағынада 

жүргізіледі», - деп Мағжан Жұмабаев бе-

кер  айтпаған  болса  керек.  Бүкіл  тәрбие 

процесі баланың жеке тұлғасын дамытуға, 

ұстаздар мен оқушылар қарым-қатынасын 

демократияландыруға,  ізгілендіруге,  ата-

аналар  қауымымен  ынтымақтаса  жұмыс 

істеуге  бағытталған.  Еліміздің  әлеуметтік 

экономикасын жетілдіру кезеңі мен нарық 

экономикасы  жағдайында  адам  факто-

ры  жаңа  негізде  қаралып,  жаңа  адамды 

қалыптастыру тың мәселе болмақ. Келе-

шекте кез келген техникалық білімді мең-

гертуде тірек болатын іргелі политехника-

лық білімнің маңызы артады. Олай болса, 

заман талабына сай компьютер тілін мең-

герген  білімді  де  білікті  ұрпақты  даярлау 

– бүгінгі күннің ең өзекті мәселесі.

Тәрбие  қоғамдық  талаптарға  сәйкес 

болуы керек. Егер қоғам құқықтық демо-

кратиялық мемлекет құрып жатса, енде-

ше  ондағы  адам  тәрбиесі  адамгершілік, 

азаматтық заңдар мен қылық-әрекет нор-

малары рухында жүріп жатуы қажетті.

Тәрбие  әдістері  –  тәрбие  процесінің 

маңызды әрі өте күрделі құрамдас бөлігі. 

Себебі, тәрбиенің мақсат пен міндеттері-

не сай оның мазмұны тек әдістерді қол-

дану  барысында  жүзеге  асады.  Тәрбие 

әдістерінің көздейтін мақсаты – тұлғаның 

адамгершілік  қасиеттерін  қалыптасты-

ру, соның негізінде олардың әрекеттерін 

ұйымдастыру.  Тәрбие  әдістері  –  тәрбие 

процесінің өте күрделі компоненті, қазіргі 

қоғамның түбегейлі өзгеру жағдайындағы 

сан салалы өмір талаптарына байланыс-

ты  болуы  тиіс.  Сонымен  қатар  тәрбие 

әдістері  жан-жақты  тәрбиенің  мақсаты-

на,  принциптеріне,  тәрбие  жұмысының 

мазмұнына сай анықталады.

Оқушыларға  тәрбиелік  ықпал  ету  не-

месе  тәрбие  әдістері  дегеніміз  –  тәр-

биешінің  оқушылардың  қоғамдық  көз-

қарасын,  мінез-құлқын,  дағдыларын 

қалыптастыру  мақсатында,  олардың 

санасы мен ерік-күшіне ықпал ету тәсіл-

дерінің жиынтығы. Яғни, тәрбие әдістері 

тәрбиеші  мен  тәрбиеленушінің  бірлесе 

отырып жүргізілетін іс-әрекетінің құралы.

Жастарды өз күштерін ортақ істерге ар-

науға шақыру, өнегелі тәрбие беру жастар-

ға  жағымды  сөздер  сөйлеп,  адамгершілік 

туралы ережелерді ұсыну, түсіндіру қажет. 

Бұл қағида педагогикалық талаптың негізі. 

Тәрбиешінің міндеті жұмыс барысында ке-

ңес беру, балалардың ынтасын арттыруға 

бағытталуы  керек.  Жұмыстың  мазмұны 

мен  түрлерін,  әдістерін  жандандыратын 

материалдық және моральдық жағдайлар-

ды  ұсынып  отыру  көзделінеді.  Оқушылар 

ұжымының  қатысуымен  қоғамдық  пікірдің 

негізінде  іс-әрекеттің  нәтижесін  қорытын-

дылау  маңызды.  Сонымен,  әдістерді  қол-

дану арқылы тәрбиеленушілердің еңбекке 

жауапкершілік, қоғамдық мінез-құлық, тәжі-

рибесі, қарым-қатынас жасау дағдысы мен 

белсенді өмір позициясы қалыптасады.

лардың  білімді  меңгеруін  жеңіл-

детеді,  деректерді  есте  сақтауға 

ықпал  жасайды.  Оқушылардың 

көпшілігі  естігенінің  5%  және  көр-

генін 20% есте сақтайтыны белгілі. 

Аудио  және  видеоақпаратты  бір 

мезгілде  қолдану  есте  сақтауды 

40-50% дейін арттырады.

Интерактивті  тақтада  орында-

латын  тапсырмалар  бір  мақсатқа 

бағытталған,  өзара  байланысты 

әрекеттердің  тұтастығын  көрсе-

теді.  Ол  әрекеттер  тілдік  және 

ой  операциясының  күрделенуіне 

байланысты болады. Оқу тапсыр-

маларының негізінен, жазба түрде 

орындалуын  қажет  ететін  логика-

лық  тілдік  жаттығулардың  арқа-

лайтын  «жүгі»  салмақты,  өйткені 

бұл  жаттығулар  арқылы  оқушы 

қазақ  тілі  тақырыптарын  грамма-

тикалық  ерекшелігін  танудың  нық 

әрі  сенімді  баспалдағын  қалайды 

және оқушы үшін маңызды болып 

табылатын жазу, орфография ере-

желерін  меңгереді.  Білім  берудегі 

интерактивті  тақтаны  қолданудың 

үш кілттік бағытының артықшылы-

ғын қарастырайық.

жүктеу/скачать 15,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: