151
Кер неу дің өл шем бір лі гі италиялық фи зи к
А.Вол таның
құр ме ті не
атал ған.
Егер 1 Кл за ряд тың орын ау ыс ты руы үшін
1 Дж жұ мыс ат қа ру қа жет бол са он да өт кіз
гіш тің ұш та рын да ғы по тен циал дар ай ыры мы
1 воль тке тең бо ла ды
1
1
1
Â
Äæ
Êë
=
Үйлер ді жа рық тан ды ру жүй есін де
кер неу
220 В бо ла ды.
VII Кер неу ді өл шеу
Тіз бек бө лі гін де гі кер неу ді вольт метр мен өл
шей ді.
Вольт метр де ге ні міз – тіз бек бө лі гін де гі
кер неу ді өл шеу ге ар нал ған ас пап.
Воль тметр ді тіз бек ке қо су кезінде мына ере
же лер ді сақ тау ке рек:
тіз бек те гі кез келген екі нүк те нің ара сын
да ғы кер неу ді өл шеу ке рек бол са воль т метр дің
қыс қыш та рын сол нүк те лер ге қо са ды
воль тметр дің оң қыс қы шын ток кө зі нің оң
по л сі нен шы ға тын сым ға те ріс қыс қы шын
ток кө зі нің те ріс по л сі нен шы ға тын сым ға
жал ғай ды
(101су рет).
Алессандро
Вольта
8
тал лық
к м к
не
о-
ло лектр тоы туралы
ілімніңнеі інқалау ылар-
ыңбірі іксі лектрто-
ыналу
ін ол таалға
рет мыры пен мыс плас-
т наны қы қылға салып
ол та бағанасы
еп
аталған м лықтокк ін
аса ы
–
–
+
+
1
2
101-сурет.
Тізбек бөлігіне
вольтметрді қосу
Бұлқызық
тасқанаттыңсу аб летін нер
сыныңкернеуі
-қа ал ыланбалықтікі
-қа
е ін ете і
Тұтасқанат
Жыланбалық
АА
АААА
АА
АА
АА
АА
АА
РМ
ете і
М
АА
қызық
асқанаттың су а
су
б летін
А
А
Н
сым
сым
по
по
л сі нен
л сі нен
по
по
по
су рет).
су рет).
Н
Н
-
те
те
л сі нен
л сі нен
П
нүк
нүк
те нің
те нің
нүк
нүк
нүк
ол са
ол са
в
в
оль т метр дің
оль т метр дің
нүк те лер ге
нүк те лер ге
қо са ды
қо са ды
қы шын
қы шын
ток
ток
ріс
ріс
В
В
езінде
езінде
мына
мына
ере
ере
те нің
те нің
ара
ара
сын
сын
оль т метр дің
оль т метр дің
б
б
гіндегі
б
о
аа
ілімнің
ың бі
ын алу
рет мы
т наны
с
8
к
м к
ло
лектр
ілімнің неі ін
бірі
п
Алессандро
8
м к
ас
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
152
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Электр тіз бе гі нің не гіз гі бө лік те рін атаң дар.
2. Ток кү ші де ге ні міз не? Оны қан дай өл шем бір лі гі мен өл шей ді?
3. Ток кү шін қан дай ас пап пен өл шей ді, оны тіз бек ке жал ғау дың қан дай ере-
же ле рі бар?
4. Кер неу де ге ні міз не? Оны қан дай өл шем бір лі гі мен өл шей ді? Тізбек бөлігіндегі
кер неу ді қан дай ас пап пен өл шей ді? Оны тіз бек ке қа лай қо са ды?
Жат ты ғу
16
1. 13кес те ні пай да ла нып, галь ва ни
эле мен ті, қо ңы рау, электр ша мы
жә не кілт тен тұ ра тын тіз бек тей жал ғанған тіз бек тің сұл ба сын жа
саң дар.
2. Тіз бек те қо ңы рау мен электр ша мы бір уа қыт та қо сыл мас үшін не
іс теу қа жет? Оның сұл ба сын жа саң дар.
3. Вольфрам қылы ар қы лы 10 ми нут ішін де 300 Кл электр за ря ды өте
тін электр ша мын да ғы ток кү шін анық таң дар.
4. Өт кіз гіш тің көл де нең қи ма сы ар қы лы 2 с ішін де 12 · 10
19
элект рон
өте ді. Өт кіз гіш те гі ток кү ші қан дай?
5. 100 Кл за ряд орын ау ыс тыр ған кез де гі тіз бек тің бір бө лі гін де ат қа
рыл ған жұ мыс тіз бек тің бас қа бө лі гін де гі 600 Кл за ряд орын ау ыс
тыр ған кез де гі жұ мыс пен бір дей бол ды. Қай бө лік тің ұш та рын да
кер неу көп жә не қан ша есе көп?
Жат ты ғу
16
1. Әр түр лі нау қас тар бөл ме сі не бір сиг нал ды шам ар қы лы мед би ке ні
ша қы ру ға ар нал ған тіз бек тің сұл ба сын жа саң дар.
2. Қол ша мы құ ры лғы сын қа рас ты рың дар, тіз бек тің жал ға ну сұл ба сын
бей не лең дер.
Жауабықандай
л т т б т тар мақ тал ма а б л д аспаптарда ы т б р д
ам п р м тр м л тм тр д қыс қы та ры да ы та ба лар ды с ру қа т
л т лт , ам
р с т р қыс қы тары да та ба лар б л ма ды
с б п т т т л т р дар ды ы лу лық қ а лы сы л тр т ы б ла
ал ма ды
А
152
152
А
Р
Р
1. Әр түр лі
ша қы ру ға
2. Қол
бей не лең дер.
М
ММ
М
ер неу
Жаттығу
түр лі
А
А
за ряд
за
рыл ған жұ мыс
тыр ған кез де гі жұ
ер неу көп жә не
Н
ша мын да ғы
көл де нең
Өт кіз гіш те гі ток кү ші
ряд орын ау ыс тыр ған
а
тіз бек тің
-
ша мын да ғы ток
де нең қи
П
мен электр ша
сұл ба сын жа саң дар.
қы лы 10 ми
ток кү шін
В
галь ва ни эле мен ті,
тіз бек тей жал ғанған
ша мы
б
б
б
ді? Оны тізбекке қа
а
а
мен өлшейді? Тізбек бөлігіндегі
ке
қалай қо
с
шейді?
ке жалғаудың қан
ді? Тізбек бөлігіндегі
п
а
а
с
қа т
қа т
т ы
т ы
б ла
б ла
ы
б р д
б р д
қа т
қа т
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
153
3. Ра диошамның ток кү ші 50 мА. Егер шам 1000 сағ жұмыс істесе,
одан қанша электр за ряды өтеді?
4. Кер неу 4 В бол ған да, 1 с ішін де 0,8 Дж электр энер гия сы жұм сал са,
ве ло си пед фо на рын да ғы шам ның ток кү ші қан дай?
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
Галь ва ни
эле мен ті нен, кілт тен жә не тө мен гі воль тты шам нан тіз бек
құрастырың дар. Осы тіз бек тен қол ша мын, түн де оқу ға ар нал ған кө зіл ді рік,
бағ дар шам үл гі сін жа сау ға бо ла ды.
Өз идеяла рың ды ұсы ның дар, сен дер дің
бұйым да рың ды қа лай көр кем деу ге бо ла ты нын ой лас ты рың дар. Ұнат қан
идеяла рың ды таң дап алып, жұ мыс ты со ңы на дей ін жет кі зің дер.
Достарыңызбен бөлісу: