Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- § 3. Іш кі энер гия. Іш кі энер гия ны өз гер ту тә сіл де рі I Іш кі энер гия
- Де не ні құ рай тын бөл шек тер дің қоз- ға лыс энер гия сын ки не ти ка лық энер гия деп атай ды.
- Де не ні құ рай тын бөл шек тер дің өза ра әре кет те су энер гия сын по тен циал дық энер гия деп атай ды.
- Іш кі энер гия – жы лу лық қоз ға лыс тың ки не ти ка лық энер гия сы мен де не бөл шек те рі нің өзара әре кет те суі ке зін де гі по тен циал дық энер
- II Ме ха ни ка лық жұ мыс – іш кі энер гия ны өз гер ту тә сі лі
| АР
Р М М мет мет лы лы ми әде ми әде түр түр ле ле рі», «Г.Га рі», «Г.Га та та қы қы ры ры птарының бірі бойынша презентация дай птарының бірі бойынша презентация дай А пан де пан де не не не К бой не К бой ын ын ша анық ша анық рі рі нің ау нің ау ыт ыт қу қу ын Жер ын Жер мет мет тер тер ді диаг ді диаг рам рам ми әде ми әде би би ет ет тер тер рі», «Г.Га рі», «Г.Га ли ли Н тер тер та аспаптың қа та аспаптың қа лай қол лай қол лық әде лық әде би би ет ет тер мен Ин тер мен Ин ле ле рі рі Н нің ең тө нің ең тө ша анық ша анық - тр тр дің мо дің мо лай қол лай қол П П П П ма дің мо дің мо В В дан соң саусақ ратурасын адам тері арқылы қаншалықты дәл сезініп, анықтай алатындығы туралы қорытынды жа б дар, олар жартысына суық, сол қолдың сау дың темпера ды бір а а дар, олардың біреуі ық, жартысына ыстық су с с с п п ар қа дар. а Қазақст стандағы ең ар қаласын с с гра дар. стан ы ы гра Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 16 § 3. Іш кі энер гия. Іш кі энер гия ны өз гер ту тә сіл де рі I Іш кі энер гия Әлемде не бар соның бәрі материя деп ата лады. Материяның зат және өріс деп аталатын екі түрі болатынын біз 7сыныпта өткенбіз. Олар әрдайым қозғалыста болады және өзара әрекет теседі. Материялардың өзара әрекеттесуі мен әртүрлі қозғалыс формаларының сандық өлшемі энергия (грек. energeia – әрекет, ісәрекет) деп аталады. Зат бөл шек те рі қан дай да бір энер гия ға ие, өйт ке ні МКТ бой ын ша олар үне мі қоз ға лыс та бо ла ды жә не өза ра әре кет те се ді. Де не ні құ рай тын бөл шек тер дің қоз- ға лыс энер гия сын ки не ти ка лық энер гия деп атай ды. Зат ты құ рай тын бөл шек тер дің ки не ти ка лық энер гия сы (грек. kinematos – қоз ға лыс) мо ле ку ла лар дың мас са сы на жә не қоз ға лыс жыл дам ды ғы на тәу ел ді. Де не ні құ рай тын бөл шек тер дің өза ра әре кет те су энер гия сын по тен циал дық энер гия деп атай ды. Мо ле ку ла лар дың өза ра әре кет те суі нің по тен циал дық энер гия сы (лат. potentia – мүм кін дік, қа бі лет) олар дың ара қа шық ты ғы на тәу ел ді. Іш кі энер гия – жы лу лық қоз ға лыс тың ки не ти ка лық энер гия сы мен де не бөл шек те рі нің өзара әре кет те суі ке зін де гі по тен циал дық энер- гия сы ның қо сын ды сы на тең фи зи ка лық ша ма. Де не нің іш кі энер гия сы U әр пі мен бел гі ле не ді, өл шем бір лі гі ағыл шын фи зи гі жеймс жоул дің құр ме ті не джоуль деп атал ған: U 1 ж. ш кі энер гия ны өз гер ту дің екі тә сі лі бар жұ мыс іс теу жә не жы луберілу. Ен ді со лар ды қа рас ты рай ық. Күтілетіннәтиже а ра ра ты қып с д р р ы м а алық р да а ырата аласы дар р ы л у т с л д р ата ала сы дар д р сы рту т с лд р мы сал л т р ала сы дар Жауабықандай л т бал л а ауа ы сы ып ы а ру д қал а ауа б л р сы а а ды т т ауа ы р сы ы м қа да д с т р м қал пы а л т ру б ла ды с б п т м т р т т р ат м с ра ы ты ы қа бат та ры а д а ып т д л т д р м тас та ры а ыс тық б лып ы а ды А 16 16 Ен Ен ді со ді со Р Р Де Де не не нің нің фи фи зи зи гі гі жеймс жеймс ш ш кі кі энер энер ді со ді со лар лар М М Ішкі энер дене бөлшекте гиясының қо нің нің іш іш АА А кі энергия – те А ы а ды НН қа бат та ры а т д д р м ыс тық - - - П ла ла лар лар ғы ғы на тәу на тәу П П П Де әре ПВ В Зат Зат ты ты құ құ рай рай құ құ құ энер энер гия гия сы сы (грек. kinematos (грек. kinematos дың дың мас мас ел ел ді. ді. б б нені құрайтын бөл лыс энергиясын деп атайды. а ша ша ра әре ра әре к к ет ет те те с с а тын бөл с қозғалыс формаларының сандық өлшемі энергия қозғалыс формаларының сандық өлшемі энергия (грек. energeia – әрекет, іс (грек. energeia – әрекет, іс әрекет) деп аталады. әрекет) деп аталады. дай дай да бір энер да бір энер олар үне олар үне с с е е п Материялардың өзара әрекеттесуі мен әртүрлі Материялардың өзара әрекеттесуі мен әртүрлі қозғалыс формаларының сандық өлшемі энергия қозғалыс формаларының сандық өлшемі энергия әрекет) деп аталады. әрекет) деп аталады. а сыныпта өткенбіз. Олар сыныпта өткенбіз. Олар әрдайым қозғалыста болады және өзара әрекет әрдайым қозғалыста болады және өзара әрекет Материялардың өзара әрекеттесуі мен әртүрлі Материялардың өзара әрекеттесуі мен әртүрлі с материя материя деп ата деп ата деп аталатын деп аталатын сыныпта өткенбіз. Олар сыныпта өткенбіз. Олар әрдайым қозғалыста болады және өзара әрекет әрдайым қозғалыста болады және өзара әрекет ы деп ата деп ата Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 17 II Ме ха ни ка лық жұ мыс – іш кі энер гия ны өз гер ту тә сі лі Де не лер дің үй кел етін бет тері қы за ты нын бай қау қи ын емес. Әр түр лі ма те ри ал дар ды бұр ғы лаған да жә не ке скен де, пы шақ ты қай ра ған да, екі дене де (бұй ым да, құ рал да) қы за ды. Мәселен, бал ға ның соқ қы сы нан ше ге нің ба сы қы за ды. Қы сым кү ші нің жә не үй ке ліс кү ші нің әсе рі нен гид рав ли ка лық мәшиненің майы да қы за ды. Де не тем пе ра ту ра сы ның жо ға ры ла уы зат ты құ рай тын бөл шек тер дің қоз ға лыс жыл дам ды ғы ның жә не де не нің іш кі энер гия сы ның ар ту ын біл ді ре ді. Жұ мыс ат қа ру ар қы лы тек қат ты де не лер мен сұйықтың ға на емес, со ны мен қа тар газ тә різ ді зат тардың да іш кі энер гия сын арт ты ру ға бо ла ды. «Ауа от ты ғы» аспабы мен тә жі ри бе жа сап кө рейік (7су рет). Ци ли ндр іші не спирт ке ба ты рыл ған мақ та ны са ла мыз, сонда аспаптың іші жыл дам жа на тын спирт буына то ла ды. Пор шен ді тез ба су арқылы спирт буын қозғалысқа келтіріп, жұ мыс жа сай мыз. Сығылған бу дың іш кі энер гия сы ар та ды, температура жа ну тем пе ра ту ра сы на жет кен де, мақ та тұ та нып, жа на бас тай ды да, ци ли ндр іші тү тін ге то ла ды. Демек де не мен жұ мыс іс те ген кез де оның іш кі энер гия сы ар та ды. Ке рі про цес ті – де не нің іш кі энер гия ның есе бі нен ме ха ни ка лық жұ мыс жа сау ын қа рас ты рай ық. Бұл кез де іш кі энер гия азаяды деп жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|