259
жа қын бол ған сай ын, кө рі ніс тің ай ыр ма шы лы ғы ай қы ны рақ бо ла ды. Өте
алыс та ор на лас қан зат тар дың кес кі ні екі көз үшін бір дей бо ла ды, олар дың
кө ле мі бай қал май ды.
Екі көз бен кө ру ай на ла да ғы зат тар ды кө лем ді етіп кө ру ге мүм кін дік
бе ре ді, со ны мен қа тар кө ру ау ма ғы үл кейеді.
ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ СІ
Алыс тан кө ре тін адам ды қа лып ты кө ре ті н дей ете тін кө зіл ді рік тің оп ти
ка лық күшін анық таң дар. Қа лып ты кө ре тін адам ның жақ сы кө ре тін ара қа
шық ты ғы – 25 см, ал алыс тан кө ре тін адам ді кі – 1 м.
Берілгені:
d
0
= 0 2 м
= 1 м
ешуі:
D
F
d
d
d
d
d d
=
=
−
=
−
1
1
1
0
0
0
.
D
äïòð
äïòð
=
−
⋅
=
1 0 25
0 25 1
3
,
,
.
ауабы
=
дп тр.
D – ?
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Адам кө зі нің құ ры лы сы қан дай?
2. Адам қа лай кө ре ді?
3. Көз дің оп ти ка лық жүй есі нің қан дай түрле рі бар?
4. Екі көз бен кө ру дің қандай ар тық шы лы ғы бар?
5. Көз дің «кес кін нің анық болуын бап тау» қа бі ле ті қа лай атала ды?
Жауабықандай
Ор ы ау ыс ты рып т ра ты д с қа лып ты
д т р қа бы ы да л т
р қа а а ық б ла ды
лыс та р т т
л т а ы л а ы па да ла а ды
а қы а р т т
л т а ы рат қы л а ы па да ла ады
л т қа ра ы да
д қа ра ы ы л а ды
с б пт м р б р қысып
д д
л т қ ба сы б р ма ақ, ар ты да б лып ат қа ы р ала ды
А
АР
2. Адам
3. Көздің оп
4. Екі көзбен кө
5. Көздің «кес
М
М
М
лау сұрақ
Адам көзінің құ
Адам қалай кө
дің опти
А
м р
б р
А
А
А
рақтары
А
қ ба сы б р ма
Н
б ла ды
р т т
р т т
қа ра ы да
д қа ра ы ы
б р
НН
қысып
б р ма ақ,
-
д
л т
П
П
П
д
с
П
В
тр.
тр.
В
ба
сп
кө
кө
зіл ді рік тің
зіл ді рік тің
жақ
жақ
сы
сы
кө
кө
ре тін
ре тін
кө
кө
кө
а
зіл ді рік тің
зіл ді рік тің
а
с
мүм
мүм
кін дік
кін дік
с
ы
Өте
Өте
лар дың
лар дың
кін дік
кін дік
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
260
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
1. Қол да ры ңа ұшы өт кір лен ген бір-бір қа рын даш тан ұс таң дар. Бір көз де-
рің ді жұ мып, бір қа рын даш тың ұшын екін ші қа рын даш тың ұшы на ти гі-
зің дер. Осы тә жі ри бе ні бір не ше рет қай талаң дар. Тә жі ри бе ні көз де рің ді
ашып қай талап жасап кө рің дер. Екі көз бен кө ру ар тық шы лы ғын ба ға-
лаң дар.
2. Ин тер нет же лі сі нен алын ған ма те ри ал дар ды
пай да ла нып, ша шы рат қыш
лин за ның оп ти ка лық кү шін анық тау бо йын ша ұсы ныс тар жа саң дар.
Шы ғар ма шы лық тап сыр ма
1. Көз дің қа лып ты көр гіш ті гін сақ тау ту ра лы жа ды на ма жа зың дар.
2.
Көз ге ар нал ған бір не ше жат ты ғу ой лап та бың дар, оны сы нып тас та рың мен
бір ге жа саң дар.
А
260
260
РМ
АН
-
ПВ
б
б
лап та
лап та
бың
бың
а
ды
ды
на
на
ма жа
ма жа
зың
зың
бың
бың
а
дар, оны сы
дар, оны сы
с
с
зың
зың
п
п
нып, ша
тар жасаңдар.
а
лығын ба
нып, шашырат
дар.
с
дар.
Бір көз
на тигі-
ні көздеріңді
ғын баға-
ы
ы
дар. Бір көзде-
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
261
§ 43. Оп ти ка лық ас пап тар
Лин за лар дың, жа зық жә не сфе ра лық ай на
лар дың қа си ет те рі түр лі оп ти ка лық
ас пап тар да
қол да ны ла ды. Кей бір оп ти ка лық ас пап тардың
құ ры лы сын қа рас ты рып кө рейік.
I Фо то ап па рат
о то ап па рат фотопленкалар көмегімен
кескін алу үшін қолданылатын оп ти ка лық
ас пап.
Ақ па рат та сы мал дау тү рі не бай ла ныс ты
фо то ап па рат тар плен ка лы жә не сан дық бо лып
бө лі не ді. Плен ка лы фо то ап па рат тар да ақ па рат
та сы мал дау шы плен ка бо лып та бы ла ды, ол –
фо тоэмуль сия жа ғыл ған жұ қа мөл дір плас ти к жо ла ғы. Эмуль сия ның хи мия
лық құ ра мы ның жа рық сез гіш тік қа сие ті бар. Фо топ лен ка ның қа сие ттері
жа рық та ну дә ре же сі не қа рай өзгереді. Он да жа сы рын кес кін пай да бо ла ды,
ол хи мия лық реак циялар нә ти же сін де кө рі не тін кес кін ге ай на ла ды. Су рет ке
тү сі ру ке зін де фо топ лен ка да ғы кес кін төң ке ріл ген түр де бо ла ды (225су рет).
Түсіру нысаны
Мөлдір емес
Бір немесе бірнеше линза
сырма
Об ектив
отопленка
225-сурет.
лен ка лы фо то ап па рат құ ры лы мы ның сұл ба сы
Сан дық фо то ап па рат тар да кес кін жа рық ты сан дық бел гі ге ай нал ды ра тын
мат ри ца ға тү се ді. Сан дық ка ме ра ның не гіз гі эле мен ттері 226су рет те көр се
тіл ген. Жа рық об ек тив тің лин за лар жүй есі (1) ар қы лы өте ді. Ка ме ра ның кор
пу сын да ол ай на дан (2) ша ғы ла ды да, күң гірт лин за дан (6) приз ма ға (7) өте ді.
Приз ма кес кін ді төң ке ре ді, тү різ де гіш тің оку ля ры нан (8) біз нысанның тура
кес кі нін кө ре міз.
Күтілетіннәтиже
а ра ра ты қып с д р
п т а лық ас пап тар
т ап па рат, пр
лық ап па рат, лу па,
м р с п, т л с
пты қ ры лы сы м
мыс ст у пр п
т с д р ала сы дар
қа ра па ым т л с п
р
ра т р ды қ рас
ты ра ала сы дар
А
пу сын да
пу сын да
Приз
Приз
ма
ма
к
к
ес кі нін
ес кі нін
Р
Сан дық
Сан дық
ат ри ца ға
ат ри ца ға
тү
тү
тіл ген.
тіл ген.
Ж
Ж
а рық
а рық
пу сын да
пу сын да
о
о
л
л
к
к
ес кін ді
ес кін ді
М
225-сурет.
225-сурет.
Сан дық
Сан дық
фо
фо
то ап па рат тар да
то ап па рат тар да
тү
тү
се ді.
се ді.
А
Бір немесе бірнеше линза
Бір немесе бірнеше линза
225-сурет.
225-сурет.
Н
Н
НННННН
-
-
П
П
Об ектив
Об ектив
П
В
кес кін
кес кін
төң ке ріл ген
төң ке ріл ген
В
б
ти к
ти к
ж
ж
сие ті
сие ті
бар.
бар.
Фо
Фо
топ лен ка ның
топ лен ка ның
Он
Он
да
да
жа
жа
сы рын
сы рын
рі не тін
рі не тін
к
к
ес кін ге
ес кін ге
төң ке ріл ген
төң ке ріл ген
а
фо
фо
то ап па рат тар да
то ап па рат тар да
плен
плен
ка
ка
бо
бо
лып
лып
ж
ж
о ла ғы.
о ла ғы.
Эму
Эму
Фо
Фо
топ лен ка ның
топ лен ка ның
с
кескін алу үшін қолданылатын оп
кескін алу үшін қолданылатын оп
а сы мал дау
а сы мал дау
тү
тү
рі не
рі не
тү
тү
тү
ка лы
ка лы
жә
жә
не
не
с
с
то ап па рат тар да
то ап па рат тар да
лып
лып
п
фотопленкалар көмегімен
фотопленкалар көмегімен
кескін алу үшін қолданылатын оп
кескін алу үшін қолданылатын оп
рі не
рі не
бай
бай
Достарыңызбен бөлісу: