118
өзгерістерді сипаттайды. Ол мемлекеттік шығындардың бір бір-
лікке ұлғаюы кезіндегі ұлттық өндіріс көлемінің қанша есеге
өсетінін көрсетеді жəне ол мына формула бойынша анықталады:
m
g
= ∆Y / ∆ G = 1 / 1 – MPC = 1 / MPS,
мұнда, ∆Y – өндіріс көлемінің өсімі;
∆G – мемлекеттік шығындар өсімі;
MPC – тұтынуға шекті бейімділік;
MPS – жинақтауға шекті бейімділік.
Мемлекеттік шығындар мультипликаторының жұмыс істеуін
кейнстік крест графигінің көмегімен түсіндіруге болады (5.2-су-
рет). Егер мемлекеттік шығындар ∆G-ға өсетін болса, онда жос-
парланған шығындар қисығы жоғары жылжиды, тепе-теңдік
А нүктесінен В нүктесіне ауысады, ал өндірістің тепе-теңдік
көлемі ∆Y шамасына Y
1
-ден Y
2
-ге ұлғаяды жəне ол шама мына
теңдікпен анықталады:
5.2-сурет Мемлекеттік шығындар өсуінің өнім көлеміне əсері
Сонымен, экономиканы жандандыру жəне өндіріс көлемін
ұлғайту мақсатында мемлекет ынталандырушы бюджет-салық
саясатын жүргізу кезінде өзінің шығындарын арттыруы қажет.
Жəне, керісінше, экономиканың қызып кетуі жағдайында мемле-
кет тежеушілік шараларды қолдану арқылы өзінің шығында рын
қысқартуы тиіс.
Салықтар мөлшерінің өзгеруі де табыстың тепе-теңдік дең-
119
гейіне мультипликативтік əсер береді, бірақ оның əсері аса жұм-
сақтау, яғни салық мультипликаторы өзінің шамасы бойынша
мемлекеттік шығындар мультипликаторынан кіші болып келеді
жəне ол мына формуламен есептеледі:
Достарыңызбен бөлісу: 
