Оқу сауаттылығы Морлэнд (1с)
жүктеу/скачать 0,77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 20. Жануарларды клондау (3) Тіршілік иелерінің көшірмесін жасайтын машина ма
- Сұрақ: Қай қой Доллидің негізгі түпнұсқасы болып саналады A. 1-қой B. 2-қой C. 3-қой D. Доллидің әкесі 21. Киім (4)
- Материалды еш зиян келтірместен жууға, заттарға орауға немесе умаждауға болады. Сонымен қатар ғалым оны жаппай өндіруге және қолжетімді бағамен сатуға болатынын айтты.
| 1 9. Жұлдыздар жарығы (3)
Меруерт жұлдыздарға қарағанды ұнатады, бірақ қалада тұрғандықтан, түнде көп жұлдыз көре алмайды. Меруерт былтыр ауылға барғанда, қалада көрінбеген көптеген жұлдызды көрді. Меруерт жарық емес жұлдыздарды бақылау үшін линзасы бар телескопты пайдаланды. Сұрақ: Неліктен линзасы бар телескоптар жарық емес жұлдыздарды бақылауға мүмкіндік береді? Линза үлкен болған сайын, жинайтын жарық мөлшері де артады. Линза үлкен болған сайын, ұлғайту мөлшері де артады. Үлкен линза аспанның көбірек бөлігін көруге мүмкіндік береді. Үлкен линза жұлдыздардағы күңгірт түстерді көруге мүмкіндік береді. 20. Жануарларды клондау (3) Тіршілік иелерінің көшірмесін жасайтын машина ма? Егер 1997 жылғы «Жыл малы» байқауы орын алатын болса, Долли жеңіске жететіні сөзсіз! Долли – төмендегі фотосуретте көрсетілген шотландтық қой. Бірақ Долли қарапайым қой емес, ол басқа қойдың клоны. Клон дегеніміз – көшірме. Клондау «бір түпнұсқадан» көшіруді білдіреді. Ғалымдар «түпнұсқаға» ұқсас басқа қойды – Доллиді жасап шығарды. Шотланд ғалымы Ян Вилмут қойларға арналған «көшіру машинасын» ойлап тапты. Ол ересек қойдың (1-қой) желінінен өте кішкентай бөлікті алды. Осы кішкене бөліктен ол ядроны бөліп алып, осы ядроны басқа аналық қойдың (2-қой) жұмыртқасына енгізді. Бірақ, алдымен, ол сол жұмыртқажасушасынан алынған қозының бойындағы 2-қойдың өзіндік ерекшеліктерін анықтайтын барлық материалдарды жұмыртқажасушасынан алып тастады. Ян Вилмут осылайша өңделген 2-қойдың жұмыртқажасушаның басқа қойларға имплантациялады (3-қой). 3-қой жүкті болып қоздады, қозысының атын Долли деп қойды. Кейбір ғалымдар бірнеше жылдан кейін адамдарды клондау мүмкін болады деп санайды. Алайда көптеген елдерде адамдарды клондау заңмен тыйым салынған. Сұрақ: Қай қой Доллидің негізгі түпнұсқасы болып саналады? A. 1-қой B. 2-қой C. 3-қой D. Доллидің әкесі 21. Киім (4) Бір топ британдық ғалымдар мүмкіндігі шектеулі балаларға «сөйлеу» мүмкіндігін беретін «ақылды» киім жасап жатыр. Сөйлеу синтезаторымен байланысты ерекше электртекстильден жасалған кеудеше киген балалар сенсорлы материалды түрту арқылы адамдармен оңай түсінесе алады. Материал қарапайым мата мен электр қуатын өткізе алатын көміртек сіңген талшықты тордан жасалған. Матаға қысым түскен кезде өткізгіш талшықтар арқылы таралатын сигналдардың құрылымы өзгеріп, компьютер чипі матаның қай тұсына қысым жасалғанын анықтайды. Содан кейін бала кеудешеге бекітілген кез келген электрондық құрылғыны іске қоса алады. Алайда құрылғының көлемі екі күкірт қорабынан үлкен болмауға тиіс. «Мұның ерекшелігі – матаны қалай тоқитынымызда және оған сигналды қалай жіберетінімізде. Біз оны матаға көзге көрінбейтін етіп енгіземіз» – дейді ғалымдардың бірі. Материалды еш зиян келтірместен жууға, заттарға орауға немесе умаждауға болады. Сонымен қатар ғалым оны жаппай өндіруге және қолжетімді бағамен сатуға болатынын айтты. Дереккөз: Стив Фаррер, «Интерактив мата киімнің практикалық құндылығына арттырады», Аустралия, 1998 ж.10 тамыз. Мақалада айтылған мына тұжырымдарды зертханада ғылыми зерттеу арқылы тексеру мүмкін бе? «Иә» немесе «Жоқ» деп таңдаңыз.
жүктеу/скачать 0,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|