Отбасының Әдіснамалық негізі
Мамандардың ата – аналармен жұмысының негізгі мақсаты
жүктеу/скачать 140,76 Kb.
|
| Мамандардың ата – аналармен жұмысының негізгі мақсаты -оларды баланың психикасының даму ерекшеліктері туралы уақтылы хабардар ету, өзекті даму деңгейін сипаттау, мақсатты және жүйелі түрде жүргізілетін арнайы түзету сабақтарының қажеттілігін негіздеу; тәрбие мен оқыту мәселелерінде белсенді ұстанымды және балаларымен өзара іс-қимылдың нәтижелі нысандарын қалыптастыру.
Психологиялық-педагогикалық көмек шеңберіндегі маңызды құрал-баланың даму ерекшеліктерін диагностикалық тексеру, дамудағы бұзушылықтың құрылымы мен дәрежесін бағалау, психикалық және физикалық даму ерекшеліктерін, сондай-ақ отбасындағы қарым-қатынас сипатын анықтау, балаға қатысты Отбасының тәрбиелік ұстанымын, онымен қарым-қатынас тәсілдерін, отбасының педагогикалық құзыреттілік деңгейін анықтау. Балалардың дамуындағы ауытқуларды түзету тиімділігінің дәрежесіне әсер ететін факторларды ескере отырып (олардың уақтылы анықталуы және мақсатты түзету-дамыту жұмысының ерте басталуы, білім беру процесінің мазмұны, түзету әсерінің барабар әдістері мен әдістері, отбасында және мектепке дейінгі мекемеде тәрбие мен оқытуға қойылатын талаптардың бірлігі, мамандардың жұмысындағы өзара іс-қимыл) психологиялық дамудың негізгі міндеттерін бөліп көрсетуге болады. · мектепке дейінгі мекеме жағдайында отбасына педагогикалық көмек көрсету: · ата-аналарда дамуында ауытқулары бар баланы тәрбиелеу және оқыту мақсаттарын дұрыс түсінуді қалыптастыру; · мектепке дейінгі мекеме ұжымымен бірлесіп балаларды жан-жақты дамыту бойынша мақсатты жүйелі жұмысты жүзеге асыру; · түзету-педагогикалық қызметтің әртүрлі бағыттары бойынша білімді тарату, түзету-дамытушылық әсердің әдістері мен әдістерімен таныстыру; · отбасылық тәрбие тәжірибесін зерделеу, оны ата-аналар арасында тарату, мектепке дейінгі мекеменің қызметінде. Ата-аналармен жұмыс істеудің жеке формалары олармен өзара түсіністік орнату, мұғалімдер мен мамандардың мүмкіндігі шектеулі баланың даму ерекшеліктерін терең түсінуі үшін өте маңызды. Ата-аналармен және басқа отбасы мүшелерімен әңгімелер, консультациялар таңертең немесе кешке, кез-келген жұмыс күні ата-аналардың немесе мамандардың өтініші бойынша өткізіледі. Мұндай әңгімелесулердің мазмұнына үйде дамытушылық сабақтарды ұйымдастыру, жұмыстың әртүрлі бағыттары бойынша дағдылар мен дағдыларды бекіту және автоматтандыру мәселелері бойынша кәсіби кеңестер мен ұсыныстар енгізіледі. Мамандар ата-аналарды ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардың жас және жеке даму ерекшеліктерімен, бастапқы ақаудың жалпы психофизикалық дамуға әсерімен, дамудағы қайталама ауытқулардың пайда болуымен таныстырады. Көбінесе ата-аналар бағдарламаның кез-келген бөлімі бойынша жұмыс әдістемесін көрнекі түрде ашуды талап етеді. Осы мақсатта жеке сабақтар ұйымдастырылады, онда маман ата-аналарға ойын түзету және дамыту әдістері мен әдістерін қолдана отырып, баласымен өзара әрекеттесудің барабар формаларына үйретеді. Ата-аналар сабақтың бағдарламалық мазмұнымен танысуға, балалардың назарын белсендіру және сақтау әдістерін қолдану, олардың шаршауының алдын алу, алған білімдері мен дағдыларын балалардың өзіндік өнімді және сөйлеу әрекеттерінде қолдану бойынша мұғалімдердің жұмыс тәжірибесін қабылдауға мүмкіндік алады. Мамандар (дефектолог, логопед) ата-аналарды дидактикалық құралдарды, сөйлеуді дамытуға, қоршаған шындық туралы идеяларды байытуға, қарапайым математикалық идеяларды, ұсақ моториканы, қабылдаудың әртүрлі түрлерін дамытуға бағытталған ойындарды бірлесіп жасауға тартады. т. б. өзара әрекеттесудің бұл түрі ата-аналардың түзету және педагогикалық жұмыстың міндеттерін неғұрлым толық түсінуіне, арнайы әдістер мен әдістердің мәнін түсінуге ықпал етеді оқыту. Бұл тақырыптың өзектілігі келесі жағдайларға байланысты: баланың жақын ересектермен қарым-қатынас жүйесі, қарым-қатынас ерекшеліктері, бірлескен іс-әрекеттің әдістері мен формалары баланың дамуының әлеуметтік жағдайының маңызды компонентін құрайды, оның жақын даму аймағын анықтайды. Калягин В. А., Овчинникова Т.с. [6] өз еңбектерінде мектепке дейінгі білім беру мекемесіндегі арнайы сабақтар жүйесінде түзету әсеріне қол жеткізудің өзі баланың нақты өміріне оң өзгерістердің ауысуына кепілдік бермейтінін атап өтті. Қол жеткізілгенді шоғырландырудың қажетті шарты-балаға жақын ересектерге олардың позициясы мен балаға деген көзқарасын өзгерту үшін белсенді әсер ету, ата-аналарды қарым-қатынастың барабар тәсілдерімен қаруландыру. Сөйлеудің ауыр бұзылулары бар балалары бар отбасыларға (ТНР) қатысты мәселе әсіресе өткір, сондықтан жұмыс тәжірибесі түзету және білім беру процесінің мақсаттарын толық іске асыру отбасылық атмосфераны оңтайландыру және балалар мен ата-аналар арасындағы қарым-қатынасты үйлестіру арқылы қол жеткізілетіндігін көрсетеді. Бірақ, тәжірибе көрсеткендей, өкінішке орай, Мектепке дейінгі мекемеге баратын балалары бар көптеген отбасыларда балалардың дамуы үшін тиісті жағдайлар жасалып қана қоймай, керісінше, отбасылық жағдай балаға деструктивті әсер етеді, оның дамып келе жатқан тұлғасын жарақаттайды, осылайша түзету мен даму процесін қиындатады. Мұндай отбасылық атмосфера келесі себептердің нәтижесінде пайда болады: · даму ерекшеліктері бар баланың туылуына байланысты отбасы мүшелерінің психикалық жарақаттануының жоғары деңгейі; · "ерекше" балаға көмек көрсету мотивтерінің және ата – аналардың бастауыш психологиялық-педагогикалық білімдерінің болмауы; · баланың ерекшеліктерін қабылдамау, бұл ата – аналардың жеке ерекшеліктеріне де, олардың осындай балаға қатысты мәдени-құндылық бағдарларына да байланысты болуы мүмкін. Грибова О. Е., Кривовяз и .с. [5] сөйлеу қабілеті бұзылған балаларға сөйлеудің коммуникативті және жалпылама (танымдық) функциясының бұзылуын тудыратын әртүрлі ауырлықтағы психофизикалық ауытқулары бар балалар жатады. Сөйлеудің ауыр бұзылулары бар балалардың сөйлеу дамуының ерекшеліктері баланың жеке басының қалыптасуына, барлық психикалық процестердің қалыптасуына әсер етеді. Балалардың әлеуметтік бейімделуін қиындататын және бар бұзушылықтарды мақсатты түрде түзетуді қажет ететін бірқатар психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері бар.Сөйлеу әрекетінің ерекшеліктері балаларда сенсорлық, интеллектуалдық және ерікті салалардың қалыптасуына әсер етеді. Зейіннің тұрақтылығы, оны бөлудің шектеулі мүмкіндіктері бар. Семантикалық жадының салыстырмалы түрде сақталуымен балаларда ауызша есте сақтау қабілеті төмендейді, есте сақтау өнімділігі зардап шегеді. Балаларда мнемикалық белсенділіктің төмендігі басқа психикалық процестердің қалыптасуындағы кідіріспен біріктірілуі мүмкін. Сөйлеу бұзылыстары мен психикалық дамудың басқа аспектілері арасындағы байланыс ойлаудың өзіндік ерекшеліктерінде көрінеді. Жасы бойынша қол жетімді ақыл-ой операцияларын игерудің толық алғышарттары бар балалар ауызша-логикалық ойлауды дамытуда артта қалады, талдау мен синтезді, салыстыруды және жалпылауды әрең меңгереді. Сөйлеу қабілеті бұзылған балалары бар отбасылар балалар мен ата-аналар арасындағы қарым-қатынастың жалпы белгілерімен (отбасылық тәрбие стилі және ата-аналық қатынастың түрлері) және баланың сөйлеуінің дамуына байланысты ерекше белгілермен сипатталады. Калягин В. А., Овчинникова Т. с. [6] дені сау баланы тәрбиелейтін орыс отбасыларына және сөйлеу қабілеті нашар баланы тәрбиелейтін отбасыларға салыстырмалы талдау жасады, бұл ТНР бар балалары бар отбасылардағы ата-аналардың тәрбие беру, баламен шоғырландыру функциялары оның денсаулығы үшін жауапкершілігін түсіну экономикалық және тұрмыстық функциялардан басым бар екенін көрсетті. Жалпы, сөйлеу қабілеті бұзылған баланы тәрбиелейтін әр түрлі ата-аналар баламен қарым-қатынаста келесі мінез-құлық түрлерімен сипатталады: 1-ата-аналар сасқалақтайды; 2-ата-аналар сөйлеу қабілеті бұзылған баланың жағдайына шағымданады немесе жоққа шығарады; 3-ата-аналар проблемаларды шешудің жолдарын іздейді. Сөйлеу кемістігін жеңудің кешенді тәсілі оған ата-аналардың белсенді қатысуын қамтиды, олар логопедпен және тәрбиешілермен сабақ кезінде алған барлық білімдерін, сөйлеу дағдыларын, балалардың дағдыларын күнделікті өмірде (серуендерде, экскурсияларда, театрға бару кезінде, өсімдіктер мен жануарларға күтім жасау, үйде және үйде ересектерге көмектесу) бекітеді. коттедж). Т. Г. Богданова, В. А. Вишневский, Б.А. Воскресенский, Т. А. Добровольская, А. и. Захаров, И. Ю. Левченко, Е. М. Мастюкова, А. Р. Шарипова, А. Г. Мәскеу. Ата– аналарды педагогикалық қызмет орбитасына тарту, олардың түзету-педагогикалық процеске мүдделі қатысуы өз балаларының дамуы үшін маңызды. Сөйлеу қабілеті бұзылған баланы тәрбиелеп отырған отбасына арнайы көмек көрсету мәселелері әлі күнге дейін ғылыми әдебиеттерде кеңінен дәріптелмеген. Отандық авторлардың арасында бұл мәселені дамытуда жетекші орын мұғалімдер мен ата-аналардың бірлескен жұмысын ұйымдастырудың және мазмұнының принципті тәсілдерін анықтаған Н.И. Белопольская мен В.В. Ткачеваға тиесілі. Сөйлеу қабілеті бұзылған балаларды отбасылық тәрбиелеу проблемасының өзектілігі, біздің ойымызша, мұғалімдер мен ата-аналардың ұстанымындағы айырмашылықта. Соңғылары көбінесе қажетті педагогикалық білім мен дағдыларға ие болмай, балалардағы сөйлеу кемшіліктерін түзету жұмыстарынан алшақтайды. Көбінесе олар бәрі балабақшада болады деп сенеді және үйде балалармен бірге бос уақытты табу қиынға соғады. Ата-аналарды логопед-мұғаліммен, тәрбиешімен бірлескен түзету процесіне саналы түрде қосу жұмыстың тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Егер мұғалімдер мен ата-аналардың күш-жігері бір-біріне тәуелсіз жүзеге асырылса және екі тарап өз жоспарлары мен ниеттеріне қатысты қараңғыда қалса, баланың сөйлеу дамуының бірыңғай кеңістігін құру мүмкін емес. Ата-аналарға логопед-мұғалім және психологтан кеңес: · Баланы балалар психиатрына, невропатологқа, логопед-мұғалімге көрсетіңіз. · Онымен үй тапсырмасын жүйелі және ұқыпты орындаңыз. · Күнделікті немесе күн сайын мейірімді, ойын түрінде жаттығу жасаңыз. · Тапсырмаларды орындаудың дәлдігі мен кезеңділігін сақтаңыз. · Баланың сөйлеу талаптарын біртіндеп қиындатыңыз. · Баланың өзін-өзі бақылау дағдыларын дамыта отырып, күнделікті сөйлеуге берілген дыбыстар мен бекітілген дыбыстарды енгізіңіз. · Өз ойларыңызды байқауға, тыңдауға, пайымдауға, анық және анық айтуға үйретіңіз. · Табандылықты, тәуелсіздікті тәрбиелеу. · Есіңізде болсын, сөйлеу бұзылыстарын жеңу уақыты ақаудың күрделілік дәрежесіне, баланың жасына және жеке ерекшеліктеріне, сабақтардың жүйелілігіне, ата-аналардың түзету жұмыстарына қызығушылығы мен қатысуына байланысты. · Баланың назарын оның жетістікке жете алмайтындығына аудармаңыз, оны жігерлендірген дұрыс. · Айтылу ақаулары бар ата-аналарға баламен бірге жаттығу жасау пайдалы. · Шыдамды болыңыз, тез нәтиже күтпеңіз және баланың айтылуын түзету курсын соңына дейін жеткізіңіз. · Балаңыздың күшіне сеніңіз, сеніммен және шыдамдылықпен оған сөйлеу бұзылыстарын түзетуге сенімділік беріңіз. · Есіңізде болсын, есейген сайын балада дұрыс емес сөйлеу әдеті бекітіліп, түзетуге нашар жауап береді. жүктеу/скачать 140,76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|