Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

ғына ие бола отырып, капитал интенсивтілігімен өндірілген 

тауарларды экспорттаудың орнына оны импорттап, ал еңбекті 

көп қажет ететін тауарларды, осы фактордың сол елде тап-

шы болуына қарамастан, экспорттауы орын алған тəжірибелік 

қайшылық. Тəжірибе жүзінде, АҚШ-та 1940-жылдары капитал 

факторы артық жəне еңбек факторы тапшы болғанымен Хекшер-

Олин теориясын жоққа шығаратындай осындай ерекше құбылыс 

орын алған. Сонымен, бұл парадокс қалайша туындады?

Шын мəнінде, капитал мен еңбек өндірістің аса іріленген 

факторлары ретінде қарастырылады. Леонтьевтің көңіл ау-

даруы бойынша, өндірісте арнайы мамандандырылған ерек-

ше факторларды бөліп көрсету керек. Ондай фактор ретінде 

өзіне менеджменттің жетістіктерін жəне «адам капиталының» 

шығындарын сіңірген ерекше факторлар болуы мүмкін. Де-

мек, өндіріс факторларын ірілендірудің жаңа бағытын осылай 

сипаттауда, АҚШ өндірісте біліктілігі аса жоғары жұмыс күші 

көптеп қолданылатын ғылыми сиымдылықты (наукоемкие) 

тауарларды экспорттаған. Олай болса, АҚШ шындығында да, 

сол уақытта, еңбек факторының артықшылығына ие мемлекет 

ретінде саналған, яғни ол басқа елдерге қарағанда біліктілігі 

жоғары американдық жұмыскерлермен салыстырмалы түрде 

көп қамтылған. Сондықтанда, Леонтьев 1970-жылдары пара-

докстың мəнін өзі осылай шешіп Хекшер-Олин теоремасы тə-

жірибе жүзінде толыққанды орындалады деген қорытындыға 

келеді.