тастау, ж ерасты суының деңгейін түсіру, басналдақтар
жасау, ж ер бетін тегістеу, тастарды ж инау.
Бүталарды жөне тастарды алып тастауға Д-695, ДП-
8А тамырымен ж үлғы ш маш иналар, КБ-4А, ДП-24 бүта
кескіш тер, К-1 тамырымен ж үлғы ш мала, К-3 аспалы
бүта тырмасы, ал тас жөне түбірлер тасып ш ығару үш ія
ГПС-2М жөне П ВК-5,0 өздігінен түсіретін тіркемелер
пайдаланылады.
Топырақтың су, ауа жөне ішінара ж ылу мен қоректену
режимдерін реттеу үшін жерасты суының деңгейі жақын
учаскелерде дренаж ж үргізіледі. Д ренаж ды ң екі түрі
болады: аш ы ң ж өне ж абы ң дренаж . Ш аруаш ы лы қңа
қолайлы түрі - ж абы қ дренаж . Ж абың дренаж бы лай
ж асалады : ж ер гіл ік ті ж ердің бедеріне қарай 100-120
см тереңдікте, бір-бірінен араңаш ы қты ғы 25-40 см етіп
керам и кал ың қүбыр орнатыл ады .
10°-тан ж оғары беткейлерде баспалдақтар ж асал а
ды. Қ азақстанны ң оңтүстігі мен оңтүстік шығысында
беткейлердің тіктігіне карай баспалдақ жасаудың айдал-
ған жөне ңазбалы -үйілмелі деп аталаты н екі түрі бар.
А йдалған баспалдаңтар ж ер бедері тегістеу ж ерлерде
жөне тік тігі 17° беткейлерде қолданы лады . Бүл өдісте
баспалдаңтар биіктігі 12° беткейлерде ж алпы бағыттағы
соңалармен (ПП-4-35, ППН-4-35) ңатарлы біржақты етіп
немесе тіктігі 12°, 17° беткейлерде (ППН-40) плантаж ды
етіп ж асалады . Беткейлердің тіктігіне қарай ені 4-5 м
баспалдақ ж асау үш ін трактор 4 реттен 8 ретке дейін өтуі
керек. Беткей негүрлым тік болған сайын трактордың
өту саны да соғүрлым көп болады.
Қ азб ал ы -ү й іл м е л і басп алдаң өте т ік беткейлерде
(30°) пайдаланы латы н өте күрделі әдіспен ж асалады .
Б а с п а л д а қ т а р Т-4 т р а к т о р ы н а о р н аты л ған Д -429А ,
Д-492А типті бульдозерлермен ж асалы нады . Мүндай
б а с п а л д а қ т а р д ы ң ен і к ем дегенде 4 -4 ,5 м . Ү й ілген
қүлам асы 40-45°, қ азб а қүлам асы 60°. Б асп алдаң тар
ар ал ы ғы н д а ені 0 ,5 -1 ,0 м ты ң ал ң ап қ ал д ы р ы л ад ы .
Баспалдаңтарды ң ңолайлы үзындығы 200-300 м. Әрбір
баспалдаңтың кірін-ш ы ғаты н сенімді ж олы болуы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: