Өмір және өлім. Өмірдің мәні



Дата30.03.2023
өлшемі19,34 Kb.
#77520
Байланысты:
Адам мен өлім, 8 тақырып, Калиева Жазира


Өмір және өлім. Өмірдің мәні
Өмір, өлім және адам өмірінің мағынасы - бұл философиялық мәселелер, өйткені бұл сөздерді және құбылыстарды ешкім түсіндіре алмайды. Ешкім де өмір мен өлімнің, сондай-ақ олардың бар өмірін дәлелдей алмайды. Өлім - бұл қорқынышты және сол уақытта сөзді тартымды ету, онда ешқашан болжай алмайтын көптеген жұмбақтар бар. Сіз бұл туралы барлық өмір туралы ойланып, оны түсінуге және түсінуге тырысыңыз. Және оны шешу үшін тек қана кездесуде ғана мүмкін болады және өліммен кездескенде, біз өмірден айырылып қаламыз, сондықтан өлім туралы әлі күнге дейін белгісіз. Қанша адам қайтыс болса, әр сағат, күн, ай, жыл болады. Қандай көзқарас бізге қайтыс болады? Өлім бізге кәрілік немесе климаттық құбылыстар түрінде, апаттар түрінде немесе артында немесе жүрегінде пышақ ретінде келеді. Өлім әртүрлі және біз оны қандай түрде лайық деп санаймыз, біздің өміріміз оны қалай өмір сүргенімізді, лайықты немесе төмен екенін анықтайды. Күлкілі және қара жейдемен, терең сорғышпен, тұлғаны жауып, жаны үшін келеді. Ол кім және оның хабаршысы кім? Немесе бұл тәуелсіз орган, сот ретінде, қайда қайда баруды, көкке не тозаққа қайда жіберу керектігін анықтайды. Ол адамның қасиеттеріне немесе қателіктеріне сөгіс беретін жер тазартқышы. Ол құлдырағандардың және жүректерінің жандарын қабылдайды. Өлім бізді ерте алмай қалу үшін қалай өмір сүруіміз керек? 
Медициналық тұрғыдан, салауатты өмір салтын, жаттығуды және дұрыс тамақтануды қажет етіңіз. Және біз өмірімізді алуы мүмкін тұқым қуалаушылық аурулардан сақтандырдық ба? Дін тұрғысынан басқаларға өмір сыйла, өмір сізге берілетін болады, сіздің жақындарыңызға көмектеседі, және Құдай сізге көмектеседі. Немесе неге өлімнен қашуға болады? Кенеттен, өмір мен өлімді бөлетін өзеннің екінші жағында, ұқсастықтар ол өлетіндіктен қорқып, өмірден өтеді. Бұл екі ажырамас мағыналар, ешқандай өлім болмайды, өмір болмайды. Олар өзара байланысты. Өлім - бұл өлім сияқты, тек біреу ғана. Егер өмірдегі өмір қайтыс болса, біздің өмірімізге қарағанда әлдеқайда жеңіл әрі жеңіл. Біз өміріміздің соңғы тамшысына ұқсап, кем дегенде бір сағатқа ұмтыламыз, бірақ өмірімізді ұзартуға және өлімді көрмеуге тырысамыз. Ал егер күнәкар жанымыз жай ғана жазаланса және қатаң тәртіп колониясы түріндегі тұтқын сияқты өмір сүру түрінде жазасын көтерсе ше? Өмір кейде өмірлік проблемалар түрінде жазалауға ұқсайды. Ал егер біздің әлеміміз тозақ болса, онда жазаланған жандар бар. Өлім - бұл жаңа өмірдің басы, екіншісі біз үшін тағайындалған немесе біз жоғалтқан. «Өлімнен кейінгі өмір» деген тіркес пайда болған жоқ. Ал егер өлім - бұл жаңа өмірдің есігі. Біз қайтыс болудан қорқамыз, қорқыныш бізге тән, өйткені біз әрдайым белгісізден қорқатынбыз. Өмірден аман болуымыз керек, мәңгілік өмірге ие бола аламыз. Біз қайтыс болудан қорқамыз, өйткені біз өзіміздің сыртқы көрінісімізге сенеміз. Біз өліп, жеке басымыздан және жеке басымыздан айырылып қаламыз деп сенеміз. Біз өмірімізді шамадан тыс еңбекпен құтқандықтан жоғалтудан қорқамыз, материалдық байлығымыздан айырылып қалудан қорқамыз. 
Дене - бұл жан деп аталатын неғұрлым жоғары материя үшін жай ғана бейбітшілік. Дене кейде аяқ-киімге айналып, айналадағы ортада өмір сүреді, ал жан дүниесі әрдайым қалады, ол жерді қалпына келтіріп, жаңа денеге айналдырады, және мыңдаған жылдар бойы денеден денеге дейін, аяғына дейін уақыт береді. Мерзімінен бұрын өлім жазаны көбейтеді, жазаны көбейтеді, сондай-ақ түрмеден қашу үшін колонияларда қызмет ету мерзімін ұлғайтады. Және өз жазасын өтеп жүрген адам енді жер бетіне қайта оралмайды. Ол толық тыныштықты табады. Мыңдаған жылдар бойы адамдар өмір мен өлімнің мағынасын ашуға тырысып жатыр, бірақ әлі де осы сөздерді және құбылыстарды түсіндіре алмайды. Дін мен ғылым тұрғысынан өлімнің көптеген нұсқалары бар, бірақ ештеңе дәлелденбеді. 
Өмірдің мәні қандай? Ойлануға қабілетті әр адам көбінесе туылған және өмір сүретін нәрсесінің мағынасын ойлайды. Біз бәріміз жоғары циклдің бір бөлігі, біз туылып, өмір сүреміз, өлеміз. Көптеген адамдар айтқан сөздерден әлдеқайда қиын. Қайтыс оңай оңай болғаны белгілі. Өйткені, мұны тек марқұм адам ғана айта алады, ал өлгендер сөйлей алмайды. 
Олар ғасырлар бойы өмір мен өлім туралы сөйлеседі және олар сол санды айтады, өйткені ол адам үшін жоғары және қол жетпейтін нәрсе. Әр адам өмір мен өлім жайлы, ең танымалдан ең немқұрайды дейді. Бірақ өмір мен өлім туралы кім және қанша сөз айтса, мұның барлығы жай әңгіме болып қалады және бұл құбылыстар ғаламның ең ұлы жұмбақтары болып қала береді.
Өмip философиясы — 19-20 ғасыр шекарасында Германия мен Франциядапайда болған, буржуазиялықфилософияның субъективті-идеалистік бағыты, кең мағынада өмірдің мақсаты, мәні туралы мәселелерді қарастыратын философия. 
Иррационалстік бағыт ретінде Германияда(Шопенгауэр, Ницше, Дильтей, Зиммель) және Францияда (Бергсон) 19- 20 ғасырлар аралығында пайда болды. Олар классикалық рационализмге қарсы тұрды. Философияның бастауы ретінде «өмір» ұғымын пайдаланады.[1]
Өмір философиясы барлық тіршілік иелеріне рухқа, не материяға ұқсамайтын, бірақ түйсік сезімі арқылы тануға болатын өмір көрінісінің формасы және әлдеқандай бір алғашқы реальдық ретінде қарастырады. Бұл философияның пайда болуына биология немесе психология сияқты ғылымдарының жедел дамуы әсер етті. Өмір философиясындағы басты ұғым - өмірдің мәні мен мағынасын алуан түрлі, оны қай позициядан, қалай түсіндіруге байланысты. Мұндағы «өмір» ұғымы бәрінен бұрын тірі организм өмір сүріунің шарты ретіне биология-натуралисттік мағынасында қолданады. Сонымен қатар, «өмір» - дүниенің абсолюттік шектік негізі болып табылады. Ол материя мен санаға қарағанда белсенді, көп мағыналы әрі мәнгі қозғалыста болады. Оны сезімдік немесе ақыл ой сатылары арқылы емес, тек түйсікпен ғана тануға болады, әрі діни толғаныстармен топшаланады. Өмір философиясы ішкі логикасы жағынан екі салаға бөлінеді:

  1. ) Өмірді тек биология жағынан қарастырып, түсіндіріп биологиядық қасиеттерді шындық өмірдің барлық түрлеріне телиді.Бұл конспекция өмір философиясының психологиялықварианты деп аталады.

  2. ) Өмірді рухани күштердің иррационалдық құбылуы ерік және ішкі толғыныс формасында қарастырады.

Сонымен бірге өмір философиясының мәдениет философиясы немесе «тарихи» нұсқа деп аталатын түрі де бар. Бұл қағиданы жақтаушылар өмірді « ішкі » жағынан талдап түсіндіре отырып, тікелей ішкі толғаныстарға жүгінеді. Өмірдің мәнін адам жан дүниесі мен психологиялық тәжірбиелері арқылы емес, мәдени тарихи тәжірібиелер арқылы түсіндіріледі. 
Өмір философиясының жекеленген нұсқалардың принциптік айырмашылықтарға қарамастан, оның әр түрлі концепцияларының ортақ негізі бар. Ол - қаншылдық пен позитивизмықпалына байланысты 19 ғ-дың соңы мен 20 ғ-дың басында кең тарап, үстем болған мотодологизмге қарсы күрес жүргізу. 
Қазіргі таңда, Өмір философиясы экзистенцириализм мен персонализмге ұстанып отыр.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет