Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

болуынан
бір
сабақта
қабылданған
ақпарат
келесіге
дейін
көбіне
ұмытылады
. 
Пəндердің
тұрақты
ауысып
баруынан
оқушы
олардың
бірде
-
біріне
тереңдеп
ене
алмайды
. 
Бір
пəннен
екіншісіне
өтуде
бала
қиыншылық
көреді
, 
көп
уақыт
сарп
етеді
, 
ендігі
сабақ
өткендегіні
көлеңкелейді
, 
сонымен
əр
өткен
сабақ
өз
құндылықтарын
жойып
барады
. 
Əр
дəріс
оқушы
үшін
– 
жаңа
жүктеме
, 
мұғалімдердің
жаңа
талаптары
, 
жаңа
мазмұнды
материал
, 
жаңа
көңіл
-
күй
ықпалдары
, 
т
.
с
.
с
. 
осылардың
баршасына
сəйкес
бала
икемделіп
, 
оқу
іс
-
əрекеттерін
орындауы
шарт
. 
Ал
бұл
енді
қалыптасып
жатқан
жас
буынға
оңай
шаруа
емес
. 
Шомдыру
оқуында
сабақтар
топқа
(
блокқа
) 
келтіріледі
, 
бір
күнге
не
аптаға
межеленіп
, 
қатар
өтілетін
пəндер
саны
кемітіледі
. 
Мұндай
технология
оқу
- 
оқыту
процесін
адам
қабылдауының
табиғи
психологиялық
ерекшеліктеріне
жақындастыра
түседі
. 
Сабақта
игерілген
материалды
ұмытудың
алдын
алу
үшін
оны
бекіту
жұмыстары
сол
күні
жүргізілуі
тиіс
, 
яғни
қандай
да
уақыт
аралығында
оқушы
басқаларына
алаңдамай
, 
тек
сол
пəнмен
ғана
шұғылданып
, 
толық
шомуы
қажет
. 
Қашықтан
 
оқу
 
технологиясы
–
бұл
осы
заманғы
телебайланыс
, 
электронды
почта
, 
теледидар
жəне
интернет
жəрдемімен
оқу
мекемесіне
қатыспай
-
ақ
білімдену
қызметтерін
пайдалану
. 
Қашықтан
оқу
қандай
да
себептермен
білім
иеленуге
қол
жеткізе
алмай
жүргендердің
бəріне
бірдей
үйде
отырып
оқу
мүмкіндіктерін
ашады
(
əсіресе
мүгедектерге
, 
зағиптар
мен
есітуден
қалғандарға
, 
т
.
с
.
с
.). 
Оқу
технологияларының
басқа
да
түрлері
баршылық
: 
əр
деңгейлі
оқу
, 
толық
меңгеру
, 
ұжымдық
ықпалдаса
оқу
, 
икемдесе
оқу
, 
жобалап
оқу
, 
авторлық
оқу
технологиясы
(
мысалы
, 
В
.
Ф
.
Шаталов
технологиясы
) 
жəне
т
.
б
. 
Сұрақтар
 
мен
 
тапсырмалар
 
 
1. 
Оқу
технологиясы
деген
не
? 
2. «
Оқу
əдістемесі
» 
жəне
«
оқу
технологиясы
» 
түсініктерінің
айырмашылығы
неде
? 
3. 
Модульді
оқу
технологиясының
мəні
мен
сипаты
қандай
? 
4. 
Проблемді
оқу
технологиясының
мағынасын
ашып
беріңіз
. 
5. 
Оқудың
қандай
авторлық
технологияларын
білесіз
?
 
 
 
 
 

3-
бөлім
. 
ТƏРБИЕ
 
ТЕОРИЯСЫ
 
 
12- 
дəрісбаян
. 
Тəрбие
 
мəн
-
мағынасы
 
 
«
Адамға
 
ең
 
бірінші
 
білім
 
емес
, 
тəрбие
 
беру
 
керек
. 
Тəрбиесіз
 
берілген
 
білім
 
адамзаттың
 
қас
 
жауы
, 
ол
 
келешекте
 
оның
 
өміріне
 
апат
 
əкеледі
.» 
əбу
 
Насыр
 
əл
-
Фараби
 
 
 
 
 
Жоспары
1. 
Тəрбие
міндеттері
мен
қызметтері
. 
2. 
Тəрбие
процесінің
ерекшеліктері
. 
3. 
Тұлғаның
өзіндік
тəрбиесі
мен
қайта
тəрбиесі
. 
12.1. 
Тəрбие
 
міндеттері
 
мен
 
қызметтері
Тəрбие
педагогикада
бірнеше
қырларымен
танылған
:
– 
əлеуметтік
 
мағынада
– 
бұл
аға
буын
жинақтаған
тəжірибені
жас
ұрпақ
өкілдеріне
өткізу
. 
Тəжірибе
дегеніміз
– 
адамзаттың
өз
тарихи
даму
барысында
жасаған
рухани
мұрасы
, 
дəлірек
айтсақ
: 
адамдарға
белгілі
болған
білімдер
, 
ептіліктер
, 
ойлау
тəсілдері
, 
құқықтық
, 
адамгершілік
жəне
т
.
б
. 
нормалар
. 
– 
педагогикалық
 
мағынада
– 
бұл
тəрбиеленушіге
ықпал
жасау
үшін
ұйымдастырылған
арнайы
іс
-
əрекет
, 
тұлға
қалыптастыруға
бағытталған
мақсатты
процесс
. 
Тəрбие
қоғамдық
талаптарға
сəйкес
болуы
міндетті
. 
Егер
қоғам
құқықтық
демократиялық
мемлекет
құрып
жатса
, 
ендеше
ондағы
адам
тəрбиесі
адамгершілік
, 
азаматтық
заңдар
мен
қылық
-
əрекет
нормалары
рухында
жүріп
жатуы
қажетті
. 
Жалпы
адамзаттық
құндылықтар
қалыптастырудың
маңыздылығын
ескерумен
бірге
əлеуметтік
ортаның
кездейсоқ
та
, 
мақсатты
бағытта
да
əсер
, 
ықпал
жасайтынын
естен
шығармаған
жөн
. 
Қазіргі
заман
тəрбиесі
гуманистік
негізде
болып
, 
тұлғаның
əлеуметтік
-
мəдени
(
өмір
жəне
əрекет
-
қылық
кейпін
таңдау
жəне
іске
асыру
), 
даралықты
(
тұлғаның
өзіндік
қалыптасуы
), 
жауапкерлікті
қатынас
(
құндылықтар
таңдау
) 
бағыттарында
дамуына
орайласады
. 
Мұндай
тəрбие
технологиялық
икемшілдігіменен
(
адамның
қабылдау
жəне
психологиялық
даму
заңдылықтарына
сай
орындалады
), 
көңіл
-
күйге
сəйкестігімен
(
көңіл
-
күй
тəжірибесін
қалыптастырады
), 
сұхбаттастығымен
(
екінші
біреуге
ұсыну
үшін
емес
, 
өз
меншікті

тəжірибесін
құрастыру
үшін
), 
жағдайға
орай
орындалуымен
(
негізгі
құралы
– 
тəрбиелік
жағдай
), 
болашаққа
бағытталуымен
(
дамудағы
тұлғаға
арналады
) 
ерекшеленеді
. 
Сонымен
, 
тəрбие
 – 
бұл
 
жалпы
, 
ортақ
 
міндеттерді
 
іске
 
асыру
 
барысында
 
мұғалім
 
мен
 
оқушының
 
ықпалдасты
 
əрекеттерін
 
қамтамасыз
 
етуші
 
арнайы
ұйымдастырылған
 
тəрбиелік
жүйе
 
жағдайында
 
мақсаты
 
тұлға
 
қалыптастыру
 
болған
 
əлеуметтік
 
процесс
. 
Берілген
анықтаманың
мазмұндық
құрылымына
зер
салайық
:
 
«
мақсаты
 
тұлға
 
қалыптастыру
 
болған
 
əлеуметтік
 
процесс
» 
мəні
- 
процесс
нақты
мақсаты
болғанда
ғана
тəрбие
деп
аталуы
мүмкін
. 
«
əлеуметтік
 
процесс
» 
мəні
 – 
тəрбие
əрқашан
адамды
ұнамды
өзгеріске
келтіруші
көптеген
қоғамдық
іс
-
əрекеттердің
арнайы
түрі
. 
«
тұлға
 
қалыптастыру
» 
мəні
 – 
бұл
тəрбиеге
басқарым
, 
оны
іске
асыруға
жағдай
жасау
, 
тəрбиелік
іс
-
əрекеттерді
ұйымдастыру
(
зорлау
, 
əкімшіл
ықпал
мүлде
болмауы
тиіс
). 
Қалыптастыру
екі
өзара
байланыстан
тұрады
: 
педагогикалық
 
қызмет
жəне
тəрбиеленушінің
 
жауап
 
іс
-
əрекеті
. 
«
арнайы
 
ұйымдастырылған
 
тəрбиелік
 
жүйе
» 
мəні
: 
неліктен
жүйе
? 
Себебі
практикалық
іс
-
əрекет
процесінде
қандай
да
жалғыз
əдіс
, 
тəсіл
, 
жоба
қолданумен
шектелуге
болмайды
. 
Бұлардың
бəрі
өзара
байланыста
, 
бірін
-
бірі
толықтырып
, 
жетілдіретін
болса
ғана
, 
оқу
нəтижесі
тиімді
болады
. 
«
тəрбиелеуші
 
мен
 
тəрбиеленушінің
 
ықпалдасты
 
əрекеттері
»
 
мəні
 – 
тəрбие
процесі
кері
байланысқа
міндетті
түрде
негізделуі
тиіс
, 
ол
болмаған
жағдайда
мұғалім
қызметінің
нəтижесі
жөнінде
əңгіме
болуы
мүмкін
емес
. 
Тəрбие
процесінде
ықпалдасты
іс
-
əрекеттердің
арқасында
тəрбиеленуші
ұсынылған
ұйымдастырылып
, 
белгілі
тəжірибені
игереді
. 
Осыдан
, 
тəрбиелеушінің
басты
міндеті
– 
оқушыны
көргенін
, 
оқығанын
қайталап
, 
оларды
өз
бойына
сіңіріп
, 
өзінің
меншікті
əрекеті
ретінде
қайта
жаңғырта
алатындай
оқу
жұмыстарына
қосудың
жолдарын
табу
. 
Сонымен
, 
тəрбие
- 
бұл
əрқилы
іс
-
əрекет
түрлерін
ұйымдастыру
процесі
. 
Тəрбие
теориясында
мұндай
бағыт

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: