болатын. Жаңа өңірлік саясат экономикалық өсу орталықтарын дамытуға бағдарланған.
Қаржыландыру перспективалы ауылдарды дамытуға ғана бөлінетін болады. Атқарушы
Нұр-сұлтан, 2020. – Б. 180, 182.
өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Қазақстан халқына Жолдауы.
65
Саясат опциялары мен нұсқалары
4-тарау
билік ауылдық елді мекендердің әлеуетін әлеуметтік-экономикалық даму мониторингінің
көмегімен есептейді
141
.
«Ауыл – Ел бесігі» арнайы жобасы аясында перспективалы ауыл трансформа-
циялауына, қазіргі 6,5 мың ауылдан 3477 ауылды алу көзделуде. Жобаны қаржыландыру
жыл сайын артып келеді, іске асырудың алғашқы үш жылдық кезеңінде 900 млрд теңге
бөлінеді. Жалпы, 2027 жылға дейін ауылдық аумақтарды дамытуға бағытталған басқа да
мемлекеттік бағдарламалармен бірлесіп қаржыландыру көлемі 2 трлн теңгеден аспақшы.
Бұл реформалар ауыл инфрақұрылымын жақсарту арқылы ауыл тұрғындарының өмір
сүру сапасын өзгертуге бағытталған. Таяудағы 5-6 жылда ауылдарда жолдар, инженерлік
желілер салу, ауыл тұрғындарын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету, білім беру, денсаулық
сақтау, мәдениет және спорт объектілерін қайта жаңарту және салу, соның арқасында жаңа
жұмыс орындарын (130 мың) құру жоспарлануда
142
.
2019–2020 жылдары 300-ге жуық ауыл жаңғыртудан өтті
143
. Бұдан әрі ауылдық елді
мекендер кластерлік әдіспен дамитын болады, яғни тірек ауылдар 10-15 км радиустағы
оқшауландырылған топтар (кластерлер) үшін ресурс және драйвер болады
144
. Үкіметтің
2019 жылғы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары туралы есебінен «Ауыл – Ел
бесігі» жобасы шеңберінде 53 ауылда 452 жоба іске асырылды. Ағымдағы 2020 жылы жаңа
стандарттарға сәйкес 190 ауылда 800-ден астам жоба іске асырылуы тиіс
145
.
Салааралық жобаны іске асыру басталғаннан бері екі жылдан астам уақыт өтті, ал
ауыл халқы ауылдар мен ШЖМ-ді жою туралы таңқаларлық ақпараттан басқа айтарлықтай
өзгерістерді сезінбеді. Мәселен, Солтүстік Қазақстан облысының картасынан соңғы жылдары
38 ауыл жоғалып кетті, Егер 2017 жылы 673 ауыл болса, 2020 жылдың басында 635 ауыл
қалды
146
. Осындай келешегі жоқ ауылдар жойылғаннан кейін де, түрлі себептермен
тұрғындар сонда қалып қояды
147
. Біреулер қандай да бір игіліктердің болмауына қарамастан
бүкіл ғұмырын сол жермен байланыстырып қала береді, басқаларының көшуге мүмкіндігі
жоқ, өйткені үйін сата алмайды, ал жаңа ауылдарда жаңа тұрғын үй сатып алуға қаражаттары
жоқ, әрі мұндай қысқартылған ауылдардан қоныс аударудың тиісті бағдарламалары
қарастырылмаған.
Ауылдық ШЖМ-ға қатысты ағымдағы саясаттың күрделілігіне қарамастан, зерттелетін
проблеманы шешудің негізгі тәсілдерін сипаттау маңызды болып көрінеді. Бұл ретте саясат
нұсқаларының табыстылығының негізгі көрсеткіштері ретінде мынадай критерийлерге
сүйену ұсынылады:
141
Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары.
142
А. Мамин: реализация проекта «Ауыл – Ел бесiгi» повысит качество жизни 7 млн сельских жителей // https://
primeminister.kz/ru/news/a-mamin-realizaciy-proekta-auyl-el-besg-povysit-kacestvo-jizni-7-mln-sel-skih-jitelei
143
Сыздыкбаев А. Финансирование проекта «Ауыл – ел бесігі» будет увеличено // https://www.inform.kz/ru/finansirovanie-
proekta-auyl-el-besigi-budet-uvelicheno_a3582696
144
Более 4 тысяч новых рабочих мест на селе будет создано в
рамках проекта «Ауыл – Ел бесiгi» в 2019 году // http://
government.kz/ru/news/press/bolee-4-tysyach-novyh-rabochih-mest-na-sele-budet-sozdano-v-ramkah-proekta-auyl-el-besigi-v-
2019-godu
145
Правительство подвело итоги социально-экономического развития за 2019 год и поставило задачи на 2020 год // https://
primeminister.kz/ru/news/pravitelstvo-podvelo-itogi-socialno-ekonomicheskogo-razvitiya-za-2019-god-i-postavilo-zadachi-na-
2020-god
146
В
Северо-Казахстанской области осталось 635 сел // https://pkzsk.info/v-severo-kazakhstanskojj-oblasti-ostalos-635-sjol/
147
Вайтович О. Села-призраки: жизнь североказахстанских деревень после упразднения // https://pkzsk.info/sjola-prizraki-
zhizn-severokazakhstanskikh-dereven-posle-uprazdneniya/; Притолюк П. Десятки деревень СКО скоро будут ликвидированы
// https://kursiv.kz/news/obschestvo/2018-11/desyatki-dereven-sko-skoro-budut-likvidirovany