Қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық Қазақ-ТҮрік
Жас өспірім кезеңіндегі «дағдарыс» мәселесі
жүктеу/скачать 35,75 Kb.
|
| Жас өспірім кезеңіндегі «дағдарыс» мәселесі
Жасөспірімдік дагдарыс - балалық шақтан ересектік өмір-ге өту шегі. Дағдарыс қанағаттандырылуы күрделі жаңа қажет-тіліктірдің туындауымен сипатталады. Дагдарыс себептері: І.Сыртқы факторлар: ересектердің үздіксіз бақылауы, қам-қорлығы, ал жасөспірім мэселелерін өзбеттІ шешуге үмтылады. 2.1шкі факторлар: ойлағанына қол жеткізуде кедергі жа-сайтын эдетгер мен мінез сапалары (тыйымдар, эдеттер, ересек-терге бағыну әдеті). Жас өспірімдердің физиологиялық тәуелділік белгілері: бақылаудың болмауы, әуестенуін тежей алмауы, ішімдікті қабылдаудан өзін ұстай алу мүмкіндігінің жоқтығы жэне т.б. жағдайлар оларды аддиктивті мінез-қүлыққа экеледі. 17 жас дағ-дарысы үйреншекті мектептік және ересек өмірдің қиылысу пайда болады. 17 жас дағдарысын қатты уайымдаған-дарға өзіндік эртүрлі қорқыныштар тэн. Өзінің жэне туыстары-ңьЩ алдындағы жауапты тандау, осы уақытгағы маңызды жетіс-тік - енді үлкен салмақ. Жаңа өмірлік жағдай оған бейімделуді қажет етеді: маңыз-дьі 2 факторға бейімделуге көмектеседі. Отбасының қолдауы, езіне-өзі жэне сана-сезіміне сенуі.Жасөспірімдік кезеңцегі элеуметтік ситуациялардьщ да-муы (үлкен сынып жасындағы сияқты), бүл кезенде 16-17 жас-■га ойланған жоспарлар жүзеге асырыла бастайды. Таңдаулары-I ньщ кейбірі сэтті қанағатганарлықтай болса, кейбірі қателіктер-; ге толы таңдауларға жетелейді. Бүл кезде жіберілген қателік і мектептердегі екілік емес, мү.нда жылдарды жоғалтып, бэрін I қайтадан бастауға тура келеді. 19-20 жастағы жастар өз өмі-I ріндегі негізгі қиындықтарды бү-рын болмаған жауапкершіліктің I пайда болуымен байланыстырады. Сонымен қатар олар өз I жастарын бағалайды, өйткені бул жас жаңа мәселелермен қатар I жаңа кең мүмкіндіктер ұсынады. Жасөспірімдік - шаққа өмір I жолының негізгі 3 нұсқасы тэн, бүл жоғарғы оқу орнындағы оқу жұмыс іздеу және жігітгерге әскердегі қызмет. Студенттік өмір-дің стилі және жоғары оқу орындарына түсу мотивін анықтай-. Ата-анасы оқуға жетелеп апарып оқуын төлеп қойса оның алық шағы жалғаса бермек, өмірлік тандауы айқындалмай қу әрекеті енімсіз болады. Ол дәрістер кітапханада болудан рі жаңа достармен араласып сол деңгейде көңіл көтеруді жөн көреді. Отандық және шетел зерттеулері көрсеткендей, некеге отыру жасы қаншалықты кіші болса, соншалықгы айырлысу мүмкіндігі де көп болады. Әсіресе екіқабат болу себебінен, со-нымен қатар ерте үйленген құрбыларына еліктеу үстінде олар-дан қалмау, өз мүмкіндігін жіберу жэне жалғыз қалмау үшін қздэылған отбасылар осал болады.Ішімдікті қолдану эффектісі жан-жақты: кеңіл-күйді көте-реді, босаңсу, рахат алу эффектісі, армандау сферасынан кету, қиялдауға ү_мтылу, шындықтан, шешім шығарудан қол үзу. Жас өспірімдердің аддикгивті мінез-құлқының дамуында мотивация маңызды рөл атқарады. Атарактикалъщ мотивацш - эмоциялық жайсыздықгы мазасыздықты, көңіл-күйдің түсу құбылысын жою үшін немесе соны жеңілдету мақсатымен ішімдікті қабылдауға ұмтылу. Субмиссивтгк мотивация - қоршаған ортаның пікіріне тә-уелді болудан жэне бағынудан қүтылу үшін, адамдарды ренжіт-кісі келмей, ішімдікті қабылдауы. Гиперактивациямен мінез-цұлыц мотивациясы - ішімдікті қозу үшін пайдаланатын аддиктивті түлға. Жалган мәдениеттілік мотивация - қоршаған ортада си-рек жэне қымбат ішімдік сусындарын үхтап, жариялап, яғни «таңдаулы талғаммен» эсер етуге ү_мтылу. Девианттъщ мінез-қүлыц - қоғамда қабылданған қүқықтар мен адамгершілік нормаларға қарсы келетін жағымсыз қылықтар жүйесі. Жас өспірімнің псгаологиялыц тәуелділігі - есірткіні қа-былдауға ү-мтылу жэне сол арқылы әсерленген сезімін қайта бастан кешіру немесе психологиялық жайсыздық қубылыеын жою. Кешендік аддикцш. Жас өспірімдер ішімдікті ешуақытта жалғыз қолданбайды. Ц.П.Короленко, Н.В.Дмитриеваның зерт-теулерінде кешенді аддикция ішімдіктік жэне ішімдіксіз бөлім-дерден тұрады. Аддикцияньщ ішімдіктік бөлімі сана түбіндегі ойға жақын, санадан ығыстырылған және оған жиі көңіл қой-майды. Адцикцияның бұл формасы жасырын болып табылады. Олар өздерін ашық жарияламайды. Мұндай компаниялардағы психологиялық жағдай ішімдік эрекетімен байланысты суперэго бақылауынан кетуге жэне кедергілерден құтылуға, жеңілдеііуге байланысты болады. Ал аддикцияның ішімдіксіз бөлімі уа.қы-тын топтарда, компанияларда еткізуге ұмтылады. Жас өспірім-дер уақытын бірігіп өткізу үшін белгіленген орынға жиналады, бұдан жалпы қызығушылықтары қалыптасады. жүктеу/скачать 35,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|