2. Негіздік буферлік ерітінділер
Негіздік буферлік жүйелер әлсіз негіз бен осы негіздің күшті қышқылмен тұзынан түзіледі.
Мысалы: NH4OH + NH4Cl – аммиактың буферлі ерітіндісі
Бренстед - Лоури теориясы тұрғысынан негіздік буферлік жүйе әлсіз қышқылдан және онымен қосарланған негіздің қоспасынан тұрады, осы жағдайда қышқыл рөлін тұз диссоциациясы кезінде түзілген катион атқарады
NH4+/NH3
Әлсіз қышқыл/ қосарланған негіз
Егер негіздік буферлік ерітіндіге күшті қышқыл қоссақ, әлсіз негізбен әрекеттесу жүреді:
NH4OH + HCl = NH4Cl +Н2О
NH3 + H+ = NH4+
Негіз буферлік жүйедегі тұзбен реакцияға түсіп, оның орнына әлсіз негіздің эквиваленттік мөлшері түзіледі.
NH4Cl + NaOH = NH3 + H2O + NaCl
NH4+ + OH– = NH3 + H2O
3. Тұздармен түзілген буферлі ерітінділер
Мысалы, фосфаттық буфер NaH2PO4 + Na2HPO4 ерітіндісі
H2PO4–/ HPO42–
Әлсіз қышқыл /қосарланған негіз
Күшті қышқылды қосқанда реакция қосарланған негізбен өтеді:
Na2HPO4 + HCl = NaH2PO4 + NaCl
HPO42– + H+ = H2PO4–
Ал, сілті ерітіндісін қосу, әлсіз қышқылмен реакцияның жүруіне әкеледі:
NaH2PO4 + NaOH = Na2HPO4 + H2O
H2PO4– + OH– = HPO42– + H2O
Осылайша, қарастырылған мысалдардан ерітінділердің буферлік әрекеті олардың құрамына тәуелсіз және енгізілген Н+ или ОН- иондарымен буфердің сәйкес компоненттері әрекеттесуіне байланысты екенін көреміз.
Әрбір буферлік жүйе өзіне тән Н+ ионымен сипатталады, жүйеге күшті қышқыл мен негіз қосылғанына қарамастан оны тұрақты күйде сақтауға ұмтылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
